Trong đó, tiểu thuyết “Tiếng chim hót lảnh lót giữa rừng” đã được Giải thưởng Bộ Quốc phòng về văn học, nghệ thuật (VHNT) 5 năm 2009-2014. Mới đây, bản thảo tiểu thuyết “Lửa sáng phía chân trời” của ông viết về Binh trạm 13, nơi ông từng công tác trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã được đưa vào chương trình đầu tư sáng tác VHNT đề tài LLVT và chiến tranh cách mạng giai đoạn 2014-2019 của Bộ Quốc phòng...
Lê Khánh Hoài là con trai cả của cố nghệ sĩ Tân Nhân, người nghệ sĩ cách mạng đã đi trọn cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trên chiến trường Bình-Trị-Thiên khói lửa và Mặt trận Liên khu 4 anh hùng. Sau ngày tập kết ra miền Bắc, giọng ca của bà càng tỏa sáng cùng nhiều ca khúc bất hủ, như: Xa khơi; Câu hò bên bến Hiền Lương; Bài ca hy vọng v.v..
Hồi học phổ thông, Lê Khánh Hoài học giỏi toàn diện cả văn lẫn toán. Cuối năm học lớp 10, ông đã có bài thơ đầu tiên đăng Báo Văn nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam. Tốt nghiệp phổ thông, được gọi vào Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, nhưng Lê Khánh Hoài viết đơn xin nhập ngũ, như bao chàng trai cùng thế hệ hăng hái “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Năm 1970, đang là pháo thủ của Tiểu đoàn 11 pháo cao xạ trực thuộc Binh trạm 13, chiến đấu bảo vệ tuyến đường số 7 chi viện cho Mặt trận Cánh Đồng Chum-Xiêng Khoảng trên đất bạn Lào, Lê Khánh Hoài được điều động về Đội Tuyên văn của Phòng Chính trị binh trạm. Ngay buổi đầu tiên khoác ba lô lên binh trạm bộ, Hoài đã đề đạt nguyện vọng với Thượng úy Ngô Xuân Thông, Trưởng ban Tuyên huấn:
- Báo cáo anh, em xin đi bộ đội là để trực tiếp chiến đấu, chứ lên đây em chẳng biết làm việc gì...
Trưởng ban Ngô Xuân Thông ôn tồn:
- Yên chí, hát cũng là chiến đấu. Cậu sẽ là ca sĩ chính của Đội Tuyên văn nhé!
Lê Khánh Hoài giãy nảy:
- Ối anh ơi, cả đời em chỉ hát được mỗi bài Quốc ca. Em thề đấy!
Trưởng ban Tuyên huấn vẫn ôn tồn:
- Không hát được thì đệm đàn. Con trai Hà Nội mà chơi đàn thì kiến trong lỗ cũng phải chui ra mà nghe...
Lê Khánh Hoài lại kêu hoảng hốt:
- Anh ơi là anh ơi, đàn thì em thề đụng vào là đứt dây, hỏng cần tức khắc. Anh xem cái bàn tay nải chuối của em đây thì biết!
Trưởng ban Ngô Xuân Thông hơi nhíu đôi lông mày:
- Vậy thì trước mắt cậu cứ hát chèo cũng được. Tớ là dân Thái Bình rất mê chèo, mà hát chèo dễ lắm!
Lê Khánh Hoài khoác ba lô đứng phắt dậy:
- Báo cáo anh, từ bé tới giờ em chưa biết một câu chèo nào. Thôi, anh cứ trả em về trận địa. Em chẳng thà bị kỷ luật chiến trường còn hơn là phải hát chèo...
Trưởng ban Thông cũng đứng phắt dậy:
- Ơ cái cậu này. Thế cậu có đúng là Lê Khánh Hoài, con trai cả của nghệ sĩ Tân Nhân hay không?
- Vâng, chính là em đây ạ!
- Kỳ lạ thật! Con trai nghệ sĩ nổi tiếng Tân Nhân mà không biết hát? Không biết đàn? Không hát chèo được?
- Báo cáo đồng chí, đúng là như thế ạ!
- Thế thì phải trả cậu về đơn vị thật rồi. Cơ mà cứ đặt ba lô xuống, cơm nước đã. Hôm nay Phó chủ nhiệm Chính trị Nguyễn Phú Nho chỉ thị cho bọn tớ phải làm bữa cơm “tăng cường” để đón tiếp con trai nghệ sĩ Tân Nhân đấy!
Bữa cơm hôm đó còn được... “tăng cường” thêm hai em văn nghệ xung kích xinh như mộng. Từ ngày vào chiến trường, chàng trai Hà Nội Lê Khánh Hoài chưa một lần được nhìn thấy phụ nữ, nói gì đến được ngồi ăn cơm cùng người đẹp. Cái máu “giai phố cổ” bốc lên, Lê Khánh Hoài đề nghị với “trưởng mâm”:
- Thưa anh, đây là bữa cơm đón tiếp nhưng chắc cũng là bữa cơm chia tay để em trở về trận địa cao xạ. Em xin phép đọc tặng anh và hai đồng chí nữ đây bài thơ em viết trước ngày nhập ngũ! Được Thượng úy Ngô Xuân Thông gật đầu khuyến khích, Hoài ta “nổ” luôn bài thơ “Tuổi trẻ Trường Sơn”:
Mày lên đường hôm trước
Tao nối bước hôm sau
Trường Sơn gánh cả nước
Hai đứa mình đuổi nhau...
...
Hôm đi mày nhớ không?
Mừng mày nhưng tao ức
Vật nhau tao khỏe hơn
Mà nay mày đi trước!
Thôi bây giờ như nhau
Đường Trường Sơn chung bước
Đường dài như mơ ước
Sao chẳng thấy mày đâu?...
...
Lê Khánh Hoài đọc đến đâu, hai người đẹp vỗ tay tán thưởng đến đó, nhưng đôi lông mày của Trưởng ban Thông thì mỗi lúc mỗi dựng ngược lên:
- Này anh bạn, xạo vừa vừa thôi. Đây là bài thơ đăng Báo Văn nghệ hồi tháng sáu năm sáu tám (6-1968), tớ còn chép trong sổ tay đây nhé!
- Dạ đúng rồi. Bài thơ em được đăng báo trước khi đi bộ đội hai tháng. Chuyện Trường Sơn trong thơ là em tưởng tượng ra đấy ạ!
- Nhưng tác giả bài thơ là Châu La Việt. Giấy trắng mực đen hẳn hoi nhé!
- Thưa anh, Châu La Việt là bút danh của em! Châu tức là thôn Châu Phong ở huyện Đức Thọ của tỉnh Hà Tĩnh, bên dòng sông La đẹp nổi tiếng, là nơi em được sinh ra trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Quê mẹ em ở Cửa Việt của tỉnh Quảng Trị. Châu-La-Việt là những địa danh thiêng liêng thân yêu nhất của cuộc đời em...
Đôi lông mày của Trưởng ban Thông đã hơi cụp xuống, nhưng giọng nói của ông thì vẫn chưa hết nghi hoặc:
- Nếu đúng là thơ của cậu, thì hãy đọc lại một lần nữa để mọi người cùng nghe!
Hai người đẹp ngước nhìn thi nhân đầy khích lệ khiến tâm hồn chàng trai Hà Nội càng rạo rực xao xuyến. Chàng đọc say sưa diễn cảm như đang đứng trên sân khấu của Nhà hát Lớn Hà Nội. Đọc chưa hết bài thơ thì Trưởng ban Thông đã nhào tới ôm chầm lấy chàng trai:
- Thôi thôi... cậu mà đọc nữa là tớ khóc đấy! Đích thị hạt nhân nòng cốt của Đội Tuyên văn binh trạm đây rồi! Bố Nho thánh thật, chọn người cấm có sai! Từ nay cậu cứ làm thơ cho hai em đây ngâm nhé!
...
Câu chuyện trên đây tôi được nghe chính Đại tá Nguyễn Phú Nho, nguyên Chủ nhiệm Chính trị Binh trạm 13, nguyên Chủ nhiệm Chính trị Tổng cục Hậu cần kể lại trong chuyến hành hương về thăm chiến trường xưa và dự lễ khai trương trang trại bò sữa liên doanh giữa Vinamilk của Việt Nam và Công ty Jagro của Nhật bản trên cao nguyên Xiêng Khoảng của nước bạn Lào. Tất nhiên cựu chiến binh Lê Khánh Hoài là thành viên không thể vắng mặt. Gặp lại người chiến sĩ tuyên văn gần nửa thế kỷ trước, vị thủ trưởng cũ cứ tủm tỉm:
- May nhờ cái “máu” đọc thơ tán gái của Lê Khánh Hoài mà tớ được tiếng có công trong việc phát hiện ra cây bút tài năng Châu La Việt, nhà văn binh trạm năm xưa, hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam hiện nay...
MAI NAM THẮNG