Những người thầy đưa công nghệ mới lên giảng đường

Phát triển công nghệ mô phỏng 3D và thực tế ảo (VR)

Trong không gian trưng bày của Bộ Quốc phòng tại Triển lãm thành tựu đất nước với chủ đề “80 năm Hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc” vừa qua, khu trải nghiệm Trường bắn ảo của Học viện KTQS luôn thu hút đông đảo khách tham quan. Người tham gia được trải nghiệm bắn súng ngắn hoặc tiểu liên AK với cảm giác thật đến từng lực giật, âm thanh tiếng nổ, nhưng bảo đảm an toàn tuyệt đối. Trường bắn ảo là kết quả nổi bật trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hiện đại của đội ngũ nhà giáo Học viện KTQS, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện bắn súng bộ binh và hiệu quả đào tạo.

Tại khu trưng bày của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thiết bị mô phỏng 3D và thực tế ảo (Virtual Reality-VR) của Học viện KTQS cũng gây ấn tượng mạnh. Đại tá Nguyễn Huy Sơn, Trưởng phòng Tư vấn chuyển giao công nghệ, Viện Cơ khí Động lực, Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu, trực tiếp giới thiệu, hướng dẫn khách tham quan trải nghiệm không gian ảo sinh động như thật này.

Đến thăm lớp cao học kỹ thuật ô tô do Đại tá Nguyễn Huy Sơn giảng dạy tại Học viện Kỹ thuật Quân sự, chúng tôi chứng kiến học viên lần lượt thực hành trên thiết bị mô phỏng 3D và VR để khám phá cấu tạo, nguyên lý hoạt động của xe quân sự. Nhờ ứng dụng công nghệ mới, những bài giảng kỹ thuật vốn khô khan trở nên hấp dẫn, trực quan; học viên tiếp thu nhanh, hiểu sâu và nắm chắc nội dung học tập. Theo Đại tá Nguyễn Huy Sơn, công nghệ mô phỏng 3D và VR là sản phẩm của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, được các nước tiên tiến ứng dụng rộng rãi trong huấn luyện, giáo dục, nhất là trong lĩnh vực KTQS. Học viện KTQS là một trong những đơn vị đi đầu trong nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ này trong giảng dạy các chuyên ngành cơ điện tử, hàng không, radar, tự động hóa chỉ huy... Ưu điểm của công nghệ là tính trực quan, sinh động, mô tả chi tiết cấu tạo, nguyên lý hoạt động, quy trình tháo lắp; đồng thời cho phép người học tự nghiên cứu mọi lúc, mọi nơi, hướng tới mô hình “nhà trường thông minh”.

Thiết bị công nghệ mô phỏng 3D và thực tế ảo (VR) đang được ứng dụng tại Học viện Kỹ thuật Quân sự. Ảnh: NGUYỄN HUY

Đội ngũ nhà giáo làm chủ công nghệ số

Học viện KTQS hiện có hơn 75% cán bộ, giảng viên có trình độ sau đại học, trong đó có 11 Nhà giáo Ưu tú, 7 Giáo sư, 86 Phó giáo sư, 544 Tiến sĩ và Tiến sĩ khoa học. Đội ngũ giảng viên của Học viện được đào tạo bài bản trong và ngoài nước, đặc biệt là tại các cơ sở giáo dục có nền tảng công nghệ tiên tiến. Nhiều người là chuyên gia trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), an toàn thông tin, dữ liệu lớn, chuỗi khối (Blockchain)...

Tại Bộ môn Khoa học máy tính, Viện Công nghệ thông tin và Truyền thông, đội ngũ giảng viên không chỉ giảng dạy chuyên sâu về AI, khoa học dữ liệu, phân tích dữ liệu lớn mà còn tham gia phổ cập kiến thức số cho cán bộ, giảng viên trong và ngoài Học viện. Nhiều lớp “Bình dân học vụ số” được mở nhằm nâng cao kỹ năng ứng dụng AI trong thiết kế bài giảng, đánh giá kết quả học tập và nghiên cứu khoa học. Thượng tá, TS Phan Việt Anh, Chủ nhiệm Bộ môn Khoa học máy tính chia sẻ: “Trước sự phát triển nhanh của công nghệ AI, người thầy trong Quân đội phải chủ động chuyển đổi số, làm chủ công nghệ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới”. Theo anh, AI hỗ trợ hiệu quả trong đổi mới phương pháp giảng dạy, thiết kế học liệu, soạn đề thi, tạo video, slide trình chiếu... Hiện TS Phan Việt Anh cùng đồng nghiệp đang triển khai một số đề tài nghiên cứu ứng dụng AI, trong đó có hệ thống tổng hợp học liệu số phục vụ thư viện thông minh, giúp giảng viên và học viên tiếp cận tri thức nhanh và hiệu quả hơn.

  Xây dựng “nhà trường thông minh”

Cùng với việc tiên phong ứng dụng công nghệ trong giảng dạy, những năm gần đây, Học viện KTQS đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa hạ tầng số, xây dựng mô hình “nhà trường thông minh”. Giảng đường được trang bị bảng tương tác, màn hình thông minh; các phòng học, phòng họp, phòng thi trực tuyến, phòng Studio, phòng học ngoại ngữ được kết nối hệ thống âm thanh, hình ảnh, đường truyền chất lượng cao. Hiện, 100% khoa, viện, bộ môn của Học viện có bài giảng điện tử; hàng trăm học phần e-learning, hàng chục video và phần mềm học liệu đã được đưa vào sử dụng, giúp học viên dễ dàng tiếp cận tri thức. Các phòng thí nghiệm hiện đại như IoT, AI và Big Data, công nghệ Blockchain... được đầu tư đồng bộ, phục vụ nghiên cứu và chuyển đổi số trong đào tạo.

Sử dụng công nghệ mô phỏng 3D và AI trong giảng dạy tại Học viện Kỹ thuật Quân sự. Ảnh: HUY THƯƠNG

Trung tá QNCN Ngô Quách Tỉnh, nhân viên Ban Bảo đảm vật chất huấn luyện, Phòng Đào tạo, đưa chúng tôi tham quan phòng học thông minh và phòng Studio. Phòng học thông minh là căn phòng học rộng chừng 20m², có sức chứa 20 học viên, được trang bị hai màn hình lớn, hệ thống kết nối internet, âm thanh, hình ảnh chất lượng cao. Đây là nơi thường xuyên tổ chức các lớp học ngoại ngữ chất lượng cao, trong đó có các kỳ thi trực tuyến kết nối với giáo viên ở nước ngoài.

Tại phòng Studio, trong mùa tuyển sinh vừa qua, Học viện KTQS lần đầu tiên tổ chức thành công chương trình truyền hình trực tiếp tư vấn tuyển sinh, kết nối nhiều điểm cầu, phát trên các nền tảng số của nhà trường. Các thầy, cô giáo trực tiếp đảm nhiệm vai trò đạo diễn, quay phim, biên tập viên, kỹ thuật viên, dẫn chương trình... minh chứng sinh động cho năng lực sáng tạo và tinh thần làm chủ công nghệ của đội ngũ nhà giáo ở Học viện KTQS trong thời kỳ chuyển đổi số.

Tiên phong trong đổi mới giáo dục-đào tạo quân sự

Chuyển đổi số trong giáo dục-đào tạo là xu thế tất yếu của thời đại. Việc chủ động nghiên cứu, phát triển, ứng dụng công nghệ mới của đội ngũ nhà giáo Học viện KTQS thể hiện tinh thần tiên phong, sáng tạo, góp phần nâng cao năng lực thực hành cho học viên, từ đó nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng trang thiết bị quân sự hiện đại trong toàn quân. Trung tướng, GS, TS Lê Minh Thái, Giám đốc Học viện KTQS, khẳng định: “Chuyển đổi số được xác định là nhiệm vụ chính trị, là chiến lược lâu dài gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao, phục vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới”.

Từ những giờ học thực tế, mô phỏng sinh động đến hệ thống giảng đường, phòng học hiện đại, có thể thấy rõ tâm huyết và trí tuệ của những người thầy, những chiến sĩ trên mặt trận tri thức đang không ngừng đổi mới, góp phần đưa Học viện KTQS trở thành trung tâm đào tạo kỹ thuật-công nghệ hàng đầu của Quân đội và đất nước.

HÀ THANH MINH