Phố biển trung tuần tháng 5 dịu mát. Bên tách trà tỏa hương, câu chuyện ông Hồ Quảng Thu kể giúp tôi hiểu sâu hơn về cuộc đời của một dũng sĩ diệt Mỹ lừng danh năm xưa... Năm 1959, cha của Hồ Quảng Thu là bí thư chi bộ bị địch bắt, tra tấn dã man. Thế là, cậu bé Thu mới 7 tuổi hằng ngày phải thay mẹ đưa cơm cho cha. Năm 1960, anh trai Thu lên núi theo cách mạng, 5 năm sau thì anh dũng hy sinh. Thời điểm này, mẹ Thu bị địch đánh đập rồi bắt vào ấp chiến lược. Tận mắt chứng kiến tội ác dã man của kẻ thù, cậu bé tuổi thiếu niên đã quyết định cầm súng chiến đấu.
“Năm 1965, tôi 13 tuổi, Mỹ đổ bộ lên đóng quân tại đồi Bồ Bồ ngay sát nhà tôi. Chúng pháo kích khiến nhiều người dân vô tội phải chết oan uổng. Căm thù giặc, tôi tập hợp bạn bè trả thù cho người thân. Cứ tầm đến trưa là bọn Mỹ xúm lại nấu ăn. Chúng dựng súng bừa bãi. Tôi bí mật trườn theo bờ mương cạn đến gần, rồi chọn một khẩu tốt nhất, giấu kín xuống bùn. Hai ngày sau, tình hình tạm ổn, tôi lấy súng mang tặng du kích xã”. Đang say sưa kể, bất chợt ông Thu đứng dậy mở tủ lấy ra bức chân dung Bác Hồ, giọng xúc động: “Ngày ấy, tôi quyết tâm đánh giặc thật giỏi để được ra Thủ đô Hà Nội báo công với Bác Hồ”.
Cũng từ ngày đó, Hồ Quảng Thu được các thành viên trong đội du kích huấn luyện sử dụng súng, đánh mìn, lựu đạn và được giao làm du kích mật để lấy thông tin đánh địch. Trong một lần, tại bốt gác kiểm soát có tên lính Mỹ cao to lúc nào cũng lăm lăm khẩu AR15 trong tay. Xác định phải trừ khử ngay tên này, Hồ Quảng Thu cải trang thật khéo rồi giấu khẩu súng trong túi vải, cùng đám nhỏ trong xóm lân la lợi dụng lúc tên lính Mỹ đang ăn cơm, tiêu diệt tên giặc khát máu tại chỗ. Lần khác, Thu mưu trí đánh xe rà mìn của Mỹ. Sau khi cử em gái cảnh giới, ông đào một cái lỗ, hốt đất cho vào bao xong lại chôn xuống, khỏa đất lên, chưa đặt mìn. Hôm sau lại cử em gái ra cảnh giới sớm. Khi có tin báo về là địch đã đi qua vị trí đặt mìn và tiến sâu vào làng, ngay lập tức ông bí mật ra vị trí xách bao đất lên thả mìn xuống lấp đất lại. Khi xe rà mìn quay về, chúng chủ quan nên không rà lại và trúng bẫy khiến cả xe nổ tung. Trong khoảng thời gian từ năm 1965 đến 1968, Hồ Quảng Thu (lúc này chưa đầy 16 tuổi) đã tham gia hàng chục trận đánh, tiêu diệt hàng trăm tên địch. Đến năm 1967, Hồ Quảng Thu lại mưu trí đốt cháy kho xăng Bồ Bồ, gây cho địch tổn thất nặng nề. Hồ Quảng Thu 4 lần được tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ.
"Kỷ niệm sâu sắc của bác trong những năm tháng chiến tranh là gì ạ?", tôi hỏi ông. Ông Thu trả lời: "Với tôi, phút giây lần đầu tiên được gặp Bác Hồ giữa Thủ đô Hà Nội là kỷ niệm thiêng liêng và đáng nhớ nhất. Lời dạy của Người là lẽ sống, niềm tin đối với chúng tôi”.
Cuối năm 1968, do lập nhiều chiến công, ông được lệnh ra Bắc. Suốt hai tháng vượt núi, băng rừng Trường Sơn mới ra tới Thủ đô Hà Nội. Đúng 7 giờ ngày 20-12-1968, ông cùng đồng đội vào Hội trường Ba Đình dự lễ mít tinh kỷ niệm lần thứ 8 Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Cuối buổi lễ, Bác Hồ đến gặp đoàn “Dũng sĩ tí hon” từ miền Nam ra. Ngay khi Bác xuất hiện, cả nhóm chạy ùa vây quanh Bác. Ai nấy nước mắt giàn giụa không nói nên lời. Lúc này Bác Hồ rút một bông hoa hồng thật đẹp trên bàn trao tặng Hồ Quảng Thu. "Tôi không thể diễn tả được cảm xúc của mình đối với vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu. Tuy Bác tuổi đã cao, sức đã yếu, lại trăm công nghìn việc, vậy mà, Người vẫn luôn dành tình cảm sâu nặng đến các chiến sĩ miền Nam”, ông Thu xúc động kể.
Bác Hồ và Trung ương đã chỉ thị thành lập Đội Thiếu niên dũng sĩ miền Nam, thế là các dũng sĩ miền Nam được ăn học tại thôn Đại Lã (Hiệp Cát, Nam Sách, Hải Dương). Trong điều kiện còn khó khăn, gian khổ chung của đất nước, đội dũng sĩ được nuôi dưỡng, chăm lo, giáo dục với điều kiện tốt nhất trên đất Bắc. Hồ Quảng Thu đã phấn đấu học thật giỏi và thi đỗ đại học. Ra trường cũng là lúc đất nước giải phóng, ông công tác trong quân đội, rồi chuyển ngành. Thấm thía lời dạy của Bác Hồ kính yêu, dù trên cương vị công tác nào ông cũng luôn giữ gìn phẩm chất, đạo đức cách mạng trong sáng. Giờ đây, ở tuổi 70, song những lời dạy của Bác Hồ vẫn còn mãi trong trái tim ông. Nhiều năm qua, ông vẫn lặng thầm làm nhiều việc tốt cho gia đình và xã hội.
THÁI ĐĂNG