Trên địa bàn các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình... nhiều ngọn núi cao vừa phát hỏa. Lửa trên núi gặp thời tiết nắng nóng đặc biệt gay gắt, gió Tây thổi mạnh, đã gây ra các vụ cháy rừng liên tỉnh. Không có “thiên hà thủy”, hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ các đơn vị LLVT Quân khu 4 phối hợp với công an, kiểm lâm và người dân, phải đối mặt với “sơn đầu hỏa”, chiến đấu với 200% sức lực để dập lửa, cứu rừng...
“Giặc” lửa liên tỉnh và bàn tay quấn bông băng
Khi tôi ngồi trước máy tính gõ những dòng này thì có lẽ anh binh nhì có gương mặt non tơ và điển trai ấy đã ra đảo Sơn Dương (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) nhận nhiệm vụ mới. Ngoài ấy bốn bề sóng vỗ, biển ngàn năm ca khúc đại dương, anh không còn phải khuân máy thổi chạy ngược núi dập lửa nữa. Không biết hôm nay, cục bông băng trắng toát trên bàn tay của anh đã gỡ ra chưa, nhưng vết thương thì chắc chắn chưa thể khỏi hẳn được. Nhớ đến anh, tôi lại nghĩ đến cô y tá xinh đẹp hôm nào. Chẳng biết vì vội vàng, xúc động hay tại gương mặt điển trai của chàng lính trẻ đã khiến cô thao tác lúng túng. Vết thương được cô xử lý, cầm máu tốt, nhưng cách quấn bông băng của cô thì chả thẩm mỹ tẹo nào. Nó biến bàn tay anh lính trẻ trông như… quả bơ trắng toát. Nghe đâu khi quấn bông băng cho anh chàng đẹp trai này, cô y tá run lắm…
Anh binh nhì ấy là Nguyễn Anh Trung, chiến sĩ Trung đoàn 841, Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh. Tôi gặp anh tại Sở chỉ huy tiền phương dã chiến của lực lượng chữa cháy rừng, đặt tại Nhà văn hóa thôn 5, xã Sơn Trà, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh). Sơn Trà là địa bàn chịu thiệt hại nặng nề nhất từ vụ cháy rừng vừa qua. Toàn bộ gần 100ha rừng trên núi Mồng Gà thuộc địa bàn xã đã biến thành tro bụi. Ông Minh Thiên, 84 tuổi, nhà ngay dưới chân núi cho hay, núi Mồng Gà đã nhiều lần bị cháy, nhưng đây là trận cháy rừng khủng khiếp nhất mà ông chứng kiến. Khi ngọn lửa cao hàng chục mét liếm đến những trảng rừng trên mỏm Troốc Xôi, Eo Am, Eo Găng… hơn 500 cán bộ, chiến sĩ đang đối mặt “sơn đầu hỏa” thì Trung được lực lượng hậu phương đưa xuống núi. Sau hơn nửa ngày cùng đồng đội đánh giáp mặt lửa, sức nóng và nắng hầm hập khiến anh bị choáng. Một chút sơ sẩy khi sử dụng phương tiện phát cây ngăn lửa khiến Trung bị thương ở bàn tay. Đau đớn thế mà khi cô y tá sơ cứu vết thương, Trung cứ dán mắt lên đỉnh núi, nơi đám cháy đang hoành hành. Anh dường như không để ý bàn tay mình đang đầm đìa máu và cả gương mặt xinh như mộng của cô y tá đảm nhiệm chăm sóc y tế cho mình. Chẳng phải vì anh vô tình, cũng chẳng phải anh không biết đau. Da thịt con người mà, mong manh lắm trước sắt thép và sức tàn phá khủng khiếp của lửa. Cả một vùng dân cư dưới chân núi cũng đang phải oằn mình khi nền nhiệt lên đến hơn 45 độ. Có lẽ anh đang tự trách mình phải rời trận địa sớm, không được cùng đồng đội chiến đấu chống “giặc” lửa trên núi cao…
Trung nhập ngũ hồi đầu năm. Sau thời gian huấn luyện chiến sĩ mới, anh cùng 9 chiến sĩ khác được cấp trên điều động ra đảo Sơn Dương nhận nhiệm vụ. Chuẩn bị lên tàu ra khơi thì có lệnh tạm hoãn vì phải dồn lực lượng cho nhiệm vụ chữa cháy rừng. Thế là thay vì xuống biển, anh cùng đồng đội lên rừng. Chỉ riêng Trung đoàn 841 đã điều động hơn 300 cán bộ, chiến sĩ. Đa số đều trẻ tuổi như Trung. Mới cách đây mấy tháng đang còn được mẹ giục ăn sáng, uống sữa mỗi ngày, mà giờ đã là chiến sĩ xung kích trên tuyến đầu chống “giặc” lửa, Trung xông pha, nhanh nhẹn, chẳng nề hà bất cứ khó khăn, thách thức nào…
Đây là trận ra quân chiến đấu đầu tiên trong đời quân ngũ của Trung. Giờ phải ngồi nhìn đồng đội căng sức trên tuyến lửa, anh suy tư là phải. Những đồng đội khác như Binh nhất Bùi Hồng Sơn, Đại đội Trinh sát, Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh thì đã cơ động thực hiện nhiệm vụ chữa cháy rừng cả tuần nay. Đó là cuộc chiến đấu liên huyện. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ chữa cháy rừng ở huyện Nghi Xuân, chưa kịp về doanh trại thì Sơn cùng hàng trăm đồng đội cấp tốc cơ động đến núi Mồng Gà. Chỉ tính riêng trong tuần lễ cuối tháng 6-2020, với 13 vụ cháy rừng liên tiếp xảy ra tại các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình…, Bộ tư lệnh Quân khu 4 đã chỉ đạo, điều động hơn 5.000 lượt cán bộ, chiến sĩ các đơn vị quân đội, dân quân thực hiện nhiệm vụ chữa cháy. Ngay tại điểm nóng ở huyện Hương Sơn, bộ đội, dân quân cũng phải cơ động như con thoi chống cháy rừng liên xã. Thượng tá Phạm Quốc Đạt, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Hương Sơn cho hay, cơ quan quân sự huyện chỉ để lại lực lượng trực, còn lại phải huy động quân số ở mức cao nhất, phối hợp cùng các lực lượng công an, kiểm lâm, biên phòng… trắng đêm dập lửa. “Lửa lan với tốc độ rất nhanh, rừng khô quắt khô queo nên các đám cháy rất khủng khiếp. Chỉ trong vòng 48 giờ đã thiêu rụi 96ha rừng” - Thượng tá Phạm Quốc Đạt nói.
Đừng than phận khó...
Trong cuộc chiến đấu chống “giặc” lửa vừa qua, bên cạnh hình ảnh xông pha, đối mặt với gian nguy nơi tuyến đầu của lực lượng tiền tuyến, không thể không nhắc đến vai trò vô cùng quan trọng của hậu phương.
Cùng các lực lượng đối mặt “sơn đầu hỏa”, cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương bị cháy rừng, nhất là ở xã Sơn Trà, huyện Hương Sơn, nơi đám cháy diễn ra khủng khiếp nhất, đã cho thấy sự đồng lòng, đồng sức tuyệt vời, tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo, và trên hết là động lực thúc gọi từ lương tâm của mỗi người dân.
Có mặt cùng quân và dân tham gia dập lửa cứu rừng ngay từ khi ngọn lửa bùng phát, chúng tôi chứng kiến những hình ảnh, việc làm rất cảm động. Đêm 29-6, khi đám cháy bùng phát trên diện rộng, một cuộc hội ý chớp nhoáng của lãnh đạo huyện Hương Sơn và xã Sơn Trà diễn ra ngay bên đám cháy. Tinh thần là phải tổ chức ngay lực lượng hỗ trợ, tiếp sức cho tuyến đầu với phương châm 4 tại chỗ. Sở chỉ huy tiền phương dã chiến được chọn đặt tại Nhà văn hóa thôn 5, ngay dưới chân núi Mồng Gà. Thực hiện chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện Hương Sơn, lãnh đạo xã Sơn Trà ra lời kêu gọi toàn dân ủng hộ, tiếp sức cho lực lượng chữa cháy thông qua loa phóng thanh và mạng xã hội. Để bảo đảm hậu cần cho hơn 500 con người trên tuyến đầu chống lửa, thứ cần kíp nhất là nước uống, đá lạnh và thức ăn nhanh. Ai có gì góp nấy. Hưởng ứng lời kêu gọi, dọc Quốc lộ 8A, người dân nườm nượp đổ về Sở chỉ huy dã chiến. Dân quân, thanh niên tỏa lên Nầm, xuống Đức Thọ lấy nước. Hàng chuyển về được ướp lạnh trong các thùng đá và chuyển ngay lên núi. Mệnh lệnh cứu rừng lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội. Đến chiều cùng ngày, các đoàn từ thiện từ Vinh, thành phố Hà Tĩnh... sử dụng xe tải hạng nhẹ chuyển hàng đến tiếp sức. Bên cạnh nước uống còn có nước ngọt các loại, sữa tươi, bánh mì tiện dụng… Tất cả được vận chuyển, cung cấp tận tay các chiến sĩ nơi tuyến đầu. Nhiều cán bộ, chiến sĩ công tác ở các đơn vị trong Nam, ngoài Bắc đang về quê nghỉ phép cũng hăng hái tham gia hỗ trợ dập lửa. Một cuộc chiến của toàn dân, toàn quân chống “giặc” lửa cứu rừng diễn ra xuyên suốt ngày đêm...
Rất cảm động là hình ảnh của những người phụ nữ ở địa phương, họ như làn suối mát, góp phần làm dịu đi cái nóng kinh hoàng như trong lò thiêu. Các chị đã bám sát hiện trường 24/24 giờ thực hiện nhiệm vụ bảo đảm hậu cần. Tại Sở chỉ huy dã chiến, các chị luôn tay tiếp nhận, phân loại, bố trí lực lượng, luân phiên liên tục chuyển hàng lên núi tiếp tế cho lực lượng chữa cháy.
Chị Đặng Thị Bích Nhung, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Sơn Trà chia sẻ: “Đêm về nhà, cơ thể tôi mỏi nhừ. Mẹ chồng tôi vừa xoa bóp cho tôi vừa động viên tinh thần. Quá nửa đêm, dự định chợp mắt một chút nhưng thấy lửa cháy khiếp quá, tôi lại vùng dậy lấy xe chạy ngay ra hiện trường. Thế là thức trắng cùng anh em luôn”.
Hầu như mọi người dân dưới chân núi đều chung tinh thần ấy. Nhịp sống chẳng khác gì thời chiến. Cuộc chiến đấu kéo dài 48 giờ diễn ra căng thẳng, ngột ngạt, nhiều lúc đứng trước nguy cơ bị lửa táp vào mặt, nhưng không ai chùn tay. 0 giờ ngày 1-7, lửa bén đến sát vườn nhà dân ở khu Dì Hồ. Toàn bộ dân ở các nhà sát vách núi lập tức được lệnh sơ tán. Phương án di dời tài sản, gia súc, gia cầm cho dân đã được triển khai. Rất may, với sự phản ứng nhanh chóng và quyết liệt của lực lượng trên các xe cứu hỏa, vòi rồng được kéo lên núi phun nước liên tục nên đám cháy được dập tắt, bảo đảm an toàn tuyệt đối tính mạng, tài sản của dân.
48 tiếng đồng hồ chống chọi với giặc lửa trên núi Mồng Gà, cái mất mát của rừng ai cũng thấy, nhưng cái được thì nếu không nói ra, mấy ai có cơ hội tỏ tường. Ngày 2-7, đồng chí Lê Đình Sơn, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã trực tiếp đến núi Mồng Gà khảo sát, chỉ đạo khắc phục hậu quả, bổ cứu công tác phòng, chống cháy rừng. Lãnh đạo Tỉnh ủy Hà Tĩnh bày tỏ cảm kích trước tinh thần chống “giặc” lửa của cấp ủy, chính quyền, quân và dân địa phương, sát cánh cùng lực lượng chữa cháy trên tuyến đầu. Từ trong hoạn nạn, khó khăn mới thấu được lòng dân. Từ thử thách gian nguy mới biết năng lực cán bộ.
Rừng bị cháy. Nhiều hộ dân lâm vào cảnh khó khăn. Nhưng trên hết, ai cũng hiểu, đối mặt với “sơn đầu hỏa”, ý chí con người là vô song, nhưng sức người thì hữu hạn. Thế nên ai cũng động viên nhau Đừng than phận khó ai ơi/ Còn da lông mọc còn chồi nẩy cây… Rừng đã mất, Nhà nước sẽ có phương án hỗ trợ dân trồng lại. Qua cuộc thử lửa khắc nghiệt này càng thêm khẳng định, Đảng bộ, dân và quân quê hương mình là một khối không thể tách rời...
PHAN TÙNG SƠN