Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, được biết năm 2019, Viện Thiết kế đã triển khai nghiên cứu các mẫu thao trường, trường bắn. Điều này sẽ có tác động thế nào đến công tác huấn luyện của các đơn vị?
Đại tá Nguyễn Trường Sơn: Thực hiện chủ trương của Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng về việc nâng cao chất lượng huấn luyện và huấn luyện sát với thực tế, những năm qua, nhất là năm 2019, Thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu đã chỉ đạo viện chúng tôi triển khai chương trình nghiên cứu hệ thống các mẫu trường bắn, thao trường huấn luyện cho các quân, binh chủng, ngành.
Phải trao đổi thật với đồng chí rằng đây là nhiệm vụ khó, vì mẫu là tài liệu để các đơn vị căn cứ vào đó khi triển khai thiết kế cụ thể một công trình nên mức độ ảnh hưởng sẽ lớn hơn rất nhiều so với thiết kế đối tượng. Để làm được điều đó thì chúng tôi phải tiến hành khảo sát nhiều công trình đã xây dựng, xin ý kiến các đơn vị sử dụng, trao đổi với các chuyên gia về các tính năng kỹ, chiến thuật và phải xét đến yếu tố phát triển trong tương lai v.v.. Tuy nhiên, được sự chỉ đạo sát sao của Cục Quân huấn (Bộ Tổng Tham mưu) và các cơ quan chuyên môn của các quân, binh chủng, ngành nên chúng tôi đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
PV: Một nhiệm vụ rất lớn của viện năm 2019 là rà soát điều chỉnh quy hoạch xây dựng các khu kinh tế quốc phòng (KTQP) toàn quốc đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đồng chí có thể chia sẻ kết quả của nhiệm vụ này?
Đại tá Nguyễn Trường Sơn: Ngay sau khi nhận được nhiệm vụ Bộ Quốc phòng giao vào cuối năm 2018, chúng tôi đã khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai nhiệm vụ. Để lập được hồ sơ quy hoạch điều chỉnh phải tiến hành khảo sát nhằm rà soát toàn bộ các khu KTQP trên địa bàn cả nước; phải làm việc với các quân khu, binh đoàn để xác định nhu cầu cho kỳ quy hoạch tiếp theo; phải làm việc với các địa phương để cập nhật cùng với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn; phải làm việc với các bộ, ngành Trung ương để tích hợp cùng với quy hoạch tổng thể phát triển ngành quy mô toàn quốc v.v.. Đây là đồ án quy hoạch có yêu cầu rất cao và thời gian thực hiện gấp. Vì thế đơn vị chúng tôi đã liên danh với Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia-Bộ Xây dựng để cùng phối hợp triển khai. Trong khoảng 4 tháng giai đoạn trước và sau Tết Nguyên đán Kỷ Hợi năm 2019, chúng tôi đã đồng thời tổ chức nhiều đoàn công tác tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng các khu KTQP. Các đồng chí cán bộ chuyên môn đã rất nỗ lực để thực hiện nhiệm vụ do các khu KTQP đều nằm ở vùng sâu, vùng xa, đường đi rất khó khăn mà cán bộ chúng tôi có cả các đồng chí nữ, con nhỏ phải gửi về quê nhờ ông bà chăm sóc để đi công tác. Được sự quan tâm, chỉ đạo của thủ trưởng các quân khu, binh đoàn, đặc biệt là Cục Kinh tế (Bộ Quốc phòng) nên các đơn vị tham gia đã hoàn thành công việc đúng tiến độ.
Giữa tháng 12-2019, Hội đồng thẩm định của bộ đã tiến hành thẩm định đồ án, có sự tham gia của đại diện lãnh đạo các địa phương, các bộ, ngành Trung ương. Đồng chí Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ tịch Hội đồng đã biểu dương các đơn vị tư vấn tham gia lập đồ án và cơ bản nhất trí với nội dung tài liệu.
PV: Năm qua, Viện Thiết kế cũng đã khẳng định vai trò là đơn vị nòng cốt trong thực hiện các dự án trọng điểm trong quân đội, như dự án Sở chỉ huy (SCH) Bộ tư lệnh Quân chủng Hải quân, trụ sở Bộ tư lệnh (BLT) 86, Trường Sĩ quan Chính trị... Đồng chí tâm đắc với phương án kiến trúc của dự án nào nhất?
Đại tá Nguyễn Trường Sơn: Dự án nào cũng được đội ngũ kiến trúc sư, kỹ sư của Viện Thiết kế đầu tư công sức, trí tuệ và trách nhiệm ở mức cao nhất. Tôi muốn chia sẻ một chút về dự án trụ sở BTL 86. Đây là dự án thực hiện lựa chọn gói thầu tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi theo hình thức đấu thầu rộng rãi. Đây là đơn vị mới thành lập và có tính đặc thù. Khi đặt nét bút phác thảo đầu tiên cho công trình này, những cán bộ thiết kế của Viện Thiết kế mong muốn nhất là tạo nên hình ảnh kiến trúc mới mẻ, hiện đại, ứng dụng công nghệ cao với ngôn ngữ kiến trúc được chắt lọc một cách triệt để, hình khối đơn giản, mạnh mẽ và gần gũi, thể hiện hình ảnh mới của Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay nói chung và đơn vị mang tính công nghệ như BTL 86 nói riêng.
Lấy cảm hứng từ bộ main máy tính để tạo nên tổ hợp hình thức công trình, chipset-chi tiết quan trọng trong hệ thống máy tính là ý tưởng được lồng ghép vào “trái tim của công trình”-trung tâm SCH. Hình thức kiến trúc công trình được xử lý gọn gàng, mạch lạc, sử dụng vật liệu mới “tô đậm” dấu ấn kiến trúc thời kỳ mới. Cùng với việc nghiên cứu công năng sử dụng đáp ứng các chức năng mang tính đặc thù, các không gian được bố trí thuận hướng nắng, hướng gió, công trình còn được chú ý bố trí các khoảng không gian sân vườn xen kẽ tạo vi khí hậu cho tòa nhà.
PV: Với vị trí là đơn vị tư vấn lớn của quốc gia, năm qua, Viện Thiết kế đã tiếp tục triển khai các dự án trọng điểm của các bộ, ngành Trung ương như Nhà máy In tiền Quốc gia, Bệnh viện K, cơ sở 2 Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội... Đặc biệt, dự án Bảo tàng tỉnh Cao Bằng của viện đã được giới chuyên môn đánh giá rất cao. Theo đồng chí, đâu là điểm khác biệt trong thiết kế?
Đại tá Nguyễn Trường Sơn: Phải nói là duyên kỳ ngộ, rất tình cờ chúng tôi biết được UBND tỉnh Cao Bằng tổ chức cuộc thi này. Ban đầu chúng tôi có chút lo lắng vì chưa từng tham gia bất cứ công trình gì với tỉnh Cao Bằng. Trước đây rất lâu, chúng tôi chỉ tham gia rất ít các dự án đồn, trạm biên phòng tại tỉnh. Tuy nhiên, đây là mảnh đất ra đời của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội ta. Năm 2019 lại là năm kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Vì thế, với tư cách là một đơn vị tư vấn thiết kế của quân đội, chúng tôi đã mạnh dạn tham gia. Với cảm xúc từ danh thắng-thiên nhiên-văn hóa-bản sắc-lịch sử-truyền thống của tỉnh Cao Bằng, phương án thiết kế được tạo nên với cấu trúc đa lớp vỏ, tổ hợp bởi 5 khối chính-tượng trưng cho ngũ hành. Các khối hình vuông và chữ nhật đan xen, được gọt giũa theo hình tháp ngược-như những ngọn núi soi bóng xuống hồ nước cạn. Các khối tròn hòa quyện vào nhau-như những dải mây trắng quyện hòa vào thửa ruộng bậc thang trong nắng sớm.
Công trình được thiết kế tận dụng tối đa ưu thế địa hình, thiên nhiên với bố cục “đón gió” và sử dụng bóng đổ các khối để “tự” che nắng bản thân, kết hợp áp dụng công nghệ hiện đại, tiêu chuẩn ZEB (Zero Energy Building) giúp giảm lượng khí thải CO2. Điểm nhấn trong nội thất bảo tàng được lấy ý tưởng từ thác Bản Giốc, hang Pác Bó và công viên địa chất… nhằm biến công trình thành một vật thể “tự trưng bày” hiện hữu.
Vì là cuộc thi tuyển rộng rãi nên các phương án tham gia đều được đánh mã số, không có tên đơn vị tham gia. Sau này, chúng tôi được biết sau khi chấm xong các phương án, Hội đồng chấm thi đều là các chuyên gia kiến trúc có tiếng tăm đã ngạc nhiên khi biết phương án có điểm cao nhất là của một đơn vị quân đội. Hiện nay, chúng tôi đang khẩn trương triển khai các bước tiếp theo.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
ĐỨC XƯƠNG (thực hiện)