Với những lỗ hổng có thể lạm dụng trục lợi trong việc thực hiện BHXH, BHYT, theo ông Nguyễn Ngọc Phương, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội Quảng Bình thì giải pháp quan trọng nhất phải xuất phát từ chính nội tại của cơ quan bảo hiểm. Vì đây là những cơ quan đề ra, tham mưu tích cực với chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước và cũng là cơ quan phát hiện những lỗ hổng, hạn chế, bất cập trong ngành mình.

leftcenterrightdel
Bộ phận một cửa Bảo hiểm xã hội quận Thanh Xuân (TP Hà Nội) có nhiều cải tiến trong công việc chuyên môn.

Chính vì vậy, cơ quan BHXH, BHYT cần rà soát, đánh giá và từ đó đưa ra những giải pháp mang tính đột phá nhằm thay đổi, lấp đầy những lỗ hổng đó. Ví dụ, phải xem xét lại hệ thống pháp luật chỗ nào cần điều chỉnh? Có cần tăng chế tài xử phạt việc doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH? Mức đóng và hưởng như hiện nay đã phù hợp hay chưa? Giải pháp nào để xử lý việc mất cân bằng quỹ? Chúng ta phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH, BHYT, về các chính sách, quyền, lợi ích khi tham gia BHYT. Xem đây là biện pháp cơ bản, chủ yếu để phát triển đối tượng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân về chủ trương, chính sách pháp luật về BHXH, BHYT. Đồng thời, chúng ta cũng phải nhấn mạnh vai trò trụ cột, vị trí, ý nghĩa của BHXH, BHYT trong hệ thống an sinh xã hội. Sử dụng nhiều biện pháp tuyên truyền đa dạng, phong phú và huy động cả hệ thống chính trị tham gia thực hiện. Việc tuyên truyền cần phải kiên trì vì nếu người dân được giải thích thấu đáo quyền lợi tham gia đóng BHXH, BHYT, chắc chắn tỷ lệ đối tượng tham gia cũng được tăng lên.

Theo ông Phương, giải pháp thứ hai là tiếp tục đẩy mạnh cải cách chính sách BHXH như là một công cụ quan trọng góp phần thực hiện hiệu quả chính sách an sinh xã hội và phát triển bền vững của Đảng và Nhà nước. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng phục vụ; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT; bảo đảm công khai minh bạch, xử lý nghiêm và hạn chế, ngăn ngừa các hiện tượng lạm dụng hoặc trục lợi quỹ BHYT. Bên cạnh đó, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết chính sách, chế độ BHXH, BHYT. BHXH là ngành thứ hai đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin. Tới đây, chúng ta cũng phải tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH để giảm thiểu tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH. Những giải pháp này nếu được thực hiện đồng bộ sẽ giải quyết được căn cơ những thách thức, khó khăn đặt ra trong việc thực hiện chính sách BHYT, BHXH.

Theo ông Phạm Lương Sơn, Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam, trước những khó khăn đặt ra, ngành BHXH đã đề ra giải pháp tháo gỡ. Trong xu hướng phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, bên cạnh những thách thức cũng đem lại nhiều cơ hội cho chúng ta nói chung, ngành BHXH nói riêng. “Trước hết, chúng tôi nghĩ rằng đã đến lúc phải đề cập một cách quyết liệt hơn việc điều chỉnh chính sách. BHXH Việt Nam cũng đã có những kiến nghị nhất định để tăng tính hấp dẫn của chính sách BHXH. Cụ thể, BHXH tự nguyện, với cơ chế hiện nay, chúng tôi cho rằng người nghèo cảm thấy đóng cao quá so với khả năng thu nhập của họ, còn người giàu chưa thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc thì họ lại không quan tâm đến chuyện đóng bởi vì họ thấy chưa thấy hấp dẫn. Trong khi đó, chúng ta mới chỉ kết cấu là có các quyền lợi về hưu trí và tử tuất”, ông Phạm Lương Sơn cho biết.

Từ góc nhìn của cơ quan lập pháp xây dựng chính sách, giám sát thực hiện chính sách, theo ông Bùi Sĩ Lợi, Phó chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho rằng cần rà soát toàn bộ hệ thống chính sách pháp luật trong hệ thống an sinh xã hội. Trong đó cần có hai lưu ý quan trọng là Luật BHXH và Luật BHYT để có thể xử lý vướng mắc và tạo ra sự năng động, linh động. Và mục tiêu là xây dựng pháp luật để mở rộng đối tượng bao phủ giúp BHXH cũng phải bao phủ như BHYT, làm sao tiến tới BHXH, BHYT toàn dân”. Đồng thời, coi việc mở rộng đối tượng, thực hiện chính sách an sinh xã hội phải là trách nhiệm của người dân, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và Nhà nước bảo hộ. Đừng để tình trạng người dân nói là tham gia BHXH không bằng gửi tiết kiệm, chăm sóc sức khỏe nhân dân thông qua BHYT không bằng tự đi khám, chữa bệnh.

Những tiêu chí để làm rõ hơn trong bức tranh về BHXH, BHYT năm 2017 và định hướng trong năm 2018 để có những bước quyết liệt, quan trọng hơn, hướng tới làm sao để người dân tin tưởng tham gia tự nguyện các BHYT, BHXH để đạt được mục tiêu như mong muốn.

Bài và ảnh: HÀ AN