Điều đó chẳng đáng mừng lắm sao! Trong bộn bề công việc mưu sinh thường nhật, người dân vẫn quan tâm đến những vấn đề quốc gia đại sự trên diễn đàn Quốc hội. Nghe các bà, các chị bán rau ngoài chợ bàn về ý kiến của đại biểu này, đại biểu kia tôi thấy vui trong lòng. Vui bởi lẽ, trình độ dân trí ngày càng cao! Không chỉ có những tiến sĩ, kỹ sư mới hiểu, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) là do mình bầu ra, là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của chính mình, của toàn thể nhân dân, mà người dân từ thành thị đến thôn quê, từ anh công nhân, chị nông dân, bà con cô bác tiểu thương… mọi tầng lớp trong xã hội đã hiểu điều đó. Vui còn bởi lẽ, các ĐBQH ngày càng có trình độ và trách nhiệm cao hơn để thể hiện rõ hơn vai trò đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân.
    |
 |
|
Đại biểu Ksor H’Bơ Khăp (Gia Lai) phát biểu tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV. |
Là ĐBQH khóa XI, tôi còn nhớ phiên chất vấn được truyền hình trực tiếp, chưa phải đã có nhiều ý kiến cởi mở như bây giờ, vậy mà khi giải lao bên hành lang còn có ý kiến băn khoăn sợ “mất lòng” cán bộ bên hành pháp, bên tư pháp! Nhớ lại để thấy lạc quan khi dân trí và “cán bộ trí” đều được nâng cao. ĐBQH, cán bộ bên hành pháp, tư pháp đều hiểu mình là cán bộ của ba nhánh quyền lực của một Nhà nước thống nhất của dân, do dân và vì dân. Mỗi người, với chức năng, nhiệm vụ của mình phải hoàn thành nhiệm vụ do dân giao phó và được ghi trong Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam! Quốc hội có chức năng giám sát tối cao, ĐBQH với bổn phận là đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, không chất vấn Thủ tướng Chính phủ, các thành viên của Chính phủ… thì ai sẽ thay mặt nhân dân giám sát tối cao đây?! Hiểu được điều đó nên các đại biểu qua các khóa ngày càng thể hiện rõ hơn quyền và trách nhiệm của mình trước nhân dân. Các phiên chất vấn ngày càng được nâng cao về chất lượng và hiệu quả hoạt động của Quốc hội.
Điều đáng mừng là các thành viên Chính phủ thẳng thắn, tự tin và cởi mở hơn trong các phiên chất vấn. Có những vấn đề tưởng rất nhạy cảm nhưng khi bị chất vấn, các thành viên Chính phủ vẫn cởi mở, tự tin và trả lời thẳng vào vấn đề, không vòng vo né tránh. Tôi được biết, sau Kỳ họp thứ sáu của Quốc hội, nhiều câu hỏi chất vấn không có thời gian trả lời trên hội trường, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trả lời bằng văn bản gửi trực tiếp ĐBQH đã chất vấn. Điều đó thể hiện tinh thần thượng tôn pháp luật, đồng thời cũng thể hiện sự tôn trọng ĐBQH với tư cách là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân! Với cách hiểu ba nhánh quyền lực cùng thực thi nhiệm vụ trước dân thì “nỗi băn khoăn mất lòng nhau” có lẽ sẽ mờ đi và nổi lên là Nhà nước không “tam quyền phân lập”, nhưng ba nhánh quyền lực phải thực thi tốt nhiệm vụ của mình với ý chí thống nhất của một Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Ý nguyện của dân là thước đo chân lý, là cán cân công bằng đánh giá năng lực, phẩm chất, trách nhiệm của cán bộ được giao nhiệm vụ dù ở nhánh quyền lực nào của Nhà nước.
Tuy nhiên, ĐBQH do nhân dân bầu ra, ủy thác cho mình quyền đại diện ý chí, nguyện vọng của nhân dân, hơn ai hết phải lựa chọn “thà mất lòng nhau còn hơn mất lòng dân”, vì “mất lòng dân” là mất tất cả! Ngẫm cho cùng, nếu vì dân mà phát biểu, tranh biện thì tuy “mất lòng trước” nhưng chắc chắn sẽ có ngày “được lòng sau”. Kỳ họp vừa qua, các vấn đề liên quan đến đời sống của nhân dân dù to hay nhỏ đều được thảo luận khá sôi nổi, toàn diện và đôi khi có nhiều ý kiến trái chiều. Chẳng hạn, về việc cấm sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông. Ban đầu có nhiều ý kiến cho rằng không nên cấm vì nhiều lý do khác nhau. Tuy nhiên, đến cuối kỳ họp, điều cần làm đã được Quốc hội thông qua với số phiếu tập trung: Cấm sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông! Điều đó cho một thông điệp rằng: Trên nghị trường, thảo luận, trao đổi, tranh luận là cần thiết. Chỉ có tranh luận thẳng thắn mới đi đến thống nhất, thống nhất dựa trên chân lý, chân lý ở đây là ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Lời Bác dạy: “Không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của nhân dân” phải được ghi khắc sâu sắc đối với mỗi đại biểu của nhân dân! Hãy nói hết những điều lòng mình mong muốn vì nhân dân. Tuy nhiên, có thể những điều mình nghĩ, mình mong muốn chưa chắc đã hợp lý, chưa chắc đã trúng, chưa chắc đã đúng! Không sao! Hãy lắng nghe, lắng nghe bằng trái tim mình để thấu hiểu các ý kiến của các đại biểu khác. Hãy tiếp tục tham vấn cộng đồng để kiểm chứng ý kiến của mình. Và cuối cùng biểu quyết theo thước đo ý chí, nguyện vọng của nhân dân.
ĐBQH không phải là thánh thần để cái gì cũng đúng! Nhưng đại biểu có cơ sở pháp lý và đạo lý vững chãi đó là ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Cứ soi vào đó để thấy “việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”. Tiếc rằng, trong kỳ họp vẫn còn số ít các đại biểu, các thành viên Chính phủ “vòng vo” với lý sự “đúng-sai” mà quên mất cái đích cuối cùng là quyền lợi của nhân dân và bổn phận của mình là phải thể hiện ý chí và nguyện vọng của nhân dân! Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho rằng: Khi chữa bệnh, ông kiểm điểm phương pháp của mình dù rất đúng theo lý thuyết, nhưng bệnh chưa thuyên giảm, phải lập tức xem xét lại để tìm phương pháp khác hiệu quả hơn. Vấn đề không chỉ là “đúng-sai”, mà lớn hơn, thiết thực hơn “đúng-sai”, đó là chữa bệnh, cứu người! Vấn đề tăng giá điện, bộ chủ quản tìm mọi cách để lý giải về tính đúng đắn của nó! Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, vấn đề là lắng nghe ý kiến của nhân dân, hơi thở của cuộc sống để chọn phương pháp đúng! Và, Chính phủ đã yêu cầu phải kiểm tra, đánh giá lại vấn đề tăng giá điện là hoàn toàn cần thiết và đúng đắn. Một kỳ họp để lại nhiều ấn tượng thú vị!
Trong diễn văn bế mạc Kỳ họp thứ bảy của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhấn mạnh: “Qua mỗi kỳ họp lại khẳng định, hoạt động Quốc hội ngày càng gắn bó mật thiết với nhân dân, bám sát thực tiễn cuộc sống. Quốc hội bày tỏ lòng cảm ơn đối với sự tin tưởng, quan tâm, chia sẻ của đồng bào, cử tri cả nước và mong muốn tiếp tục nhận được sự giám sát chặt chẽ, sự đóng góp ý kiến thẳng thắn, xây dựng để Quốc hội nói riêng, bộ máy Nhà nước nói chung hoạt động thực sự có hiệu quả”. Mong muốn đó cũng là mong muốn của cử tri cả nước với niềm tin: Thể hiện đúng ý chí, nguyện vọng của nhân dân là thước đo chân thực bản chất Nhà nước của dân, do dân và vì dân!
Hà Nội, tháng 6-2019
TS NGUYỄN VIẾT CHỨC, đại biểu Quốc hội khóa XI