Greenland là hòn đảo lớn nhất thế giới với dân số gần 60.000 người, phần lớn trong số họ là người Inuit, từng là thuộc địa của Oslo cho tới năm 1953. Sau đó, nó vẫn nằm trong thành phần của Đan Mạch và tới năm 1979, đã nhận được quyền tự trị với nghị viện riêng. Năm 2009, một thỏa ước giữa Đan Mạch và Greenland đã xác nhận quyền tự lựa chọn chính sách đối nội và quyền có thể trở thành độc lập của Greenland nhưng phải thông qua một cuộc trưng cầu dân ý.

Cuối tháng 12-2024, khi bình luận trên mạng xã hội Truth Social về quyết định cử cựu Đại sứ Mỹ tại Thụy Điển, doanh nhân Ken Howery, làm Đại sứ mới ở Đan Mạch, ông Donald Trump đã nhấn mạnh rằng, việc sở hữu Greenland là “một sự cần thiết tuyệt đối” cho nước Mỹ. Đáp lại, các nghị sĩ Đan Mạch cho rằng những phát ngôn của ông Donald Trump là “không thể chấp nhận được”. Thủ tướng Greenland Mute Egede cũng đã tuyên bố ngay trong ngày hôm đó rằng, Greenland không bán và không bao giờ bán cả. Một số nhân vật ở Đan Mạch cũng cho rằng, câu chuyện trên chỉ là một trò đùa của Tổng thống đắc cử Mỹ.

leftcenterrightdel

Ông Donald Trump trong cuộc họp báo về vấn đề Greenland hôm 7-1. Ảnh: Reuters 

 

Tuy nhiên, trong thực tế, điều này có vẻ gần với sự thật hơn là một lời nói vui. Ngay từ năm 2019, trên các phương tiện truyền thông ở Mỹ đã xuất hiện cả chùm bài viết về việc ông Donald Trump xem xét mua lại Greenland. Sau đó, chính ông Donald Trump đã khẳng định rằng ông quan tâm tới vấn đề này “một cách chiến lược”. Cựu nhân viên Bộ An ninh Nội địa Mỹ Miles Taylor trong trả lời phỏng vấn kênh truyền hình MSNBC tháng 8-2020 cũng đã từng tiết lộ rằng, ông Donald Trump đã quan tâm tới việc liệu có thể đổi Puerto Rico lấy Greenland không. Tờ The Washington Post mới đây đã dẫn lời một đại diện giấu tên của đội hình tòng sự lâm thời theo ông Donald Trump rằng, “sứ mệnh chống trả toàn diện đối với nước Nga và Trung Quốc là sợi chỉ chung liên kết những bình luận của ông Donald Trump về Canada, Mexico, Greenland và Panama”.

Trao đổi với hãng tin Nga Ria Novosti ngày 25-12-2024, nhà báo Mỹ Jackson Hinkle cho rằng, việc thiết lập quyền kiểm soát đối với Canada và Greenland có lợi cho nước Mỹ vì cho phép tiếp cận với các tài nguyên và kiểm soát được các tuyến đường biển trong vùng Bắc Cực. Còn theo nhà chính trị học nghiên cứu chuyên sâu về Mỹ ở Trung tâm Nghiên cứu An ninh thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga Konstantin Blokhin, tuyên bố mạnh miệng của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump về việc mua Greenland, đó là một nỗ lực giành lấy những điều kiện có lợi hơn cho mình trong việc bố trí trên hòn đảo này cơ sở hạ tầng quân sự của Mỹ. Tỷ phú Elon Musk ngày 23-12-2024 cũng đã viết trên mạng xã hội X khi bình luận dòng trạng thái của ông Ken Howery cảm ơn ông Donald Trump về việc ông này đã đề cử ông làm đại sứ ở Đan Mạch, rằng: “Xin chúc mừng! Hãy giúp nước Mỹ lấy được Greenland!”.

Tình hình trên đang khiến Oslo phải thể hiện thái độ ngày một rõ ràng hơn. Trong thông điệp đầu năm 2025, vua Frederik X đặc biệt nhấn mạnh tới sự toàn vẹn lãnh thổ của Đan Mạch trong đó có cả Greenland: “Chúng ta tất cả là một khối thống nhất và từng người trong chúng ta đều trung thành với hoàng gia Đan Mạch. Từ thiểu số Đan Mạch ở Nam Schleswig nằm ở ngoài cương thổ của vương quốc tới tận Greenland. Chúng ta đều thuộc về nhau!”. Cũng trong thông điệp này, vua Frederik X đã đưa ra chỉ thị phải thay đổi huy hiệu để trên đó hiện hình rõ nét hơn hòn đảo Greenland và quần đảo Faroe.

Trên huy hiệu của hoàng gia Đan Mạch trong suốt 500 năm qua đã có hình 3 vương miện tượng trưng cho Liên minh Kalmar giữa Đan Mạch, Na Uy và Thụy Điển (1397-1523). Trong phương án mới sắp tới sẽ không có hình 3 vương miện đó, vốn vẫn được vẽ ở ô thứ ba trên tấm khiên trung tâm. Thay vào đó, ở ô thứ ba sẽ là hình được phóng to hơn của con gấu trắng (biểu tượng của Greenland) và ở ô thứ hai sẽ là hình được phóng to hơn của con cừu bạc (biểu tượng của quần đảo Faroe). Hoàng gia Đan Mạch cho rằng, mẫu huy hiệu hiện vẫn đang được sử dụng trên các tài liệu chính thức có nguồn gốc từ thế kỷ 12 “làm gia tăng ý nghĩa của liên minh” nhưng 3 vương miện in trên đó “không còn phù hợp nữa”. Các nhà quan sát cũng cho rằng, quyết định trên của vua Frederik cũng là một hành động nhằm chối bỏ dự định mua Greenland của ông Donald Trump.

Theo lời một nhà cựu ngoại giao Đan Mạch nói với tờ The Washington Post, bất chấp sự phi lý trong tuyên bố của ông Donald Trump về Greenland, tầm quan trọng chiến lược của hòn đảo này đã là một vấn đề từ lâu đối với Hoa Kỳ. Nhà ngoại giao này nói thêm: “Có lẽ trong 10-15 năm tới sẽ có chuyện gì đó xảy ra với Greenland. Nó có thể trở thành độc lập vì Hoa Kỳ bảo hiểm cho mọi triển vọng tương lai. Nó (tức Greenland) sẽ chuyển động theo hướng mà Hoa Kỳ coi là khu vực ảnh hưởng của mình”. Bộ Ngoại giao Đan Mạch mới đây nhất cũng tuyên bố: “Greenland có thể trở thành độc lập nhưng không phải là một tiểu bang của Hoa Kỳ”. Theo lời Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitri Medvedev, viết trên kênh Telegram của mình ngày 30-12-2024, Canada, Anh và kênh đào Panama sẽ thay đổi chủ, nhưng người mua chúng không phải là nước Mỹ mà là cá nhân Tổng thống Donald Trump với tư cách một doanh nhân.

Và có thể, lộng giả thành chân, trong tương lai không xa, hòn đảo Greenland cũng chung một số phận như thế? Bản thân ông Donald  Trump, theo nhiều nguồn tin, hiện không loại trừ phương án sử dụng vũ lực để chiếm lấy Greenland cũng như Panama.

HỒNG THANH QUANG