QĐND - Cách Hà Nội khoảng một giờ đi ô tô, những ngày này ở Thanh Hà (tỉnh Hải Dương) đông đúc và rộn ràng hơn, bởi nơi đây đang vào mùa thu hoạch vải. Được hưởng sự ưu ái rất lớn của thiên nhiên về khí hậu và thổ nhưỡng, nên những quả vải Thanh Hà tròn căng, chín mọng, có vị ngọt thanh nức tiếng. Đồn rằng đây là sản vật “tiến Vua” một thời và chính quả vải đã gắn bó và tôn vinh miền đất đã sản sinh ra nó. Ngày nay, ai ai cũng có cơ hội tiếp cận và thưởng thức món sản vật quý hiếm một thời này và vải Thanh Hà vẫn là niềm tự hào của người dân nơi đây…

Vải chín trên cây…

 

Theo truyền thuyết của địa phương, cây “Vải Tổ” ở thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn (Thanh Hà, Hải Dương) là do ông Hoàng Văn Cơm mang giống từ Trung Quốc về trồng từ hàng trăm năm trước, hiện nay vẫn còn và đang được người dân nơi đây gìn giữ, chăm sóc cẩn thận. Hằng năm, cây vải này vẫn cho quả, người dân và du khách chỉ được mua một ít quả làm quà “lấy lộc”. Theo Đông y, quả vải có đặc tính đại nhiệt, cùi vải vị rất ngọt, không có độc. Vải có tác dụng ích tâm, ôn tỳ, tư thận, bổ huyết, dưỡng can, trừ phiền khát, làm tỉnh táo tinh thần, minh mẫn trí óc, tăng sức lực, tăng thân nhiệt, trừ hàn, tráng dương, tiêu thũng, làm đẹp nhan sắc.

Từ Thanh Hà, cây vải được nhân rộng và đem trồng ở nhiều nơi như: Chí Linh (Hải Dương), Lục Ngạn (Bắc Giang)… và trồng nhỏ lẻ cả một số địa phương ở miền Trung nữa… Dần dần, Lục Ngạn trở thành nơi có diện tích và sản lượng vải lớn nhất nước ta. Tuy nhiên, vải Thanh Hà vẫn cho chất lượng tốt nhất và được ưa chuộng hơn cả. Nếu tinh tế, thực khách có thể nhận ra sự khác biệt của quả vải nơi đây so với những vùng khác. Vải Thanh Hà không quá to, lúc chín vỏ có màu đỏ nhẹ, cùi dày, mềm hơn và hạt rất nhỏ, khi ăn có vị ngọt thanh.

Bà con nông dân ở đây cho biết, năm nay vải được mùa nhưng giá vẫn khá cao, bán trực tiếp tại vườn là 13.000/kg. Mỗi tấn vải nếu tự thu hoạch, trừ hết mọi chi phí cũng đem về gần 10 triệu đồng. Còn nếu phải thuê người hái vải thì còn khoảng 8 triệu đồng. Ở Thanh Hà, bình quân mỗi gia đình đạt khoảng 3 tấn đến 4 tấn vải mỗi mùa, tương đương số tiền thu nhập từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng. Vải tăng giá đem lại thu nhập đáng kể cho người dân, là một nguồn động viên để khuyến khích người nông dân đầu tư chuyên sâu vào loại cây này về lâu dài.

Về Thanh Hà vào những ngày cao điểm thu hoạch vải, cùng người dân trèo hái và bó vải, mới biết công việc nào cũng cần được đầu tư kỹ lưỡng về công sức và sự khéo léo của con người. Vải chín rộ trong khoảng hai tuần, đây cũng là thời gian người nông dân ở đây phấn khởi nhất, dù rất mệt. Vì nếu thu hoạch trước hoặc sau đó đều không đem lại chất lượng tốt nhất, nếu chưa chín vải sẽ chua, còn chín quá vải sẽ bị thâm và mùi vị cũng kém hấp dẫn. Những năm vải bội thu, không bán kịp, nhiều người chọn cách sấy khô vải để dành bán dần, giá khoảng 30.000 đồng/kg vải khô ngay tại địa phương. Nhưng sấy khô và bảo quản vải đã sấy đòi hỏi nhiều kỹ thuật hơn, nên người nông dân thường bán trực tiếp vải tươi. Người trồng vải vẫn hy vọng thị trường tiêu thụ ổn định, được định hướng rõ ràng để họ yên tâm hơn với loại cây “xóa đói giảm nghèo” này.

Bài và ảnh: LỘC HÀ