Nén hương trông nhỏ nhắn là vậy nhưng để làm ra một sản phẩm chất lượng cũng phải rất kỳ công. Nhựa trám được mua từ trên vùng cao, lọc hết tạp chất đem nghiền nhỏ. Các loại thảo mộc đốt lấy than tán mịn. Người làm đem nhựa trám trộn đều với bột than sao cho thật dẻo rồi mới cắt thành miếng. Tăm hương làm từ ống tre non chẻ nhỏ, nhuộm phẩm đỏ một đầu rồi đem phơi dưới nắng.

Trước đây hương được làm bằng tay. Để có được một nén hương tròn đều, người làm phải cẩn thận vê vuốt nhựa trám với tăm hương. Công việc vì thế rất vất vả, bàn tay luôn lấm lem nhựa trám. Hiện nay, nhờ áp dụng máy móc, việc sản xuất hương đã thuận lợi hơn nhiều. Người thợ chỉ cần đưa tăm vào máy, hương sẽ được xe tròn đều và tạo độ mịn bóng. Sản phẩm hoàn thành được phơi khoảng 1-2 ngày cho khô rồi đem đóng gói bao bì. Việc phơi hương sẽ giữ được mùi tự nhiên còn nếu sấy hương dễ bị mất mùi lại không để được lâu. Cùng với nâng cao chất lượng sản phẩm, các cơ sở sản xuất hương ở Xà Kiều hiện nay đã chú trọng đến mẫu mã và quảng bá thương hiệu. Hương được đem bao gói trong túi ni lông, hộp giấy, vừa bảo đảm giữ mùi, chống ẩm lại có tính thẩm mỹ cao.

leftcenterrightdel
Những bó tăm hương nhuộm màu được người dân Xà Kiều dùng để sản xuất hương đen

Là người lâu năm sản xuất hương đen truyền thống, ông Lý Đình Như, chủ cơ sở sản xuất hiệu Thảo Nguyên Hương cho biết: Điều tạo nên nét độc đáo của hương đen Xà Kiều là mùi thơm đặc trưng của các loại thảo mộc tự nhiên, dù để nhiều năm nhưng không bị mất mùi, khi thắp tàn rụng trắng xuống chân hương. Hằng năm gia đình ông Lý Đình Như sử dụng hàng chục tấn nhựa trám và các nguyên liệu kèm theo để làm ra khoảng 30 đến 40 tấn hương thành phẩm. Cơ sở sản xuất luôn có từ 6 đến 8 nhân công tham gia lao động, mức thu nhập từ 5 đến 7 triệu đồng/tháng. 

Bằng uy tín, chất lượng cao, hương đen Xà Kiều đã có mặt ở nhiều thị trường trong nước. Sản phẩm được lựa chọn sử dụng trong các dịp lễ quan trọng. Người dân Xà Kiều tự hào khi vinh dự được dâng 3 cây hương lớn cao 1,98m cháy liên tục 40 giờ trong Đại lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội. Những mặt hàng có giá trị hiện nay như “Thơm tuyệt kỹ”, “Thơm tỉ muội”, “Thơm huynh đệ” có mùi thơm khác nhau đáp ứng sở thích của khách hàng.

Người dân Xà Kiều luôn tự hào về nghề làm hương truyền thống phục vụ nhu cầu tâm linh, từng ngày mang lại cuộc sống ổn định đủ đầy. Ông Lê Văn Dịu, Chủ tịch UBND xã Quảng Phú Cầu, cho biết: “Được sự định hướng, hỗ trợ phát triển kinh tế làng nghề, các cơ sở sản xuất hương đã tận dụng nguồn nguyên liệu tăm hương được sản xuất tại chỗ kết hợp với phương tiện máy móc hiện đại để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. Hằng năm, mỗi cơ sở sản xuất làm được vài chục đến hàng trăm tấn hương. Sản phẩm hương đen Xà Kiều không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu sang các nước Trung Quốc, Ấn Độ... Cùng với nghề làm tăm hương, các cơ sở sản xuất hương đen đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nhân công, góp phần nâng cao đời sống bà con nhân dân”.

Bài và ảnh: VŨ DUY