Cụ rùa đang nằm phơi nắng-một trong những bức ảnh tư liệu hiếm có về rùa Hồ Gươm

Hiện nay, ở Hồ Gươm (Hà Nội) còn bao nhiêu cụ Rùa? PGS.TS Hà Đình Đức-“Nhà Rùa học”-chuyên gia số một về Rùa Hồ Gươm đã nghiên cứu hơn 10 năm nay, khẳng định trên nhiều báo: chỉ còn một cụ Rùa. Trên báo Khoa học và Đời sống có lần ông Đức viết: “Tôi khẳng định” Hồ Gươm chỉ có một “cụ Rùa” duy nhất có đốm trắng tròn, đường kính khoảng 3cm trên đầu hơi lệch về phía bên trái?…”. Còn tôi, chẳng phải nhà khoa học, cũng không phải người nghiên cứu, chỉ với 5 kiểu ảnh có trong tay, tôi khẳng định Hồ Gươm vẫn còn ít nhất tới 5 cụ Rùa (vì mỗi cụ có đặc điểm nhận dạng riêng biệt rất rõ rệt) đã từng đăng trên hàng chục báo.

Thật lạ lùng, đến tận giờ này, cả nước nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng vẫn không có một tổ chức, một cơ quan, một biện pháp khoa học nào để xác định, kết luận được ở Hồ Gươm còn mấy cụ Rùa? Nghe nói, có đợt người ta định thuê thợ lặn, dùng máy quay phim dưới nước… Song sợ tốn kém, vả lại cụ Rùa còn sống ở dưới bùn, đang nằm trong hang, ở tổ thì sao? Gần đây, một cán bộ ở Hà Nội còn cho tôi biết: “Sắp tới, sẽ gắn chíp điện tử để theo dõi cụ Rùa và để xem còn bao nhiêu cụ Rùa dưới Hồ Gươm. Song việc này sẽ được làm bí mật”.

Hà Nội là trái tim của cả nước!

Hồ Gươm là trái tim của Hà Nội!

Hồ Gươm lại có Rùa! Hồ Gươm phải có Rùa! (nếu không có Rùa, Hồ Gươm chỉ còn là một cái hồ tù, nước bẩn xanh rớt mà thôi)! Rùa Hồ Gươm không bao giờ thiếu vắng! Chúng ta hy vọng và tin tưởng như vậy!

Ông Lưu Đức Ngò và cuốn sách viết về Hồ Gươm

Nghe nói, có dạo, người ta quá lo vì Hồ Gươm chỉ còn có một cụ Rùa nên đã tìm để thả về thêm ít nhất là một cụ Rùa nữa để… cho có rùa con. Không rõ họ có suy nghĩ gì không, nếu cụ Rùa ở Hồ Gươm đã quá già yếu, không còn khả năng sinh sản thì chẳng có ý nghĩa gì? Song điều cơ bản cốt lõi của vấn đề vốn cực kỳ đơn giản, cái tối thiểu còn chưa biết thì làm được trò trống gì? Ngay cả PGS-TS Hà Đình Đức đã khẳng định trong bài “Ai đụng tới cụ Rùa, tôi mắng ngay” đăng trên báo Pháp luật (TP Hồ Chí Minh). Ông Đức trả lời câu hỏi của phóng viên (“Người ta còn nói ông không phân biệt được cụ ấy là “cụ ông” hay “cụ bà”?). Đúng! “cụ ông” hay “cụ bà” thì chưa khẳng định được. Nếu mà vật ngửa cụ lên thì tôi có thể khẳng định được”. Chưa biết cụ Rùa ở Hồ Gươm là “cụ ông” hay “cụ bà” mà đã định “đánh quẻ liều”, “chơi kiểu tù mù”, thì không được. Vẫn theo một cán bộ văn hóa cho biết, chỉ hiện nay, tại một hồ cách Hà Nội khoảng vài ba chục ki-lô-mét đã và đang nuôi rất bí mật 1-2 con rùa, so với cụ Rùa Hồ Gươm thì nhỏ hơn, chỉ nặng hơn một tạ mỗi con. Liệu những con rùa nuôi bí mật ấy có thay thế được rùa Hồ Gươm không?

Bài và ảnh: LƯU ĐỨC NGÒ