CVĐC Non nước Cao Bằng có diện tích lên tới hơn 3.000km2 bao phủ gần như hoàn toàn các vùng văn hóa đặc sắc của Cao Bằng với 6 huyện: Hà Quảng, Trà Lĩnh, Quảng Uyên, Trùng Khánh, Hạ Lang, Phục Hòa và một phần các huyện Hòa An, Nguyên Bình, Thạch An. Theo các chuyên gia UNESCO, đây là một trong những khu vực ở Việt Nam được người tiền sử cư trú từ rất sớm. Ðồng thời, CVĐC Non nước Cao Bằng sở hữu lịch sử hơn 500 triệu năm của Trái Ðất qua những dấu tích còn sót lại như: Hóa thạch, trầm tích biển, đá núi lửa, khoáng sản… Trong đó, cảnh quan đá vôi tạo nên một màu xanh lục đặc biệt của những con sông chảy qua địa phận, chính là minh chứng tuyệt vời cho sự tiến hóa và thay đổi của Trái Ðất. Ðây chính là yếu tố quan trọng để UNESCO quyết định công nhận Non nước Cao Bằng là CVÐC toàn cầu.

Sự đa dạng về địa lý đã tạo nên bức tranh đặc sắc tổng hòa các giá trị văn hóa, con người của nhiều dân tộc anh em cư trú trên địa bàn gồm: Tày, Nùng, Mông, Kinh, Dao, Sán Chay… Hơn thế, trong lòng công viên còn chứa đựng nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như: Khu du lịch sinh thái Phia Oắc-Phia Ðén, quần thể hồ Thang Hen, động Ngườm Ngao… và đặc biệt là thác Bản Giốc, một trong 4 thác vùng biên giới lớn và đẹp nhất thế giới.

leftcenterrightdel
Thác Bản Giốc, một trong 4 thác vùng biên giới lớn và đẹp nhất thế giới

Đặc biệt, không chỉ độc đáo về địa chất, địa mạo, CVÐC Non nước Cao Bằng còn là một tổ hợp nhiều di sản văn hóa đa dạng với hơn 215 di tích văn hóa, lịch sử được xếp hạng, trong đó có các di tích quốc gia đặc biệt như: Pác Bó, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về nước năm 1941 lãnh đạo phong trào cách mạng; rừng Trần Hưng Ðạo, nơi thành lập Ðội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam…

Sau khi được UNESCO công nhận, CVÐC Non nước Cao Bằng sẽ trở thành một điểm nhấn mới trong bản đồ di sản, du lịch của Việt Nam. Nắm bắt cơ hội phát triển, UBND tỉnh Cao Bằng đã tổ chức 3 tuyến du lịch trong vùng CVĐC gồm: Tuyến du lịch cụm phía tây “Khám phá Phia Oắc-vùng núi của những đổi thay” (huyện Nguyên Bình); tuyến du lịch cụm phía bắc “Hành trình về nguồn cội” (huyện Hòa An và Hà Quảng); tuyến du lịch cụm phía đông “Trải nghiệm văn hóa bản địa ở xứ sở thần tiên” (các huyện: Trà Lĩnh, Quảng Uyên, Trùng Khánh, Hạ Lang). Với 3 tuyến du lịch này, 3 nhóm vấn đề giá trị cảnh quan, giá trị lịch sử và giá trị truyền thống văn hóa lâu đời của Cao Bằng đều được đưa vào khai thác. Trong đó, tuyến “Khám phá Phia Oắc-vùng núi của những đổi thay” có các điểm dừng chân: Di chỉ đại dương cổ, đồn Khai Phắt, Hợp tác xã thêu hoa văn và in sáp ong của người Dao Tiền, mỏ thiếc Tĩnh Túc, vonfram Lũng Mười và Bản Ổ, trang trại cá hồi Phia Đén, đồn điền chè Kolia và trọng tâm là Vườn quốc gia Phia Oắc-Phia Đén và Di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo. Đây sẽ là một trải nghiệm đặc sắc mà du khách khó có thể tìm thấy ở bất cứ nơi nào khác ở CVĐC Non nước Cao Bằng. Tuyến “Trở về nguồn cội” bắt đầu từ TP Cao Bằng, ngược lên phía bắc với các điểm dừng chân: Đền Dẻ Đoóng, hang Ngườm Bốc, đền Vua Lê, vườn Đá, Ngườm Slưa, hóa thạch Cúc Đá, cảnh quan karst Kéo Yên, di chỉ hoạt động của đứt gãy Cao Bằng-Tiên Yên và trọng tâm là Khu di tích quốc gia đặc biệt Pác Bó cùng các dấu ấn quãng đời hoạt động cách mạng những năm 1941-1944 của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tuyến du lịch “Trở về nguồn cội” được thiết kế với thời lượng một ngày có thể là lựa chọn đầu tiên của du khách khi đến với Cao Bằng. Tuyến “Trải nghiệm văn hóa bản địa ở xứ sở thần tiên” thực sự sẽ là điểm nhấn đối với du khách. Bên cạnh cảnh quan karst trưởng thành và già, du khách sẽ có dịp đến với các làng nghề truyền thống, các lễ hội dân gian cũng như những món ăn nổi tiếng của người Tày, Nùng, Dao, Sán Chỉ… Cuộc sống dân dã, thanh bình hòa quyện trong khung cảnh trời mây, non nước sẽ khiến du khách muốn chùng lòng xuống, sống chậm lại để thư thả tận hưởng những giây phút thanh thản quý giá, hiếm hoi ở “xứ sở thần tiên”. Ngôi chùa lớn “Phật tích Trúc lâm Bản Giốc” cùng hệ thống nhà hàng, khách sạn-đối tác của CVĐC sẽ góp phần làm giàu thêm kho trải nghiệm của du khách cả về tâm linh lẫn vật chất.

Bài và ảnh: VŨ HOÀI