Câu hỏi này tưởng như mâu thuẫn nhưng thực tế khảo sát một số đơn vị, chúng tôi tìm thấy lời giải qua nhiều phương pháp quản lý bộ đội, trong đó “4 cùng”, “4 tự”  là một ví dụ...

“Mềm hóa” các chế độ, quy định...

Điều mọi người rất dễ nhận thấy mỗi khi đến thăm các cơ quan, đơn vị, học viện, nhà trường... trong quân đội là khẩu hiệu “Kỷ luật là sức mạnh của quân đội”. Đó vừa là yêu cầu bộ đội chấp hành nghiêm điều lệnh, điều lệ, kỷ luật quân đội và pháp luật Nhà nước, vừa là mục tiêu phấn đấu của mỗi quân nhân khi bước chân vào môi trường quân ngũ.

leftcenterrightdel
Chiến sĩ Đại đội 7, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn Xe tăng 201 (Binh chủng Tăng thiết giáp) vui mừng nhận thư của người thân.

Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi khi đến Sư đoàn 325 (Quân đoàn 2) là hình ảnh cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ canh gác, trực ban ở đây thực hiện nghiêm, chuẩn các động tác điều lệnh và hướng dẫn khách tận tình, chu đáo. Đại tá Trần Văn Cao, Phó sư đoàn trưởng Sư đoàn 325 cho hay: Toàn đơn vị vừa tổ chức tập huấn cán bộ với nhiều nội dung như giới thiệu nội dung mới Nghị định số 02/2018/NĐ-CP ngày 31-12-2018 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quốc phòng... Năm nay, sư đoàn tiếp tục tập trung vào xây dựng đơn vị chính quy, quản lý kỷ luật, bảo đảm an toàn mọi lúc, mọi nơi; huấn luyện, giáo dục có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, yếu nội dung nào thì bồi dưỡng nội dung đó. Để bộ đội chấp hành nghiêm kỷ luật, điều cốt lõi là đơn vị cần duy trì đầy đủ các chế độ, nền nếp quy định; cán bộ các cấp luôn nêu gương trong lời nói và hành động; tổ chức nhiều sân chơi bổ ích, thu hút cán bộ, chiến sĩ tham gia, nhất là vào ngày nghỉ hay dịp lễ, tết.

Một trong những đơn vị có thành tích nổi bật trong phong trào thi đua của quân đoàn là Trung đoàn 95, đơn vị vừa được tặng cờ thi đua của Bộ Quốc phòng năm 2020. Bí quyết để Trung đoàn 95 là lá cờ đầu của quân đoàn chính là cách làm “mềm hóa” các nền nếp, chế độ của đơn vị. “Mềm hóa” ở đây, theo cách giải thích của Trung tá Nguyễn Văn Cao, Phó chính ủy Trung đoàn 95, chính là làm thế nào để mọi quân nhân nắm chắc các chỉ thị, quy định, hướng dẫn về rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy, bảo đảm an toàn trong đơn vị. Do đó, đơn vị đã phô tô các chỉ thị, quyết định, công văn, hướng dẫn... từ cấp trung đoàn đến Bộ Quốc phòng, đóng thành quyển và lưu hành nội bộ tại phòng giao ban của đơn vị. Đây được xem là cuốn “cẩm nang quân sự” giúp bộ đội thuận tiện tìm hiểu, tra cứu, học tập, công tác. “Những ngày đầu nhập ngũ, chúng tôi còn nhiều bỡ ngỡ, cảm thấy gò bó, đôi lúc còn khó chịu. Thế nhưng sau khi nghiên cứu cuốn “cẩm nang” và được chỉ huy đơn vị động viên, hướng dẫn, đến nay, chúng tôi đã quen với môi trường quân đội và cảm thấy thoải mái, vui vẻ khi thực hiện nhiệm vụ”, Trung sĩ Bùi Ngọc Ân, Tiểu đội trưởng thuộc Tiểu đoàn 5 nhớ lại.

Trung tá Nguyễn Văn Cao cho biết thêm: “Thực hiện lời căn dặn của Bác Hồ: “Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật nghiêm”, trong những năm qua, cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp phân đội luôn bám sát phương châm “4 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng chia sẻ), từ đó nắm chắc quá trình rèn luyện cũng như tâm tư, tình cảm của chiến sĩ, giữ mối liên hệ chặt chẽ với gia đình quân nhân và địa phương. Hằng tháng, cơ quan chính trị phát phiếu điều tra xã hội học theo từng chủ đề để trưng cầu ý kiến của bộ đội. Trong phiếu có cả phần trắc nghiệm và phần tự luận. Sau đó, cơ quan tổng hợp báo cáo lãnh đạo, chỉ huy trung đoàn, kịp thời giải đáp thắc mắc, kiến nghị của anh em vào ngày đối thoại dân chủ”.

Tự giác đồng hành với tự do

Rời Sư đoàn 325, chúng tôi tới Trường Quân sự Quân đoàn 2, nơi được xem là “địa chỉ” thực hiện nền nếp chế độ, xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật. Năm 2020, lần đầu tiên nhà trường được cấp trên giao nhiệm vụ đào tạo nguồn cho gần 500 học viên của Học viện Quân y và một số học viện, nhà trường thuộc Bộ Công an. Thấy chúng tôi hứng khởi với điểm mới đào tạo này, Đại tá Phạm Trọng Sơn, Phó hiệu trưởng Đào tạo của nhà trường mời chúng tôi tới thăm đơn vị đang huấn luyện, quản lý học viên Học viện Quân y.

leftcenterrightdel
 Cán bộ, chiến sĩ Đại đội 8, Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 18 thiết kế trại kỷ niệm 70 năm truyền thống Sư đoàn 325 (Quân đoàn 2).

Chúng tôi vừa cơ động đến nơi cũng là lúc các học viên từ thao trường về đơn vị để chuyển khoa mục huấn luyện. Thiếu tá Đỗ Đình Điệp, Chính trị viên phó Tiểu đoàn 4 cho hay: “Những ngày đầu tiếp nhận học viên mới, cán bộ cấp phân đội duy trì chế độ với mức độ vừa phải, giúp chiến sĩ làm quen với môi trường quân ngũ. Do đầu vào đội ngũ học viên ở đây đều có trình độ nhận thức cao nên phương pháp huấn luyện, quản lý các bác sĩ tương lai cũng được đổi mới. Theo đó, việc duy trì chế độ hằng ngày, hằng tuần theo quy định được “vận dụng” trong phạm vi cho phép vào những ngày nghỉ cuối tuần, ngày lễ, tết để học viên được thoải mái. Chúng tôi luôn đề cao “4 tự” (tự giác, tự học, tự quản, tự rèn); nắm chắc diễn biến tư tưởng, hành động của từng học viên thông qua các kênh thông tin như tổ 3 người, tiểu đội trưởng. Cùng với đó, cán bộ các cấp phải thường xuyên nắm chắc nhân thân, mối quan hệ và tâm tư, nguyện vọng của học viên”.

Sau hơn hai tháng là chiến sĩ, Binh nhất Nguyễn Việt Cường, học viên thuộc Trung đội 6, Đại đội 11, Tiểu đoàn 4 tâm sự: “Ban đầu, chúng tôi được cán bộ các cấp “cầm tay chỉ việc” đến nơi đến chốn. Tính tỉ mỉ, cẩn thận trong công việc mà chúng tôi học được sẽ hỗ trợ chúng tôi rất nhiều khi học chuyên ngành để trở thành bác sĩ “vừa hồng”, “vừa chuyên” trong tương lai...

Trong những ngày này, nhiều cơ quan, đơn vị đang khẩn trương làm nhiệm vụ rà soát các phương án sẵn sàng chiến đấu chuẩn bị bảo vệ an ninh, an toàn trước, trong và sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Tuy bận rộn, lực lượng phân tán đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ khác nhau nhưng cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Công binh 28 (Quân chủng Phòng không-Không quân) vẫn duy trì nghiêm các chế độ nền nếp, kỷ luật. Thượng úy QNCN Trần Trọng Trung, Trung đội trưởng thuộc Phòng Tham mưu, Lữ đoàn Công binh 28 cho biết, theo kế hoạch, chỉ còn ít ngày nữa đơn vị sẽ bàn giao hơn 20 hạ sĩ quan, binh sĩ hoàn thành nghĩa vụ quân sự về 9 quận, huyện của tỉnh Bắc Giang, Yên Bái và thành phố Hà Nội. Mặc dù gần đến ngày ra quân nhưng 100% chiến sĩ không có biểu hiện “chợ chiều cuối khóa”, chấp hành nghiêm quy định của đơn vị. Ai nấy đều tự giác thực hiện với tinh thần thoải mái, vui vẻ. Trong số các đồng chí hoàn thành nghĩa vụ năm nay, đơn vị có 4 chiến sĩ vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng.

Vừa đổi ca trực gác về, thấy chúng tôi đến thăm, Hạ sĩ Hoàng Đức Anh đưa tay chào chuẩn theo động tác điều lệnh. Theo giới thiệu của cán bộ trung đội, đảng viên trẻ Hoàng Đức Anh, quê ở xã Khánh Thiện (Lục Yên, Yên Bái), trước khi nhập ngũ đã là sinh viên tốt nghiệp Khoa Quản trị nhân lực của Trường Đại học Công đoàn. “Gần hai năm học tập, rèn luyện trong quân ngũ đã giúp tôi có thêm kinh nghiệm cũng như “kỹ năng mềm” trong cuộc sống và trưởng thành lên rất nhiều. Là đảng viên, tôi luôn nêu cao tinh thần gương mẫu, sẵn sàng giúp đỡ đồng chí, đồng đội; trong công việc luôn bố trí một cách khoa học, hợp lý. Điều quan trọng là mỗi cá nhân phải tự giác, dám thay đổi cách nghĩ, cách làm để hòa nhập với môi trường quân đội”, hạ sĩ Hoàng Đức Anh bộc bạch.

Qua khảo sát một số đơn vị, chúng tôi nhận thấy phần lớn cán bộ, chiến sĩ có ý thức kỷ luật tốt đều vui vẻ, thoải mái và tự do khi thực hiện các nền nếp chế độ, quy định của đơn vị. Tuy nhiên, một số người vẫn cảm thấy gò bó, khó chịu là do bản thân chưa tự giác, tự học, tự quản, tự rèn. Bản chất kỷ luật của Quân đội ta là kỷ luật “tự giác, nghiêm minh”. Vì vậy, chiến thắng chính mình, coi việc chấp hành kỷ luật là nhu cầu tự thân, như “cơm ăn, nước uống hằng ngày” chính là con đường ngắn nhất để “thoải mái” trong môi trường kỷ luật cao của quân đội.

Bài và ảnh: NGUYỄN KIÊN THÁI