Khởi nguồn từ khu vực núi Hòn Bà, Suối Tiên khi chảy về vùng đồng bằng của huyện Diên Khánh thì bị một dãy đá thiên nhiên chắn ngang, tạo nên một đập đá hùng vĩ. Từ đây, suối rẽ thành hai nhánh, một về hướng bắc cấp nước cho ruộng đồng-nhánh còn lại chảy về hướng đông hợp với dòng sông Cái rồi đổ ra biển.
Nếu xuất phát từ TP Nha Trang, để tới Suối Tiên có hai đường. Có thể theo Quốc lộ 1A đi gần đến Suối Dầu sẽ có bảng hướng dẫn chỉ đường vào Suối Tiên. Đường còn lại qua Thành cổ Diên Khánh, theo tỉnh lộ 2 đến xã Diên Hòa. Trên đường có thể hỏi thăm bất kỳ người dân đường đi đến Suối Tiên du khách sẽ được hướng dẫn tận tình. Đường vào Suối Tiên giờ đây rất dễ đi. Các phương tiện xe máy, xe ô tô có thể đi đến điểm gửi xe rồi đi bộ khoảng 100m là đến suối.
Khung cảnh Suối Tiên rất thơ mộng. Khí hậu quanh năm mát mẻ. Nước đổ ầm ầm suốt ngày đêm. Hai bên là cây rừng xanh mát. Giữa lòng suối là vô vàn những tảng đá to, thiên hình vạn trạng. Nhiều tảng đá lớn và phẳng, sạch sẽ là nơi du khách có thể nằm nghỉ trên chặng đường tham quan. Đi khoảng 20m lại gặp một cái hồ nhỏ, có thể vui chơi, ăn uống, nghỉ ngơi, tắm mát. Du khách có thể men theo những tảng đá này để lên thượng nguồn.
Có nhiều truyền thuyết thú vị kể về con suối này. Ở đây có khu vực bàn cờ, hay còn gọi là Hồ Tiên. Đây tương truyền là nơi các vị tiên ông từ trên trời xuống dương thế chơi cờ, đàm đạo. Tiếp tục khám phá, du khách sẽ đến khu vực dấu chân người khổng lồ và được nghe truyền thuyết về người khổng lồ đã làm nên huyền thoại Cù Lao và Hòn Chồng-Nha Trang.
Tương truyền, từ thuở sơ khai có một chàng khổng lồ đến Suối Tiên du ngoạn. Cảnh vật nên thơ, mê đắm khiến chàng say sưa ngắm cảnh, vô tình giẫm vào một hòn đá phủ đầy rêu. Người khổng lồ trượt chân, trong lúc vội vàng, chàng ta giẫm kịp bàn chân còn lại vào đá, còn tay thì chống vào vách đá để giữ thăng bằng. Với sức nặng ngàn cân, bàn tay bám vào vách đá làm vỡ một khoảng đá to, văng xa tới vùng cửa biển Nha Trang, hình thành nên Cù Lao và Hòn Chồng. Hiện ở Suối Tiên vẫn còn in dấu năm đầu ngón chân của chàng khổng lồ trên tảng đá, giống như những dấu tay ở Hòn Chồng-Nha Trang.
Đó chỉ là một trong nhiều truyền thuyết người dân địa phương kể lại, dựa theo những hiện tượng địa chất của thiên nhiên. Tại khu vực bàn cờ tiên cũng có tảng đá rất lớn, bằng phẳng và có những vết tích tựa như bàn cờ.
Bài và ảnh: THANH TUYỀN