Để hôm nay, nơi đây đã trở thành một điểm đến cho những người yêu thích, cho nhiều đoàn học sinh, sinh viên, du khách nước ngoài... tìm đến để thêm hiểu, thêm yêu văn hóa truyền thống của Việt Nam.
Bên trong ngôi nhà sàn đặc trưng của người Mường.
Trình diễn nghệ thuật truyền thống của dân tộc Mường tại bảo tàng.
Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường nằm trên vạt đồi, trong một thung lũng đá vôi nhỏ, hẹp có diện tích 5ha, cách Hà Nội 80km về phía tây, cách trung tâm thành phố Hòa Bình 7km hướng đi Sơn La. Đây vốn là địa bàn sinh sống của người Mường cổ. Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường là bảo tàng tư nhân đầu tiên về văn hóa của dân tộc Mường, một dân tộc có bề dày truyền thống văn hóa trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Bảo tàng được chia làm 2 khu vực chung là: Khu Tái hiện và khu Trưng bày. Khu tái hiện gồm 4 khu nhà sàn (nhà Lang, nhà Ậu, nhà Nóc, nhà Nóc trọi) đại diện cho 4 tầng lớp trong xã hội Mường. Các ngôi nhà này được sưu tầm và xây dựng từ chính các ngôi nhà cổ thuộc các tầng lớp trong xã hội Mường. Nguyên liệu dùng để làm được lấy từ các loại thảo mộc như: Gỗ, tre, nứa, lá… là những loại cây rất gần gũi với người Mường. Khu trưng bày gồm các nhà trưng bày theo chủ đề, trưng bày cố định, trong đó có rất nhiều hiện vật giá trị như: Cồng, chiêng, lư, ninh bằng đồng… và nhiều hiện vật về đời sống sinh hoạt, kinh tế, văn hóa... của người Mường như: Công cụ đánh bắt cá, công cụ nghề dệt, dụng cụ săn bắn, phòng tang ma, đồ dùng sinh hoạt gia đình, xe nước…
Mâm cỗ đặc trưng của người Mường.
Đặc biệt, Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường còn có một thư viện với hơn 5.000 đầu sách về văn học, lịch sử, khoa học kỹ thuật, sách về văn hóa dân tộc và văn hóa Mường, đáp ứng nhu cầu khách tham quan học tập, các nhà nghiên cứu, học sinh, sinh viên.
Đến nay, Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường sưu tầm và lưu giữ được hơn 3.000 hiện vật. Nơi đây đã trở thành một trung tâm trưng bày và lưu giữ quý giá về dân tộc Mường ở Hòa Bình nói riêng và ở Việt Nam nói chung.
Bài và ảnh: HẢI ĐĂNG