Trong nhiều thập kỷ, chu kỳ hoạt động của mặt trời được biết đến là khoảng 11 năm, còn gọi là "chu kỳ vết đen mặt trời"-bắt đầu bằng một giai đoạn yên tĩnh kéo dài gọi là cực tiểu mặt trời đến giai đoạn mạnh mẽ gọi là cực đại mặt trời, sau đó dần trở lại cực tiểu. Chu kỳ này được đặc trưng bởi sự gia tăng và suy giảm số lượng các vết đen trên bề mặt, nơi từ trường trở nên cực kỳ mạnh. Lý thuyết này đã được củng cố sau thời kỳ cực đại mặt trời gần nhất, giữa năm 2013 và 2014, vốn yếu hơn nhiều so với các chu kỳ trước đó. Tuy nhiên, dữ liệu gần đây cho thấy chu kỳ này đang trở nên bất thường. Các vết đen không chỉ xuất hiện nhiều hơn mà còn có cấu trúc phức tạp hơn, với những đường sức từ xoắn vặn, đan xen vào nhau.
    |
 |
Mặt trời vẫn duy trì trạng thái hoạt động mạnh mẽ. Ảnh: GODDARD-NASA
|
Hơn nữa, các nhà khoa học đã quan sát thấy sự đảo cực từ trường của mặt trời đang diễn ra nhanh hơn so với các chu kỳ trước. "Mọi dấu hiệu trước đó đều cho thấy mặt trời đang bước vào giai đoạn hoạt động yếu kéo dài. Vì vậy, thật bất ngờ khi thấy xu hướng đó đảo ngược. Mặt trời đang dần thức giấc"-tác giả chính Jamie Jasinski từ Phòng thí nghiệm động cơ phản lực (JPL) của NASA cho biết.
Sự thay đổi của mặt trời không chỉ là một hiện tượng thiên văn thú vị mà còn có những tác động trực tiếp và đáng kể đến trái đất. Hoạt động mạnh mẽ của mặt trời thường đi kèm với các cơn bão mặt trời. Khi các cơn bão này hướng về phía trái đất, chúng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Một trong những tác động rõ rệt nhất là việc các cơn bão này có thể tạo ra những cơn bão địa từ, có khả năng làm gián đoạn các hệ thống thông tin liên lạc, gây mất điện trên diện rộng và làm hỏng các vệ tinh nhân tạo.
Ngoài ra, các hạt năng lượng cao từ mặt trời có thể làm tăng liều lượng bức xạ trên trái đất. Sự gia tăng của các cơn bão mặt trời cũng có thể tạo ra những hiện tượng cực quang ấn tượng, nhưng đồng thời cũng là dấu hiệu của sự bất ổn trong môi trường không gian quanh trái đất.
“Thời kỳ tỉnh thức” không chỉ là một thách thức mà còn là một cơ hội lớn cho giới khoa học. Bằng cách phân tích và dự đoán các hoạt động của mặt trời, chúng ta có thể xây dựng những hệ thống phòng vệ tốt hơn để bảo vệ trái đất và các hệ thống công nghệ. Đồng thời, việc khám phá sâu hơn về ngôi sao này sẽ mở ra những cánh cửa mới cho sự hiểu biết về vật lý thiên văn và sự hình thành của các vì sao.
HỒNG NHUNG