Được mệnh danh là “huyền thoại mùa hè”, món canh sấu sườn non luôn được các bà nội trợ nhắc đi nhắc lại mỗi khi hạ về.

Chẳng phải là “cao lương mỹ vị” gì, món canh sấu sườn non vô cùng bình dân. Nguyên liệu chính là sườn non, dính tí sụn và còn chút mỡ. Sườn được hầm đủ mềm, nấu với sấu tươi. Canh khi nấu chín phải thêm chút hành lá và rau mùi tàu để dậy mùi thơm, kích thích vị giác của người ăn.

Đơn giản là vậy nhưng món canh sấu sườn non có thể thuyết phục bất cứ vị thực khách kỹ tính nào. Sườn mềm thấm vị và róc xương, nước canh chua dịu từ sấu, dậy mùi thơm từ hành lá, mùi tàu. Sụn non giòn mà không cứng. Mỡ quyện với sắc chua ra vị ngầy ngậy mà không ngấy... Tất cả tạo nên một bản hòa tấu ẩm thực mùa hạ quyến rũ lòng người.

leftcenterrightdel

  Mùa sấu đã về. Ảnh: Đức Thành

Món “danh bất hư truyền” thứ hai khi kể đến sấu là vịt om sấu. Nếu như ẩm thực miền Trung và Nam Bộ ghi dấu ấn với vịt nấu chao, vịt kho sả, vịt khìa nước dừa, cháo gỏi vịt thì ẩm thực đất Bắc lại gây thương nhớ bởi món vịt om sấu.

Đầu mùa sấu cũng trùng với mùa gặt, vịt chạy đồng ăn đủ thóc nên béo tròn. Món vịt om sấu được yêu thích nhờ vị chua thanh của trái sấu, từ mùi thơm nức mũi của sả và từ những miếng thịt vịt mềm mại. Hơn thế, sấu hợp với thịt vịt một cách kỳ lạ. Hương của sấu khử trọn vẹn cái hôi ít nhiều của thịt vịt. Trong khi, vị chua thanh cân bằng cái ngấy của mỡ vịt chảy ra.

Một món ăn khác mang đặc trưng miền Bắc, đó là chân giò om sấu. Món ăn không những bắt vị mà còn bắt mắt với phần thịt hồng của chân giò lợn, xanh của sấu, hành lá và ớt đỏ tươi. Chân giò mềm, dai, thấm vị với lớp da giòn hòa cùng vị chua của sấu, thơm của hành tím, hành lá, dầu hào và một ít cay nồng của ớt.

Sấu còn được dùng để làm gia vị chính cho nhiều món ăn khác như: Canh sấu thịt băm-một phiên bản khác của món canh sấu sườn non; canh sấu nấu cá; canh ngao nấu sấu; thịt kho sấu; cá chép kho sấu... Hay, còn một món mà hiếm có ai ở miền Bắc chưa từng thưởng thức, là rau muống luộc dầm sấu. Món ăn này luôn được ưu ái trong thực đơn hè bởi sự giản đơn và "đưa cơm". Nước rau muống luộc khi dầm sấu sẽ chuyển từ xanh sang trong veo, vàng nhẹ, toát ra nét thanh lịch trong thưởng thức ẩm thực của người Hà thành.

Trong thực đơn ăn chơi, quả sấu cũng góp phần vào kha khá món. Trong đó, sấu ngâm đường có lẽ đã quá thân thiết với tuổi thơ của biết bao thế hệ người dân Hà thành. Quả sấu ngâm giòn, róc hạt, ngấm trọn vị đường, thoảng chút the cay từ gừng. Mỗi lần pha, dùng muôi sạch lấy nước và sấu trong bình ra. Cốc nước sấu chua ngọt luôn sẵn sàng đánh bay cái nóng mùa hè. 

Một món ăn chơi khác từ sấu cũng góp phần làm nên danh tiếng ẩm thực Hà thành là món ô mai sấu xào gừng. Ô mai sấu với vị ngọt ngọt, mặn mặn xào cùng gừng cay cay, thơm thơm, ăn đến đâu là "ghiền" đến đó.

Từ quả sấu, người ta còn chế biến ra món ăn sấu dầm mặn mặn, ngọt ngọt, cay nồng, gắn liền với tuổi học trò. Nhớ thuở còn đi học, hàng sấu dầm trước cổng trường chưa bao giờ vắng khách...

Từ quả sấu, người ta có thể chế biến ra vô vàn món vừa hấp dẫn, vừa giúp giải nhiệt mùa hè. Nhưng nhìn chung, để làm các món từ sấu ngon đúng điệu, cần chọn những quả sấu xanh tươi ngon, tốt nhất nên chọn kỹ từng quả. Tránh các quả sấu bị dập hoặc vỏ bị thâm. Những quả có vỏ sần thì sẽ ngon hơn. Ưu tiên chọn sấu bánh tẻ vì cùi dày, nhiều thịt chua hơn. Ngoài ra, nên tránh sấu quá già vì hạt đã to và ít chua.

TRANG ANH