Theo KTS Trương Thanh Hiển, Hiệp hội Những người lao động sáng tạo Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh, hệ thống thoát nước cũ kỹ, phát triển đô thị không theo quy hoạch là nguyên nhân chính dẫn tới ngập nước ở thành phố. Vì thế, để chống ngập một cách hiệu quả tức thì, ngoài việc phân chia những lưu vực lớn, nên chia ra thật nhiều khu vực nhỏ, cục bộ để chống ngập theo nguyên tắc biến vỉa hè, tuyến hẻm thành những nơi chứa nước hỗ trợ hệ thống cống. KTS Trương Thanh Hiển đề xuất có thể sử dụng các hộp bê tông sợi (không dùng cốt thép) lắp ghép với nhau đặt dưới vỉa hè, mặt hẻm, tạo ra nơi chứa nước giúp giảm ngập. Ông ước tính, mỗi mét vuông hộp bê tông với chi phí khoảng 1 triệu đồng, đặt ở độ sâu 0,5m có thể chứa 500 lít nước. Giải pháp này sẽ giải quyết đáng kể tình trạng ngập lụt cục bộ ở nhiều khu vực.

Theo ông Nguyễn Ngọc Công, Giám đốc Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP Hồ Chí Minh, để giải quyết bài toán ngập lụt cần bao gồm tổng hòa nhiều giải pháp. Về mặt tổng thể, trung tâm đang xây dựng một kế hoạch chi tiết các chương trình hành động phục vụ chống ngập đến năm 2020. Đối với đề xuất của KTS Trương Thanh Hiển, ông Công đánh giá, đây là một giải pháp đáng lưu tâm. Trung tâm đang xúc tiến với các đơn vị nghiên cứu để làm thí điểm.

leftcenterrightdel
 
Cũng tương tự giải pháp của KTS Trương Thanh Hiển, ông Đặng Quốc Toản, Giám đốc Công ty Cổ phần Năng lượng dầu khí châu Á, đề xuất sử dụng túi chứa nước “dã chiến” nhằm giữ lại tới 80% nước mưa. Theo đó, nếu thu toàn bộ lượng nước mưa từ trên mái nhà vào các hệ thống túi, bồn, bể chứa nước mưa thì sẽ giảm ngay ngập lụt. Hơn thế, lượng nước này có thể sử dụng cho những việc như tưới cây, cọ rửa, làm mát thành phố... Trên thực tế, TP Hồ Chí Minh từng tính đến chuyện tích trữ nước bằng bồn nước trên các sân thượng, tòa nhà hoặc tầng hầm, nhưng giải pháp này khó thực hiện và tốn kém chi phí, vận hành khó khăn. Tuy nhiên, sáng kiến của ông Đặng Quốc Toản mang tính khả thi hơn. Đó là sử dụng túi đựng nước vật liệu bằng nhựa PE. Với diện tích choán chỗ khoảng 1m2 cho túi đựng 1m3 thì có thể dịch chuyển bất cứ đâu, thậm chí có thể đặt ở nhà vệ sinh, trước sân... Đặc biệt, loại túi này có thể xếp cất gọn gàng trong 6 tháng mùa nắng, chỉ sử dụng 6 tháng mùa mưa và có giá khoảng 1 triệu đồng.

Ông Chu Tiến Dũng, Tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn, đề xuất giải pháp ứng dụng cọc cừ nhựa UPVC cho các công trình bờ bao phòng, chống lụt, bão. Theo thiết kế hiện nay, các dầm mũ, bờ kè bằng nhựa UPVC có thể chịu được mực nước lên đến 2,2m. Vì vậy, đê kè bằng cừ nhựa này có độ ổn định, bền vững và chống triều cường hiệu quả ở mức trên 1,68m như hiện nay.

Giảm ngập, ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng là 1 trong 7 chương trình trọng điểm, đột phá ưu tiên thực hiện đến năm 2020 đã được Đại hội Đảng bộ TP Hồ Chí Minh lần thứ X thông qua. Theo đó, thành phố tập trung nâng cao chất lượng quy hoạch và hiệu quả quản lý quy hoạch, xây dựng. Thành phố cũng tập trung tăng cường liên kết, hợp tác khoa học và công nghệ, nâng cao năng lực dự báo phục vụ công tác giảm ngập nước. Trong đó, ưu tiên đầu tư các thiết bị, công nghệ mới, hiện đại, bảo đảm sử dụng lâu dài và có khả năng đồng bộ với các thiết bị đang sử dụng; đầu tư nâng cao năng lực quan trắc, dự báo theo hướng hiện đại, đồng bộ, kết quả dự báo có độ tin cậy cao, phục vụ hiệu quả công tác điều hành của chính quyền, cung cấp thông tin cho người dân để ứng phó kịp thời trước diễn biến bất lợi của thời tiết. 

Ước tính sơ bộ, đến thời điểm đầu năm 2017, trên toàn địa bàn TP Hồ Chí Minh còn hơn 170 điểm ngập do mưa ở những tuyến đường hoặc hẻm phân cấp quận, huyện quản lý, 40 điểm ngập do mưa ở những tuyến đường lớn phân cấp Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước thành phố quản lý và 9 điểm ngập do triều cường. Chống ngập đã được TP Hồ Chí Minh xác định là 1 trong 7 chương trình đột phá. Vì thế, giai đoạn 2016-2020, thành phố dự trù chi tới 97.300 tỷ đồng cho công tác này. Nguồn kinh phí được chi cho đầu tư xây dựng 6.000km cống các loại, nâng cấp, cải tạo hệ thống sông, kênh, rạch ở 4 trục tiêu chính, gồm: Trục kênh Tham Lương-Bến Cát, kênh Tàu Hủ-Bến Nghé-kênh Đôi-kênh Tẻ, kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè và kênh Tân Hóa-Lò Gốm.

Bài và ảnh: TRẦN HOÀNG ANH