Nổi bật trong nhóm sáng tác này là ba biên đạo múa, NSND: Lữ Thị Kiều Lê, Phạm Thanh Tùng, Nguyễn Thị Thanh Hằng. Theo biên đạo múa Phạm Thanh Tùng thì đây là một vở múa lớn, nhóm sáng tác muốn tri ân quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn, cái nôi đã tưới mát tâm hồn các tác giả bằng những câu hò, câu ví ngọt ngào, sâu lắng. Vở múa được dàn dựng khá công phu, thời gian biểu diễn lên tới 25 phút, với sự tham gia của gần 70 diễn viên.

Vở diễn lấy bối cảnh là cuộc sống của người dân xứ Nghệ bên dòng sông Lam. Trải qua biến thiên của thời gian, chịu vô vàn khắc nghiệt của thiên nhiên, sự áp bức của giặc ngoại xâm nhưng người dân nghèo vẫn kiên trì bám làng, bám dòng sông Lam. Bằng sự kết hợp nhuần nhuyễn của động tác múa, âm thanh, ánh sáng, vở thơ múa muốn truyền tải thông điệp mạnh mẽ tới công chúng, dù phải chịu bao hy sinh thì tình yêu quê hương, đất nước của nhân dân là bất diệt.

leftcenterrightdel
Hình ảnh trong vở thơ múa “Ký ức dòng Lam”. Ảnh: THANH TÙNG

Đời người cũng như một dòng sông. Dòng sông có khi trong, khi đục, đời người có khi nhục, khi vinh. Từ cái tứ đó, vở múa “Ký ức dòng Lam” chia làm bốn phần: Trong-Đục-Nhục-Vinh.

Ở phần Trong, vở múa khắc họa đậm nét hình ảnh một làng quê xứ Nghệ mộc mạc, thanh bình. Bằng ngôn ngữ múa, động tác hình thể, các diễn viên đã diễn tả cuộc sống của người lao động với nghề truyền thống như đánh cá, dệt vải, cấy cày… Niềm hạnh phúc giản dị của cuộc sống yên ả chốn thôn dã được khắc họa sâu sắc trong cảnh múa hát đối đáp của những đôi trai gái đang tuổi yêu đương.

Nối tiếp với cảnh Trong là câu chuyện thông qua hình ảnh một gia đình hạnh phúc. Người đàn ông làm phu xe, lam lũ kiếm sống xây dựng tổ ấm. Rồi bão giông kéo đến, dòng sông Lam oằn mình dữ dội trước sóng gió. Cùng với hiệu ứng âm thanh, tiếng nổ lớn, tiếng sấm sét và hiệu ứng ánh sáng như chớp giật đưa người xem chìm vào cảm giác trong bão tố. Đây là phần Đục-lột tả câu chuyện một gia đình sau cơn bão. Bố mẹ chết hết, chỉ còn lại đứa con thơ trôi dạt theo dòng nước, mắc kẹt vào cây cọc của những nếp nhà tan hoang. Đứa bé mở mắt choàng dậy, hốt hoảng, sợ hãi nhìn thấy cảnh quê hương bị tàn phá, những người may mắn sống sót đang kéo xác người, trong đó có bố mẹ của em. Thiên tai kéo đến, trong chớp mắt, người dân rơi vào cảnh trắng tay. Cảnh Đục của dòng sông Lam được nối tiếp bởi những cảnh trong phần thứ ba có tên là Nhục. Theo biên đạo múa, cảnh ba thực sự là “cú áp phê” của vở diễn. Bằng động tác tay, chân, hình thể khi uyển chuyển, mềm mại nén chịu đau thương, khi vươn lên mạnh mẽ, kiên cường trước sóng gió, cùng với đó là tiếng gào thét, tiếng nhạc bi thương, các diễn viên đã làm cho khán giả thổn thức, bật khóc. Nhưng khi chạm tới cùng cực đau khổ, ý chí của con người lại vươn lên mạnh mẽ. Dù đã mất đi tất cả vật chất nhưng người dân vẫn còn vũ khí cuối cùng, đó là tinh thần bất khuất, không gục ngã, sức mạnh đoàn kết. Những bước chân mạnh mẽ, tay siết chặt, từng đoàn người rũ bùn đứng dậy kết thành đài sen, làm bệ đỡ cho một đứa trẻ, vun đắp ước mơ về một tương lai tươi sáng là điểm nhấn kết tụ trong vở múa. Đó cũng là hình ảnh ẩn dụ sâu sắc, hình ảnh của dân tộc trải qua biết bao khó khăn do thiên tai, chiến tranh, giặc ngoại xâm tàn phá nhưng vẫn kiên cường, đoàn kết đứng lên. Hình tượng em bé trên đài sen là ẩn dụ về mầm chồi của sự sống, tinh thần dân tộc bất diệt. Qua cơn bĩ cực đến hồi thái lai, sau cùng, con người vẫn chiến thắng được thiên nhiên, cảnh Vinh kết lại vở thơ múa là cảnh làng quê thanh bình, giàu đẹp hơn với các nghề truyền thống phát triển, bãi mía nương dâu trù phú, tốt tươi.

So với các loại hình nghệ thuật khác như thơ ca, văn học thì việc truyền tải thông điệp qua vở múa gặp khó khăn hơn. Tuy nhiên, khi theo dõi vở múa “Ký ức dòng Lam”, khán giả dễ dàng nhận ra chủ đề xuyên suốt đó là tình yêu quê hương, đất nước. Theo biên đạo múa Phạm Thanh Tùng, tình yêu đó xuất phát từ tận đáy lòng những con người trong ê kíp sáng tác, yêu mến quê hương, cảm phục tấm gương đạo đức của Bác Hồ kính yêu nên đã truyền được cảm hứng và chinh phục người xem. Vở diễn khép lại nhưng còn đọng lại là bao cung bậc cảm xúc về hình ảnh làng quê đẹp đẽ, ý chí, nghị lực mạnh mẽ của người dân quanh năm chân lấm tay bùn, thôi thúc mọi người có thêm động lực phấn đấu.

HÀ BÁCH