Cụm dân cư bản biên giới Mường Lống nằm ở một thung lũng hẹp, cách xa trung tâm xã Tri Lễ khoảng 20km, đường sá đi lại khó khăn, chưa có điện lưới quốc gia, nơi có 130 hộ/800 nhân khẩu đồng bào dân tộc Mông định cư từ bao đời. Trong đó cái khó khăn chung ở vùng đất biên giới, phụ nữ là đối tượng chịu thiệt thòi nhất, nhiều người không biết đọc, biết viết ngôn ngữ phổ thông. Cũng vì lý do đó, số đông phụ nữ ở Mường Lống chẳng mấy khi ra khỏi bản, họ khao khát có thể đọc thông, viết thạo, biết tính toán để phục vụ những nhu cầu thiết yếu nhất.
Nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, Đồn Biên phòng Tri Lễ phối hợp với Đoàn KTQP 4; Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tri Lễ và Trường Tiểu học Tri Lễ 4 đã tổ chức mở lớp học xóa mù chữ tại bản biên giới. Lớp học được duy trì từ tối thứ hai đến thứ sáu hằng tuần, kéo dài trong vòng 6 tháng với mục tiêu khi kết thúc sẽ giúp học sinh đọc thông, viết thạo. Ban đầu chỉ có 25 chị em đăng ký tham gia nhưng cho đến thời điểm hiện tại lúc nào lớp học cũng có 31 người học, trong đó có trường hợp ở các bản lân cận tham gia.
Một chiều muộn, trời đã xẩm tối, chúng tôi gặp chị Sồng Y Đà, ở bản Mường Lống mới từ trên nương rẫy trở về nhà. Sau bữa cơm tối cùng gia đình, chị Y Đà lên nhà chuẩn bị sách, vở, bảng, phấn để đến lớp học xóa mù chữ. Gắn đèn pin lên đầu, người phụ nữ đồng bào dân tộc Mông bước ra con đường trung tâm bản cùng nhiều phụ nữ khác đi học chữ. Trên đường đi, chị Y Đà chia sẻ: "Ngày trước, phụ nữ đồng bào dân tộc Mông chỉ biết làm nương rẫy rồi đến tuổi lấy chồng, có được học hành gì đâu. Không biết chữ khổ lắm, muốn thi bằng lái xe máy cũng không được, nhiều người trẻ muốn về thành phố làm công nhân cũng không biết phải làm sao nên khi nghe tin Đồn Biên phòng Tri Lễ mở lớp xóa mù chữ, chị em trong bản vui lắm và đã đăng ký đi học".
    |
 |
| Hai thầy giáo dạy chữ cho chị em đồng bào dân tộc Mông ở bản biên giới. |
Mỗi tối, bản làng biên giới của đồng bào dân tộc Mông tĩnh lặng. Dưới màn sương bao phủ, chỉ một số căn nhà gỗ có ánh đèn dầu yếu ớt lọt ra ngoài. Khuôn viên Trường Tiểu học Tri Lễ 4 ở trung tâm bản, cũng chỉ có duy nhất một phòng học sáng đèn điện năng lượng mặt trời, đó là lớp học đặc biệt. Ở cửa phòng học, Thượng úy Xồng Bá Khư, nhân viên Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Tri Lễ và đoàn viên Lỳ Bá Xành, trí thức trẻ Đoàn KTQP 4 đã đứng chờ học trò từ bao giờ. Đến 19 giờ 30 phút, phòng học gần đã kín chỗ, sĩ số lớp đã đủ, buổi học được bắt đầu. Hôm đó, hai giáo viên giảng bài môn Tiếng Việt. Trên bục giảng, Thượng úy Xồng Bá Khư nêu nội dung yêu cầu kiểm tra bài cũ. Còn ở cuối lớp, thầy giáo Lỳ Bá Xành cũng kiểm tra khả năng đọc của một học sinh khác.
“Phần lớn các chị em chưa học bao giờ, chúng tôi phải hướng dẫn từng động tác cầm bút, rồi nắm tay từng người đưa những nét chữ đầu tiên trên bảng, trên giấy. Thỉnh thoảng giữa giờ, chúng tôi lại tổ chức vui văn nghệ để người học thay đổi không khí”-Thượng úy Xồng Bá Khư cho biết. Hai anh nhận thấy, bản thân cũng gặp trở ngại vì không được đào tạo cơ bản, không có nghiệp vụ sư phạm. Nhưng với quyết tâm hướng dẫn để nhân dân biết đọc, biết viết, biết làm những phép toán cơ bản, các anh đã tham khảo, nhờ giáo viên ở Trường Tiểu học Tri Lễ 4 hỗ trợ thêm về biện pháp lên lớp, soạn giáo án cho phù hợp...
Sự tận tâm, chịu khó của những thầy giáo bộ đội đã giúp phụ nữ bản Mường Lống vượt qua bỡ ngỡ ban đầu, chăm chỉ đến lớp mỗi đêm để học chữ. Sau 4 tháng khai giảng, phần lớn học sinh trong lớp học đặc biệt ở biên giới đều có thể đọc thông, viết thạo. Chị Và Y Ai vui mừng kể: “Những ngày đầu đi học, chị em chúng tôi tập cầm bút đau ngón tay lắm, hai mắt cay xè, buồn ngủ. Nhưng được thầy giáo biên phòng động viên, chỉ dạy, mọi người đã cố gắng vượt qua. Giờ đây, ai cũng có thể đọc được, viết được nên vui lắm”! Trong mỗi buổi lên lớp, cùng với việc dạy chữ, Xồng Bá Khư còn khéo léo tuyên truyền chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chính quyền địa phương đến người dân.
Bài và ảnh: VIẾT LAM