Những ngày căng mình chống dịch

Vào giai đoạn cao điểm dịch Covid-19 bùng phát ở nước ta, Khoa Vi sinh vật (Viện Y học dự phòng Quân đội) với 7 cán bộ, nhân viên làm việc không kể ngày đêm, vừa đi lấy mẫu, vừa tách mẫu sinh phẩm, làm xét nghiệm đến gần 1.000 mẫu mỗi ngày. Cùng với việc xét nghiệm trong quân đội, là đơn vị đầu ngành tuyến cuối, có nhiệm vụ chỉ đạo, huấn luyện về mặt chuyên môn ngành y học dự phòng toàn quân, khi xảy ra dịch Covid-19, Viện Y học dự phòng Quân đội đã nhanh chóng triển khai những nhiệm vụ cụ thể, đáp ứng yêu cầu PCD. Từ 3 đội cơ động PCD hoạt động thường xuyên được viện tăng cường lên 6 đội. Viện cũng nâng cấp, xây dựng phòng xét nghiệm được Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Bộ Y tế công nhận đạt chuẩn xét nghiệm Covid-19. Trong năm, triển khai 20 lớp tập huấn chuyên ngành y học dự phòng cho cán bộ, nhân viên của viện và các đội y học dự phòng của các quân khu, quân đoàn, quân binh chủng, quân y các đơn vị trong toàn quân. Nội dung tập huấn sát với nhu cầu và thực tiễn đề ra, như: PCD Covid-19; chẩn đoán SARS-CoV-2 sử dụng sinh phẩm IZDX Crystalmix PCR Kit hãng Wizbiosolution (Hàn Quốc); cách thu thập, bảo quản, vận chuyển mẫu nghi nhiễm SARS-CoV-2; cách xét nghiệm SARS-CoV-2 cho các kíp kỹ thuật của viện... bằng nhiều hình thức trực tiếp và trực tuyến. Qua đó, giúp nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quân y các tuyến cơ sở, góp phần lớn vào công tác PCD bệnh, bảo vệ sức khỏe bộ đội và nhân dân.

Cán bộ, nhân viên Viện Y học dự phòng Quân đội tiến hành lấy mẫu xét nghiệm virus SARS-CoV-2. Ảnh: THẾ TẤN 

Năm 2020, cán bộ, nhân viên của viện đã có mặt tại các điểm dịch Covid-19 bùng phát, kịp thời tham mưu, chỉ đạo công tác PCD. Đại tá, Tiến sĩ Hà Thế Tấn, vừa về viện nhận nhiệm vụ Phó viện trưởng Viện Y học dự phòng Quân đội đã lập tức tham gia đoàn công tác của Bộ Y tế có mặt tại sân bay Vân Đồn (Quảng Ninh) làm công tác chuẩn bị đón, cách ly công dân từ Vũ Hán về nước; rồi những ngày làm công tác PCD ở tâm dịch xã Sơn Lôi (Vĩnh Phúc)... Khi Đà Nẵng bùng phát dịch, Đại tá Hà Thế Tấn cùng các cán bộ, nhân viên của viện đã kịp thời có mặt trợ giúp các đơn vị, địa phương, bảo đảm an toàn phòng dịch cho Đại hội Đảng bộ Quân khu 5; và mới đây là PCD ở Nhà máy Z153...

Không chỉ là Covid-19

Y tế dự phòng có vai trò quan trọng, cần đi trước, như một “tấm lá chắn vô hình” trong bảo vệ, nâng cao sức khỏe con người. Công việc của cán bộ, nhân viên, y sĩ, bác sĩ Viện Y học dự phòng Quân đội được ví như những người dệt nên tấm lá chắn bảo vệ sức khỏe bộ đội, nhân dân. Công tác PCD Covid-19 chỉ là một nhiệm vụ cụ thể của Viện Y học dự phòng Quân đội. 70 năm trước, khi viện ra đời, tiền thân là Đội Vệ sinh phòng bệnh, với 25 người, đã mang nhiệm vụ triển khai các biện pháp PCD bệnh; nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế; huấn luyện, đào tạo cán bộ chuyên ngành; tuyên truyền giáo dục sức khỏe và chỉ đạo hệ thống y học dự phòng toàn quân. Trải qua thời gian, dù trong hoàn cảnh nào, chiến tranh hay hội nhập quốc tế, cán bộ, nhân viên của viện luôn có những đóng góp tích cực, quan trọng vào nâng cao sức khỏe bộ đội, bảo đảm sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; kịp thời triển khai các biện pháp phòng dịch bệnh, bảo đảm vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, đào tạo huấn luyện nghiệp vụ cho đội ngũ y học dự phòng các tuyến, kết hợp quân-dân y... Trong chiến tranh, cán bộ, y sĩ, bác sĩ của viện có mặt trên các mặt trận, khảo sát tại các đơn vị, địa bàn, tham gia điều trị, PCD bệnh cho bộ đội, nhất là sốt rét ác tính. Những biện pháp phòng, chống sốt rét do cán bộ của Viện đưa ra áp dụng cho các đơn vị đã mang lại hiệu quả lớn, giảm đáng kể tỷ lệ sốt rét (từ 30% năm 1966 còn 10% năm 1975 ở Mặt trận Tây Nguyên). Sau chiến tranh, là công tác vệ sinh môi trường, PCD bệnh, nâng cao thể lực bộ đội, tăng cường nghiên cứu khoa học... Hàng trăm đề tài nghiên cứu khoa học trên các lĩnh vực của cán bộ, nhân viên của viện như: Sốt rét, dịch hạch, sốt mò, sốt xoắn, cúm, lỵ trực khuẩn, quai bị, giun, tê phù, vệ sinh tập luyện, vệ sinh thực phẩm... đã đưa ra những giải pháp hữu hiệu PCD bệnh, bảo vệ sức khỏe bộ đội và người dân.

Năm 2020, bên cạnh công tác PCD Covid-19 được chú trọng đặc biệt và là ưu tiên hàng đầu, viện còn làm tốt những nhiệm vụ thường xuyên khác, như: Xét nghiệm vi sinh hàng nghìn mẫu não mô cầu, virus viêm não Nhật Bản, Leptospira...; xử lý hiệu quả các ca bệnh dương tính với virus nguy hiểm như não mô cầu nhóm B và virus Dengue, không để dịch bệnh lây lan và gây tử vong cho bộ đội; giám sát trọng điểm HIV-ma túy một số đơn vị và trong tuyển quân; giám sát các chỉ tiêu và xử lý về môi trường; chủ động quan trắc môi trường lao động, khám phát hiện và giám định bệnh nghề nghiệp cho các đơn vị; giám sát vệ sinh an toàn thực phẩm dinh dưỡng tại các sự kiện và các bếp ăn quân đội, đưa ra các kiến nghị cho các đơn vị... Đặc biệt, công tác tuyên truyền-chỉ đạo tuyến cho các cơ quan, đơn vị được thực hiện với nhiều nội dung và thường xuyên theo dõi, giám sát và chỉ đạo chuyên môn cho các đội y học dự phòng các quân khu, quân đoàn nhằm đáp ứng kịp thời công tác PCD tại các đơn vị...

Viện Y học dự phòng Quân đội được biết đến là đơn vị nghiên cứu có uy tín về sốt rét trong nước và quốc tế. Công tác nghiên cứu, phòng, chống sốt rét được triển khai tích cực tại Labor và thực địa trong nhiều năm qua. Riêng trong năm 2020, viện tiến hành xét nghiệm cắt ngang ký sinh trùng sốt rét cho 1.600 mẫu. Hằng năm, trong nhiệm vụ giám sát thường xuyên, viện giám sát một số đơn vị liên quan đến sốt rét, nhất là ở miền Trung-Tây Nguyên, bằng những nghiên cứu cắt ngang để xác định nguy cơ mắc sốt rét cho bộ đội, cách xử lý và có những tuyên truyền, hướng dẫn các đơn vị, người dân phòng tránh. Công tác nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế luôn được viện quan tâm đẩy mạnh. Cùng với nghiên cứu trong nước, từ trước năm 2000, Viện Y học dự phòng Quân đội đã tiến hành hợp tác quốc tế trong nghiên cứu về dự phòng và phòng, chống sốt rét. Gần đây nhất là nghiên cứu và thử thuốc, có ý nghĩa lớn trong hoạch định điều trị kháng thuốc sốt rét ở Việt Nam.

Là trung tâm khoa học kỹ thuật có chức năng đầu ngành và tuyến cuối của hệ thống y học dự phòng trong toàn quân, những kết quả có thể khó định hình, định lượng nhưng cán bộ, nhân viên, y sĩ, bác sĩ nơi đây vẫn luôn ngày đêm âm thầm cống hiến để dệt nên tấm lá chắn vững chắc bảo vệ sức khỏe bộ đội và nhân dân.  

DƯƠNG THU