Người anh hùng đặc công rừng Sác

Sinh trưởng trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước và cách mạng tại xã Vĩnh Hòa Hưng, huyện Gò Quao, tỉnh Rạch Giá (nay là tỉnh Kiên Giang), Bảy Ước tham gia cách mạng từ năm 1945. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, anh tòng quân và hoạt động trong Ban Tình báo C70. Tập kết ra Bắc, anh Bảy gặp và kết duyên cùng chị Nguyễn Kim Mến (Tư Mến) người cùng quê. Năm 1965, anh để vợ và hai con nhỏ ở lại hậu phương lớn, lặng lẽ vượt Trường Sơn về chiến trường Rừng Sác đầy gian khổ, ác liệt. Ba năm sau, nữ y sĩ Tư Mến cũng gửi lại cho bà cô hai con nhỏ, đứa gái 4 tuổi và đứa trai 2 tuổi, để trở về Nam.

Ngày 15-4-1966, Bộ chỉ huy Miền quyết định thành lập Đặc khu Rừng Sác, mật danh T10; đến năm 1967, chính thức có phiên hiệu Đoàn 10 Đặc công Rừng Sác (về sau là Trung đoàn 10 thuộc Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh). Từ Phó chính ủy, anh Bảy Ước trở thành Chính ủy, rồi Đoàn trưởng kiêm Chính ủy Đoàn 10. Vợ anh, chị Nguyễn Kim Mến cũng về Rừng Sác và là quân y sĩ của đơn vị.

Trên chiến trường sông nước sình lầy, cán bộ, chiến sĩ Đoàn 10 vừa xây dựng củng cố lực lượng, họ phải trần thân đối mặt với các cuộc càn quét “lột da” Rừng Sác vô cùng khốc liệt của Mỹ-ngụy. Thường xuyên đương đầu với ba kẻ thù nguy hiểm, đó là lính Mỹ, sóng lớn và cá sấu, nhưng những chiến sĩ đặc công thủy vẫn không hề ngán ngại. Với thủy lôi, pháo, súng, cơm vắt, gạo rang, chai nước, các anh xung trận. Cắn răng chịu đựng gian khổ, lắm khi thiếu lương thực, thiếu nước ngọt, thiếu vũ khí và thuốc men… họ vẫn kiên gan trụ bám, chiến đấu. Những giây phút ngặt nghèo ấy, người chỉ huy Lê Bá Ước luôn đồng cam cộng khổ với cán bộ, chiến sĩ. Nhiều lúc bị địch vây chặt, bít hết mọi bề, lương cạn, đạn kiệt, tiền không một xu dính túi, anh Bảy vẫn động viên anh em giữ vững tinh thần, “còn người còn chiến đấu, còn người còn trận địa”. Ngay cả những khi đứt liên lạc với cấp trên, những người lính đặc công Rừng Sác xác định “nghe xã luận trên đài Hà Nội mà đánh giặc!”. Vượt lên nhiều thử thách, Đoàn 10 đặc công đã mưu trí, dũng cảm, thít chặt “yết hầu” sông Lòng Tàu. Họ đã nhấn chìm hàng trăm tàu chiến và tàu vận tải quân sự của địch, trong đó có tàu Baton Rugiơ Victory (ngày 23-8-1966) chở 100 xe tăng, 3 máy bay phản lực, hàng trăm khẩu pháo (tháo rời) cùng hàng nghìn tấn lương thực, thực phẩm; đánh sập nhiều bến cảng, đốt cháy kho xăng Nhà Bè (2 lần) và kho bom Thành Tuy Hạ, pháo kích vào dinh Độc Lập, bắn cháy 23 máy bay trực thăng… lập nên những chiến công vang dội, làm điên đầu bộ máy chỉ đạo chiến tranh của Mỹ-ngụy. Phẩm cách kiên cường, quyết đoán và sáng tạo của người chỉ huy Lê Bá Ước luôn được anh em kính trọng, được đồng đội suy tôn là “Người anh cả của Rừng Sác”.

 

Cuối năm 1969, Tư Mến sinh con trai thứ ba đặt tên Lê Toàn Thắng với ước vọng về một ngày chiến thắng. Mới được hơn chục ngày, nữ y sĩ ẵm đứa con còn đỏ hỏn gửi một cơ sở nuôi giùm. Có quyết định điều lên căn cứ R tập huấn quân y dài ngày, song Tư Mến không nỡ rời đơn vị trong những ngày cam go, khốc liệt sau Mậu Thân. Chị đã sát cánh cùng chồng và đồng đội chiến đấu. Ba tháng sau, gia đình cơ sở chụp hình bé Toàn Thắng gửi vào cho người mẹ. Nhưng Tư Mến chưa kịp nhận để coi hình con trai thì địch phát hiện được căn cứ quân y. Một tốp trực thăng vũ trang khoanh tròn khu vực tắc Kỳ Quang rồi bu lại thi nhau bắn rốc-két xối xả. Đội phó Tư Mến cùng 1 bác sĩ, 2 y tá và 3 thương binh hy sinh. Bữa đó nhằm ngày 20-1-1970. Trong chiếc bòng của chị Nguyễn Kim Mến để lại có mấy chiếc áo gối còn thêu dở dành tặng ba đứa con. Trước nỗi đau xé gan xé ruột, anh Bảy Ước nuốt nước mắt vào lòng, tiếp tục chỉ huy đơn vị chiến đấu.

Với những chiến công oanh liệt, ngày 23-9-1973, Đoàn 10 Đặc công Rừng Sác được Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Đến nay, Đoàn 10 có 3 tập thể và 9 cán bộ, chiến sĩ được tuyên dương và truy tặng danh hiệu cao quý này, trong đó Đội 5 được tuyên dương hai lần.

Đầu năm 1974, Lê Bá Ước là Chính ủy Sư đoàn 2 Đặc công. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Sư đoàn 2 làm nhiệm vụ chiếm giữ các đầu cầu trọng yếu, tạo điều kiện cho 5 cánh quân chủ lực tiến vào giải phóng Sài Gòn.

Khi cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam nổ ra, Lê Bá Ước tham gia chỉ huy chiến đấu trên tuyến Lộc Ninh-Bù Đốp. Hoàn thành nhiệm vụ trở về, Đại tá Lê Bá Ước là Tỉnh ủy viên, Phó chỉ huy trưởng về chính trị Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Đồng Nai, đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh (khóa III, khóa IV). Tháng 10-2012, Đại tá Lê Bá Ước được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Cuộc đời trận mạc của Đại tá Lê Bá Ước lừng danh đã đành, song cuộc sống đời thường của ông cũng khiến bao người phải ngưỡng mộ. Năm 1975, do anh em đồng đội của Đoàn 10 vun vào, tác hợp, nên ông Bảy Ước tục huyền với bà Thân Thị Tuyết Vân, vợ của liệt sĩ Phạm Kế Tiếp, nguyên Đại đội trưởng đặc công.

Trong chiến tranh, bà Tuyết Vân công tác ở hậu cần của Đoàn 10. Có hai đứa con thơ, bà Vân và ông Tiếp gửi con gái về bên ngoại, gửi con trai cho cơ sở nuôi giùm, để vợ chồng cùng bám trụ chiến đấu. Lúc bà Vân sinh cậu con trai thứ ba tên Dũng, cũng chính là lúc ông Tiếp dẫn quân đi đánh tàu địch và mãi mãi không về. Chiếu theo danh sách liệt sĩ Đoàn 10 thì ông Tiếp hy sinh vào ngày 20-5-1972. Từng là đồng chí đồng đội, vào sinh ra tử, nên ông Bảy Ước và bà Tuyết Vân nương tựa vào nhau cũng là điều tự nhiên, hợp lẽ. Ngay trong năm 1975, hai người lên tàu hỏa ra Bắc, vào Nam đi xe đò về tận nhà cơ sở gom được 6 đứa con trở về. Bà sinh thêm 3 cậu con trai nữa, vị chi thành 9 người (2 gái, 7 trai). 9 đứa con sống cùng nhau hòa thuận nhau dưới một mái nhà, không phân biệt “con anh, con em, con chúng ta” gì cả. Cao cả và trọn vẹn…

Nếu có dịp đứng trước ban thờ của gia đình ông Bảy, sẽ thấy: Trên cao và trang trọng nhất là chân dung Bác Hồ, hàng thứ hai là ông bà nội ngoại, ở hàng thứ ba có hai liệt sĩ Rừng Sác là quân y sĩ Nguyễn Kim Mến và Đại đội trưởng Phạm Kế Tiếp. Và lạ thay, trong nghĩa trang liệt sĩ, lúc quy tập hài cốt về, hai liệt sĩ Kim Mến và Kế Tiếp cũng được xếp cạnh nhau.

Ông Bảy Ước và bà Tuyết Vân cư xử bình đẳng, thương yêu chăm lo cho từng đứa con. Trong số này có người là kỹ sư, bác sĩ; có người là ngư dân, lại có người là công an và cả sinh viên… nhưng họ thảy đều kính trọng ba Bảy và má Vân. Một gia đình có 4 quân nhân, 2 liệt sĩ, 1 anh hùng, ông Bảy Ước lại giao thiệp rộng, con cái hoàn toàn có đủ tiêu chuẩn ưu tiên này nọ, nhưng cả 9 người con không một ai đi du học hay xuất khẩu lao động ở nước ngoài. Hai ông bà đều có chung tâm nguyện là đám trẻ đã chịu quá nhiều thiệt thòi trong chiến tranh, thiếu thốn tình mẫu tử, nay phải giữ chúng ở lại, ngõ hầu bù đắp cho các con.

Những người con của ông Bảy, bà Vân đều được gọi tên theo thứ tự tuổi tác: Hai Hương, Ba Dũng, Tư Thúy, Năm Hải… Đến lượt các chàng rể, các nàng dâu, rồi các cháu nội ngoại cũng tuân theo quy củ ấy. Họ đều lấy cái tình, cái nghĩa và soi vào tấm gương của ba má để cư xử với nhau, trên kính, dưới nhường. Đó quả là điều xưa nay hiếm thấy. Có thể nói đại gia đình của Đại tá, Anh hùng Lê Bá Ước là hình mẫu của một gia đình văn hóa.

Trở về với cuộc sống đời thường, cùng với việc viết văn, làm thơ, ông Bảy còn tham gia ý tưởng phác thảo xây dựng Tượng đài chiến sĩ Đặc công Rừng Sác khá độc đáo. Tác phẩm này được Hội đồng nghệ thuật tượng đài tỉnh Đồng Nai xét duyệt, trao giải trong tổng kết cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật kỷ niệm 300 năm Biên Hòa-Đồng Nai. Để ghi nhớ những chiến công oanh liệt và sự hy sinh to lớn của hàng nghìn liệt sĩ của 12 xã thuộc huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai và hơn 900 liệt sĩ của Đoàn 10 Đặc công Rừng Sác, con em của 30 tỉnh, thành phố trong cả nước đã ngã xuống, tượng đài được tổ chức xây dựng với chiều cao 9m, nổi bật hình tượng hai chiến sĩ đặc công đạp sóng dữ, lướt tới. Vị trí Tượng đài chiến sĩ Đặc công Rừng Sác nằm trên mặt hồ nước rộng hơn 800m² ngay trước Đền thờ liệt sĩ huyện Nhơn Trạch...

Với 85 tuổi đời, 65 năm tuổi Đảng, Đại tá Lê Bá Ước vẫn còn nhiều trăn trở với các dự án dang dở nhằm tri ân đồng bào, đồng chí đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Chiều 18-10-2016, trái tim của người Anh hùng đặc công Rừng Sác đã vĩnh viễn ngừng đập, để lại bao niềm tiếc thương… Hơn 900 liệt sĩ Rừng Sác sẽ đón người chỉ huy danh tiếng của mình. Ông mãi là tấm gương ngời sáng, tận trung với Đảng, tận hiếu với dân, trọn tình vẹn nghĩa của một chiến sĩ!

NGUYỄN MINH NGỌC