Hà Nội mùa này đẹp nhất, mang nét đặc trưng nhất. Người người không hẹn mà tụ về Hồ Gươm, dạo bước bên nhau để cảm nhận không khí này, kẻo chỉ ít hôm nữa thôi, gió mùa cùng với mưa sẽ phủ lên thành phố. Sống ở đây lâu năm mới thấy được vẻ đẹp của Hà Nội, chính là bởi cảm nhận được chuyển động của thời tiết.

leftcenterrightdel
Phố Phan Đình Phùng thơ mộng.

Có nhà văn nói rằng, Hà Nội làm cho người đi xa không thể nào quên được, cứ day dứt nhớ những khoảnh khắc giao mùa với sắc thái rất tinh tế, sâu lắng, gắn với nhịp điệu phố phường và cảm xúc không giấu nổi của mỗi người. “Hà Nội đẹp và quyến rũ nhờ ở khí hậu đặc biệt của nó, trong mỗi mùa người ta có thể thấy được giây phút đầu tiên của ngày giao mùa, mùa hè sẽ dịu đi dần dần, cho đến một ngày người ta cảm thấy những trận gió chứ không còn là sự vận chuyển của những đám hơi nồng như ngày hôm trước, và như thế là mùa thu đã lẩn khuất đâu đó. Nhưng khi mùa thu thực sự trở lại thì người ta bao giờ cũng thấy như là mình đã nhận ra một cách quá muộn màng…”.

Ai cảm được vẻ đẹp của Hà Nội chẳng nên trách cứ những ý kiến chê bai thành phố này ồn ào, lộn xộn, bụi bặm và cũng nóng nảy, bặm trợn, còn đâu vẻ thanh lịch. Phải thôi, vì người gắn bó lâu năm có lúc còn kêu than như vậy, huống hồ người đi lướt qua, ghé đôi ngày hoặc chỉ coi đây là nơi làm việc, kiếm sống đơn thuần... Sống ở Hà Nội phải kiên nhẫn. Yêu Hà Nội phải biết đợi để được đắm trong không gian lãng mạn, dịu dàng của những ngày cuối thu. Để từ đó mong muốn làm điều gì đó cho thành phố này.

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội đã ở mức khá trầm trọng. Người ta có thể nhận biết bằng cảm quan. Và khi thành phố lắp đặt trạm quan trắc chất lượng không khí (chỉ số AQI, gồm các chỉ số: Ô-zôn mặt đất, hạt lơ lửng, CO, SO2, NO2) vào năm 2017 tại 10 địa điểm, thì điều lo ngại trở nên rõ ràng. Phần lớn các trạm đo đều cho kết quả chất lượng không khí ở mức trung bình (chỉ số AQI từ 50 đến 100). Những trạm ở tuyến cửa ngõ, các trục giao thông chính như đường Minh Khai, Phạm Văn Ðồng, chỉ số AQI thường ở ngưỡng trên dưới 100. Trong khi đó AQI từ 101 trở lên là chất lượng không khí kém. Ðiều ấy có nghĩa là dân Thủ đô hiếm khi được hít thở không khí trong lành. Theo Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội, không khí được cải thiện vào những ngày cuối tuần và dịp trời mưa. Thành phố cũng trở nên trong trẻo khác thường vào dịp lễ, tết.

leftcenterrightdel
Phố đi bộ Hồ Gươm. Ảnh: VŨ LINH

Thực ra, TP Hà Nội đã có nhiều nỗ lực nhằm nâng cao chất lượng môi trường sống; từ kế hoạch cải tạo ao, hồ, phố đi bộ ven hồ đến chương trình trồng mới một triệu cây xanh... Đến nay, hơn 800.000 cây xanh được trồng mới trên các tuyến đường không chỉ làm “mềm” cảnh quan đô thị mà như “máy lọc không khí” tự nhiên khổng lồ có thể cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí. Song, cố gắng ấy không giải quyết được tận gốc vấn đề nếu lượng phương tiện giao thông không giảm. Hà Nội đang triển khai nhiều dự án giao thông công cộng như: Xây dựng 8 tuyến đường sắt đô thị, vận hành xe buýt BRT, nâng cao chất lượng xe buýt truyền thống, khai thác xe buýt chạy điện... Mục đích tiến tới ngừng sử dụng xe máy ở các quận nội thành vào năm 2030. Phát triển phương tiện giao thông công cộng là mũi tên nhắm hai “đích”: Hạn chế ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm không khí. Tuy nhiên, dự án đường sắt đô thị thì chậm tiến độ, chất lượng dịch vụ xe buýt chưa đáp ứng được kỳ vọng. Tình hình ấy rất khó thuyết phục người dân từ bỏ xe máy, ô tô sang dùng phương tiện công cộng như lộ trình đã đề ra.

Giá như các chương trình, dự án nói trên được triển khai quyết liệt hơn, nhanh chóng giảm nhiệt các tuyến phố để người tham gia giao thông bớt nóng nảy, không gay gắt bấm còi, lao lên vỉa hè hay chạy ngược chiều nữa. Và khi ấy, người dân có lẽ chẳng phải đến điểm hẹn Hồ Gươm mà thư thái dừng xe ghé bất kỳ quán nhỏ nào đó để thưởng thức khí hậu đặc biệt của những ngày này. Góc phố nào rồi cũng trở nên nhẹ nhàng. Sống ở Hà Nội không thể vội.

MINH HẠNH