Quá trình phát hiện, Tỉnh ủy muốn giới thiệu đồng chí Nguyễn Văn Được, Anh hùng LLVT nhân dân, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Quảng Ngãi (nay là Thượng tướng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam) làm nguồn dự bầu Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi. Đồng chí Phạm Văn Đồng, Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khi vào chỉ đạo chuẩn bị đại hội cũng “chấm” đồng chí Nguyễn Văn Được.

Nhưng khi Cố vấn Phạm Văn Đồng gặp, nêu dự kiến của Trung ương và Tỉnh ủy, đồng chí Nguyễn Văn Được trình bày: “Cháu cảm ơn bác và cấp trên đã tin tưởng cháu, nhưng cháu nghĩ trình độ, năng lực của cháu có hạn. Ba mươi năm nay cháu chỉ công tác trong quân đội, liên tục chiến đấu, chỉ huy chiến đấu, học hành chắp vá, không thật cơ bản. Vì vậy, cháu mong bác cũng như cấp trên cho cháu công tác trong quân đội. Hiện trong tỉnh, có một số anh có thể đảm trách vị trí đó”.

Sau đó, nhiều lần, Cố vấn Phạm Văn Đồng đều khuyên đồng chí Nguyễn Văn Được chấp nhận việc chuyển sang vị trí công tác mới. Vì trân trọng, quý mến tình cảm của Cố vấn Phạm Văn Đồng, ngại phải giải thích quan điểm của mình, nhiều lần, đồng chí Nguyễn Văn Được phải tìm cách tránh gặp đồng chí Phạm Văn Đồng.

Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ 14 đã bầu đồng chí Nguyễn Văn Được vào Tỉnh ủy với số phiếu cao nhất. Phiên họp đầu tiên bầu các chức danh lãnh đạo, nhiều ý kiến tiếp tục giới thiệu đồng chí Nguyễn Văn Được làm Bí thư Tỉnh ủy nhưng đồng chí kiên quyết từ chối. Việc bầu Bí thư, Phó bí thư Tỉnh ủy đành hoãn chờ phiên sau. Trong thời gian chưa có bí thư, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi đã phân công đồng chí Nguyễn Văn Được (người trúng cử Tỉnh ủy với số phiếu cao nhất) kết luận đại hội. Và đồng chí đã hoàn thành rất tốt công việc “bất đắc dĩ” ấy.

Sau đại hội, một hôm Bộ tư lệnh Quân khu 5 điện mời đồng chí Nguyễn Văn Được ra làm việc. Đến nơi thì có Thượng tướng Lê Khả Phiêu, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (năm 1997, đồng chí được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII); Trung tướng Phan Hoan, Tư lệnh quân khu; Trung tướng Nguyễn Huy Chương, Phó tư lệnh về Chính trị quân khu... Biết nội dung cấp trên gặp rồi nên đồng chí Nguyễn Văn Được trình bày: “Em biết các thủ trưởng cho gọi em ra vì chuyện gì rồi. Em xin các thủ trưởng cho em ở lại quân đội. Nếu vì không nhận làm Bí thư Tỉnh ủy mà vi phạm kỷ luật thì cho em ra quân, trước sau gì em cũng không nhận”.

Đồng chí Lê Khả Phiêu và đồng chí Nguyễn Huy Chương phân tích, khuyên nhủ nên cân nhắc, suy nghĩ thêm. Riêng Tư lệnh Phan Hoan thì phát cáu. Ông nói: “À, cậu nóng nảy ghê nhỉ. Xem ra, cậu còn ngang hơn cả tôi!”.

Tỉnh ủy Quảng Ngãi họp phiên thứ hai, vì đồng chí Nguyễn Văn Được đã trình bày mọi nhẽ nên Tỉnh ủy không bầu làm Bí thư Tỉnh ủy nữa mà bầu đồng chí giữ chức Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy. Đồng chí đảm nhiệm chức vụ Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Quảng Ngãi trong 3 năm, cho đến năm 1993 thì được cấp trên bổ nhiệm Phó tư lệnh Quân khu 5. Lần lượt sau đó, đồng chí phát triển lên Tư lệnh Quân khu 5, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng...

Kể về lần từ chối làm Bí thư Tỉnh ủy, Thượng tướng Nguyễn Văn Được nói rằng, ông thấy đó là quyết định đúng vì chức vụ đó không phù hợp với trình độ, năng lực, kinh nghiệm công tác của mình. Điều ông cảm thấy “mắc nợ” là tình cảm, sự tin tưởng, quý mến của Cố vấn Phạm Văn Đồng, một người ông luôn yêu quý, kính trọng. Sau này, trên mọi cương vị công tác, ông đều ra sức nỗ lực với tâm nguyện, làm thật tốt để trả món “nợ lòng” với bậc tiền nhân.

(Lược thuật theo hồi ký “Còn trong ký ức” của Thượng tướng Nguyễn Văn Được)

ANH THƯ