Xây móng tương lai vững chắc
Nhiều năm đồng hành thực hiện các đề án về sữa học đường, dự án Mô hình điểm bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, bà Thái Hương đã chỉ ra thực trạng dinh dưỡng học đường còn nhiều vấn đề đáng lo ngại. Cả nước hiện vẫn còn gần 40% số trường có bếp ăn tập thể, căng tin chưa bảo đảm yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm. Đội ngũ cán bộ cấp dưỡng trong trường học chưa được đào tạo bài bản, thực đơn bữa ăn chưa khoa học. Công tác tổ chức bữa ăn bán trú còn nhiều khó khăn, đặc biệt là các trường, điểm trường vùng sâu, vùng xa, miền núi, do điều kiện kinh tế còn hạn chế.
Chế độ dinh dưỡng chưa khoa học cùng với các hoạt động thể chất chưa đầy đủ và hợp lý dẫn đến tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì ở Việt Nam tăng gấp 2,2 lần (từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020, theo kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc 2019-2020 của Viện Dinh dưỡng quốc gia). Gánh nặng kép về dinh dưỡng ở tuổi học đường và tiền học đường gồm thiếu và thừa dinh dưỡng là cửa ngõ của nhiều bệnh mãn tính không lây nguy hiểm. Bên cạnh đó, tầm vóc thanh niên Việt Nam cũng hạn chế: Chiều cao bình quân của thế giới là 177cm với nam và 164cm với nữ, trong khi đó ở Việt Nam, con số này lần lượt là 168cm và 156cm mặc dù đã nỗ lực cải thiện trong nhiều năm qua.
Bà Thái Hương cùng Tập đoàn TH đã bền bỉ và quyết liệt theo đuổi tiến trình này trong nhiều năm qua, thông qua các hoạt động thiết thực về dinh dưỡng, sức khỏe học đường. Chia sẻ về quan điểm và tư duy dẫn lối mình, bà Thái Hương cho biết: “Một quốc gia chỉ vững mạnh khi con người được phát triển toàn diện cả thể lực và trí lực, trong đó, yếu tố tiên quyết cho sự phát triển này không những là nguồn dinh dưỡng thiết yếu như lúa, gạo, thực phẩm mà cần có một chế độ chăm sóc sức khỏe bền vững...”.
Để nâng tầm vóc và thể lực người Việt Nam trong tương lai, bà Thái Hương nhận định, khoa học đã chỉ ra trẻ em từ 2 đến 12 tuổi là thời kỳ vàng: 86% chiều cao của một người phụ thuộc vào sự phát triển ở độ tuổi này. Do vậy, dinh dưỡng, thể lực học đường nói riêng và sức khỏe học đường nói chung là những việc cần làm bài bản nhất nếu muốn có những thế hệ khỏe mạnh toàn diện cả về thể lực và trí lực. Để mọi người cùng nâng cao ý thức trách nhiệm, chung tay phát triển tầm vóc người Việt Nam, cần phải chuẩn hóa và luật hóa quy định chưa rõ ràng và tản mạn về dinh dưỡng học đường hiện nay. Đây là cơ sở hành lang pháp lý vững chắc và thống nhất quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
Hiệu quả từ mô hình thực tiễn
Thực tế tại nhiều quốc gia từng triển khai thành công chương trình dinh dưỡng và bữa ăn học đường trên thế giới cho thấy, muốn trẻ nâng cao tầm vóc, thể lực thì chất lượng thực đơn bữa ăn học đường thực sự phải được chuẩn hóa.
Chẳng hạn, tại Nhật Bản, từ năm 1954 đã “luật hóa”, đưa ra tiêu chuẩn dinh dưỡng và tiêu chuẩn quản lý an toàn thực phẩm cho bữa ăn học đường thông qua Luật Dinh dưỡng học đường. Từ đó đến nay, hầu như mọi trường tiểu học và trung học công lập tại Nhật Bản đều có bữa ăn học đường được quản lý nghiêm ngặt về chất lượng, đáp ứng 100% tiêu chuẩn dinh dưỡng theo các quy định đã được ban hành. Chính phủ Nhật Bản công nhận bữa ăn học đường là một phần chính thống của chương trình giáo dục.
Tiếp thu những tiến bộ của các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới, từ năm 2019, Tập đoàn TH và Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp thực hiện “Mô hình điểm bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên”. Mô hình thực hiện trong năm học 2020-2021 tại trường mầm non và tiểu học 10 tỉnh, thành phố với những kết quả tích cực và đang được nhân rộng triển khai thêm 10 tỉnh, thành phố trong năm học 2021-2022.
    |
 |
| Bà Thái Hương đề xuất xây dựng Luật Dinh dưỡng học đường tại lễ công bố Chương trình Sức khỏe học đường giai đoạn 2021-2025. NGUYỄN MY |
Mô hình điểm đưa ra những giải pháp đột phá trong tương quan giữa hai trụ cột quan trọng của sức khỏe học đường, đó là dinh dưỡng và thể lực. Kết hợp dinh dưỡng lành mạnh và tăng cường vận động tối ưu, đồng thời có sự tham gia, phối hợp chặt chẽ của giáo viên, cấp dưỡng viên, phụ huynh. Điều đáng chú ý là trong mô hình điểm, bữa ăn học đường được tiếp cận theo hướng sử dụng thực phẩm hoàn toàn từ tự nhiên, dựa trên lợi thế về nông nghiệp của vùng miền, sữa tươi sạch nguyên chất được đưa vào cấu phần bữa ăn một cách khoa học. “Mô hình đã có kết quả rõ rệt, có nhóm đối chứng rõ ràng. Đây là căn cứ khoa học và thực tiễn để có cơ sở xây dựng, chuẩn hóa về dinh dưỡng học đường và chính sách quốc gia, là nền tảng để xây dựng luật về dinh dưỡng học đường trong thời gian tới”, bà Thái Hương nhấn mạnh. Luật Dinh dưỡng học đường đang dần trở nên cấp thiết. Luật ra đời mới có thể kiểm soát hiệu quả vấn đề an toàn thực phẩm và bảo đảm dinh dưỡng lành mạnh cho trẻ em, góp phần dự phòng và giảm các bệnh mãn tính không lây.
BẢO NGUYỄN