Những động lực của vàng
Trong số các yếu tố thúc đẩy sự tăng giá của vàng, chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) luôn đóng vai trò quan trọng. Nguyên nhân, vàng cũng như nhiều loại hàng hóa quan trọng khác trên thế giới, được định giá bằng USD.
Năm 2026, nhằm hỗ trợ nền kinh tế Mỹ, nhiều khả năng Fed sẽ theo đuổi chính sách tiền tệ mang tính “ôn hòa”, duy trì mặt bằng lãi suất ở mức thấp hơn năm 2025. Nguyên nhân, chi phí trả lãi nợ công của Chính phủ Mỹ đã lên tới khoảng 1.200 tỷ USD mỗi năm, góp phần kéo thâm hụt ngân sách lên 1.800 tỷ USD. Theo giới phân tích, chính quyền Mỹ cần mặt bằng lãi suất thấp hơn để tránh chi phí vay mượn “ăn mòn” nguồn thu ngân sách. Khi Fed “mềm hóa” chính sách, thậm chí quay lại nới lỏng định lượng (QE), vàng được dự báo sẽ hưởng lợi mạnh mẽ.
Động lực thứ hai thúc đẩy giá vàng là làn sóng mua vàng có tính chất cơ cấu của các ngân hàng trung ương. Goldman Sachs nhận định, các ngân hàng trung ương đã mua khoảng 80 tấn vàng trong năm 2025 và sẽ tiếp tục mua khoảng 70 tấn vào năm 2026. Các ngân hàng trung ương liên tục mua vàng nhằm mục tiêu đa dạng hóa dự trữ, tránh tình trạng phụ thuộc hoàn toàn vào đồng USD. Đặc biệt, sau khi tài sản dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga bị đóng băng năm 2022, nhiều cơ quan quản lý dự trữ ngoại hối tại các thị trường mới nổi đã “bừng tỉnh” và đẩy mạnh dự trữ vàng-tài sản duy nhất thực sự an toàn khi cất giữ ngay trong kho nội địa.
Một động lực quan trọng khác được các chuyên gia tài chính nhấn mạnh là nỗi lo bong bóng trí tuệ nhân tạo (AI). Cơn sốt AI năm 2025 đã đẩy giá cổ phiếu của các công ty công nghệ liên tiếp xô đổ các kỷ lục. Năm 2026, khả năng điều chỉnh mạnh ở nhóm cổ phiếu AI rất có thể xảy ra. Bank of America cảnh báo, nếu bong bóng AI vỡ, vàng sẽ trở thành hàng rào phòng hộ mạnh nhất.
Vàng sẽ cán mốc bao nhiêu?
Trong báo cáo mới nhất, Hội đồng Vàng thế giới (WGC) dự báo giá vàng năm 2026 có thể tiếp tục lập đỉnh mới với mức tăng từ 15% đến 30%. Kịch bản này có thể xảy ra nếu 3 yếu tố tiếp tục hội tụ: Lợi suất trái phiếu toàn cầu đi xuống; căng thẳng địa-chính trị leo thang và tâm lý trú ẩn của nhà đầu tư gia tăng mạnh.
Trong khi đó, theo nhận định của Bank of America, vàng hiện chiếm khoảng 15% tổng dự trữ của các ngân hàng trung ương, trong khi mức “tối ưu” có thể cao gần gấp đôi. Điều này cho thấy, nhu cầu nền tảng vẫn còn dư địa tăng, giúp tạo “sàn” vững cho thị trường. Trên cơ sở đó, Bank of America dự báo vàng vượt 5.000USD/ounce khi thâm hụt ngân sách Mỹ tăng và chính sách kinh tế của Tổng thống Donald Trump gây thêm biến động.
Ngân hàng Standard Chartered dự báo, giá vàng sẽ duy trì mặt bằng cao trong 12 tháng tới, phản ánh vai trò ngày càng lớn trong chiến lược phân bổ tài sản. Ngân hàng này cho rằng, dù vàng đã trở nên “đắt” hơn xét theo một số thước đo tương đối, các yếu tố chiến lược và chu kỳ vẫn ủng hộ xu hướng tích cực. Tuy nhiên, mức tăng được kỳ vọng chỉ ở ngưỡng vừa phải, khó lặp lại cú bứt phá dữ dội của năm 2025. Standard Chartered dự báo giá vàng trung bình sẽ đạt 4.500USD/ounce trong 12 tháng tới.
Đáng chú ý, vừa qua, ngân hàng Đức Deutsche Bank đã nâng dự báo giá vàng năm 2026 từ 4.000 lên 4.550USD/ounce và năm 2027 ở mức 5.150USD/ounce. Ngân hàng này mô tả bối cảnh vàng đang đứng trước “một nền tảng tích cực về cấu trúc” với lực mua lớn từ các ngân hàng trung ương và dòng vốn ETF đang hấp thụ phần lớn nguồn cung sẵn có, khiến thị trường trang sức thiếu hụt trong khi tổng cầu vẫn vượt tổng cung.
HDFC Securities, một công ty môi giới chứng khoán và dịch vụ tài chính lớn của Ấn Độ nhận định, sức hấp dẫn của vàng ngày càng lớn trong bối cảnh lạm phát dai dẳng, kỳ vọng lãi suất thực giảm và niềm tin vào tiền pháp định suy yếu. Công ty này khuyến nghị nhà đầu tư nên phân bổ 5-10% danh mục vào vàng và bạc, đồng thời có thể tăng tỷ trọng tùy khẩu vị rủi ro. Theo HDFC Securities, dù biến động ngắn hạn còn xảy ra, triển vọng trung-dài hạn của vàng vẫn mạnh mẽ về mặt cấu trúc.
Sau chuỗi tăng nóng hiếm thấy trong năm 2025, giá vàng năm 2026 khó có thể còn tăng sốc. Nhưng, với nền tảng hỗ trợ từ địa-chính trị, chính sách tiền tệ và nhu cầu dự trữ, kim loại quý này vẫn được xem là kênh đầu tư khó thay thế trong bức tranh tài chính toàn cầu nhiều bất định.
Tuy nhiên, vẫn có những nhận định trái chiều về đường đi của giá vàng. WGC đã dành nhiều cảnh báo cho khả năng giá vàng thế giới giảm 5-20% trong năm 2026. Kịch bản này xuất hiện nếu các chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Mỹ mạnh hơn dự đoán. Trong trường hợp đó, lạm phát sẽ có xu hướng quay trở lại, buộc Fed phải duy trì hoặc nâng lãi suất trong năm 2026. Việc lãi suất tăng sẽ kéo lợi suất trái phiếu đi lên và củng cố sức mạnh đồng USD. Khi đó, chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng tăng cao khiến dòng tiền có xu hướng dịch chuyển sang chứng khoán hoặc các tài sản lợi suất cao khác. Nhà đầu tư toàn cầu cũng có xu hướng chuyển sang trạng thái “ưa rủi ro”, giảm nhu cầu trú ẩn vào vàng.
TRẦN ANH