Người thực sự mạnh thường không cần to tiếng. Người đang gào thét không hẳn là bởi vì quá sung mãn. Nhìn từ góc độ này, những lời lẽ “đao to búa lớn” đang vang lên từ Washington nhằm vào các đối thủ chủ đạo trên trường quốc tế có lẽ chỉ cho thấy rõ hơn những thách thức mà chính quyền đương nhiệm ở Nhà Trắng đang phải đối mặt... Tương lai của nước Mỹ sẽ còn bị ám ảnh bởi những hệ lụy từ cách hành xử không chuẩn của chính quyền đương nhiệm trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19...

Trên bàn cờ quốc tế hiện nay đang tiếp tục nổi lên 3 quốc gia mà Washington đã biệt đưa vào “vòng ngắm” từ nhiều năm nay, đó là Nga, Trung Quốc và Iran. Trong những thập niên qua, không chỉ một đời tổng thống Mỹ đã thi hành những chính sách “ông kễnh” và quyết liệt nhằm chèn ép các đối thủ này để củng cố thêm thế độc tôn “chọc trời khuấy nước mặc dầu” của Mỹ hình thành từ sau “chiến tranh lạnh”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, sau một giai đoạn ngắn có vẻ như hồ hởi, đa phần thế giới đang ngày một cảm thấy mệt mỏi hơn vì trật tự quốc tế mới đơn cực đó, đặc biệt là trong suốt 4 năm qua, kể từ khi doanh nhân thành đạt trong nhiều lĩnh vực Donald Trump lọt vào Nhà Trắng.

leftcenterrightdel
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Không thể phủ nhận được rằng, cách hành xử vô tiền khoáng hậu trên cương vị tổng thống của ông Donald Trump đã tạo ra luồng sinh khí mới cho người Mỹ trong việc giải quyết những vấn đề trầm kha tồn đọng trong nhiều lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội theo phương châm “Nước Mỹ trên hết!”. Chủ nghĩa dân túy mà đương kim tổng thống Mỹ đang theo đuổi giúp cho ông duy trì được chỉ số tín nhiệm tương đối cao trong các cuộc thăm dò dư luận cử tri cho tới tận ngày hôm nay. Tuy nhiên, những sơ sẩy trong chính sách đối ngoại và đặc biệt là những sai lầm trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 dẫn tới việc Mỹ phải dai dẳng giữ vai trò “quán quân thế giới” về số người thiệt mạng đang buộc Nhà Trắng phải đối mặt với một viễn cảnh không mấy tươi sáng, đặc biệt là trong điều kiện cuộc bầu cử tổng thống mới ngày một tới gần. Hơn bao giờ hết, người đứng đầu nước Mỹ đang cần những đối tượng trọng điểm ở bên ngoài để dẫn dắt xã hội trút nỗi giận dữ và tỏ ra mình vô can trong những thảm họa hiện hữu. Và vẫn như trước đây, Moscow, Bắc Kinh và Tehran tiếp tục được chọn là mục tiêu đánh lạc hướng dư luận đối với Nhà Trắng. Ở giai đoạn hiện nay, thứ tự danh sách này đã có thay đổi và quốc gia đang bị Mỹ gia tăng sức ép là Trung Quốc. Những phát biểu thù địch mạnh mẽ đối với Bắc Kinh của một số quan chức cao cấp nhất ở Washington cho thấy, Nhà Trắng hiện nay sẽ không từ bỏ những biện pháp đấu tranh “một mất một còn” trên các mặt trận nhằm làm suy yếu càng nhiều càng tốt một trong những đối thủ tiềm tàng và giàu sức mạnh nhất của mình. Đối với Mỹ, xét theo bài phát biểu của Ngoại trưởng Mike Pompeo ngày 23-7-2020, Trung Quốc đang là mối đe dọa đối với nền kinh tế và tự do, cũng như nền dân chủ toàn cầu và vì thế, Washington sẽ làm mọi cách để thay đổi Bắc Kinh trước khi bị Bắc Kinh làm thay đổi...

Thực tế cho thấy, trong cuộc đối đầu với Washington và các đồng minh phương Tây của Mỹ, những thách thức quốc tế chung cộng với các khó khăn riêng đang gây ra những thiệt hại không nhỏ đối với các quốc gia bị Mỹ chọn làm đối thủ. Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát, các quốc gia này không những không cam chịu bị lép vế mà còn có những phần củng cố được vững chãi hơn thế và lực của mình, đồng thời tiếp tục thực hiện những chính sách độc lập không mấy hòa đồng với phương Tây.

Các nhà lãnh đạo Nga, Trung Quốc và Iran vẫn tiếp tục khẳng định rằng, đối với họ, những chấn động khủng khiếp giáng xuống đầu các nền kinh tế và xã hội phương Tây trong năm 2020 chỉ là những khó khăn tạm thời và họ đã làm giảm được những thiệt hại để lại bắt đầu phục hồi và tăng trưởng. Trong cuộc trò chuyện qua điện thoại với ông Donald Trump ngày 23-7-2020, Tổng thống Nga Vladimir Putin, theo lời thuật lại của người phát ngôn Điện Kremli Dmitri Peskov, đã thông báo rằng, ở Moscow mọi sự liên quan tới Covid-19 “không tồi”. Moscow không nhìn thấy lý do để thay đổi chính sách đối ngoại của mình với các quốc gia láng giềng và vùng Trung Cận Đông hay ở một số quốc gia châu Mỹ Latin theo đòi hỏi của phương Tây. Bắc Kinh cũng lợi dụng tình huống hiện tại để gia tăng những tham vọng của mình trên biển bất chấp những sự phản đối hợp tình hợp lý của các nước láng giềng... Iran vẫn tiếp tục ủng hộ những chế độ không thân thiện với Mỹ ở Trung Cận Đông...

Những mối đe dọa chung ở tầm như đại dịch Covid-19 đã dồn tất cả các quốc gia vào một mối quan hệ tùy thuộc khá chặt chẽ gần đến mức nếu “trạng chết thì chúa cũng băng hà” nhưng đã không trở thành yếu tố để thế giới đỡ thù địch lẫn nhau hơn. Không những thế, hiện đã nảy sinh trong chương trình nghị sự quốc tế những vấn đề mới mà trước đây chưa từng phải bàn tới. Thí dụ, Washington, Tokyo và các đồng minh phương Tây đã bắt buộc phải triển khai những kế hoạch tách bỏ nền kinh tế của mình ra khỏi Bắc Kinh và chuyển đổi dây chuyền cung ứng hàng hóa quốc tế. Phương Tây cũng đã thay đổi hẳn định hướng của mình trong việc nhìn nhận vai trò của Nga, Trung Quốc và Iran trong các cuộc chơi quốc tế mới và điều này tiềm ẩn nguy cơ bùng nổ những đụng độ có thể là nóng trong tương lai...

Theo nhận định của nhà chính trị học Stephen M.Walt, một người Mỹ theo “chủ nghĩa hiện thực chính trị” trên tờ Foreign Policy mới đây, vị thế của nước Mỹ như một siêu cường đang suy giảm theo dòng thời gian, còn thái độ của đương kim Tổng thống Donald Trump đối với đại dịch Covid-19 sẽ làm ông thất thế. Và theo đà này, Washington sẽ ngày một gia tăng lụn bại (?).

Những tiêu cực mà tổng thống đương nhiệm đã gây nên trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 bằng cách ứng xử sai lầm của mình sẽ tạo ra những hệ lụy dài lâu, “té nước theo mưa” vào hành trình đi xuống của nước Mỹ. Nhà chính trị học M.Walt cho rằng, ngay cả nếu như ông D.Trump thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11 tới và ngay cả nếu như đối thủ của ông là cựu Phó tổng thống Joe Biden sau đó có làm đúng mọi việc thì hậu quả mà ông D.Trump gây ra vẫn còn đeo bám nước Mỹ suốt một thời gian dài nữa...

Tương lai của nước Mỹ hóa ra đã bắt đầu từ ngày hôm qua và đang gây thêm nhiều khó khăn cho ngày hôm nay...

HỒNG THANH QUANG