Phát biểu tại Khóa họp thường kỳ lần thứ 46 của Hội đồng nhân quyền Liên hợp quốc (LHQ), ông Antonio Guterres-Tổng thư ký tổ chức đa phương lớn nhất toàn cầu cảnh báo đại dịch đã khiến các thách thức về quyền con người trở nên trầm trọng hơn, ảnh hưởng nặng nề tới các nhóm yếu thế. Còn bà Michelle Bachelet, Cao ủy nhân quyền LHQ, thì nhấn mạnh các giải pháp ứng phó với đại dịch phải dựa trên cơ sở bảo đảm các quyền con người.

Hơn một năm qua, thế giới sống trong bầu không khí lo lắng bởi sức tàn phá khủng khiếp của dịch bệnh. Không chỉ gây ra thảm họa y tế toàn cầu, đại dịch còn đặt ra thách thức với các quốc gia, cả về chính trị, kinh tế và xã hội. Kinh tế suy giảm, thương mại đình trệ, hệ thống y tế quá tải... đã khiến đời sống và việc thụ hưởng các quyền cơ bản của con người chịu nhiều tác động tiêu cực.

leftcenterrightdel
Việt Nam đã quyết định bổ sung Covid-19 vào danh mục các bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm. Theo đó, những người nhiễm bệnh sẽ được khám và điều trị miễn phí. Ảnh minh họa: MoH

Trước hết là quyền về sức khỏe. Dịch bệnh đã cướp đi sinh mệnh của hơn 2,5 triệu người và ảnh hưởng đến sức khỏe của hàng trăm triệu người trên toàn cầu. Trong bối cảnh đại dịch vẫn diễn biến phức tạp và số người thiệt mạng còn chưa dừng lại, giá trị cao nhất với con người là quyền được sống, được bảo vệ sinh mạng càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Covid-19 đã trở thành phép thử với việc bảo đảm quyền con người, đúng như nhận xét của bà Michelle Bachelet: “Không còn nghi ngờ gì nữa, virus Corona là một phép thử đối với các nguyên tắc, giá trị và tính nhân văn”.

Chính vì thế, không có gì cường điệu khi nói rằng, nỗ lực phòng, chống Covid-19 là thước đo chính xác nhất với mỗi quốc gia trong việc bảo đảm quyền sống, quyền được bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cho con người. Vượt qua phép thử này không phải là điều dễ dàng, bởi nó đòi hỏi các quốc gia phải ứng phó một cách toàn diện, vừa bảo đảm phòng, chống dịch bệnh, vừa tôn trọng các quyền con người, nhân phẩm của mỗi cá nhân và của cả cộng đồng.

Không phải là nước giàu có, điều kiện y tế còn nhiều thiếu thốn nhưng trong thử thách khắc nghiệt này, Việt Nam lại đang nổi lên như một hình mẫu được thế giới ghi nhận. Với Việt Nam, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển; mọi chủ trương, đường lối đều lấy người dân làm trung tâm, lấy việc đáp ứng ngày càng tốt hơn những nhu cầu chính đáng của nhân dân là mục tiêu. Dịch bệnh đặt con người trước thử thách sinh tử, thì cách tốt nhất để bảo đảm cho người dân thụ hưởng đầy đủ các quyền con người là phải làm sao giữ cho xã hội an toàn trước dịch bệnh.

Điều đó giải thích vì sao khi đại dịch bùng phát, trong khi nhiều nước còn đang tính toán thiệt hơn giữa lợi ích kinh tế và thiệt hại do các biện pháp chống dịch hà khắc gây ra, thì Việt Nam đã khẳng định “Chấp nhận hy sinh một số lợi ích kinh tế để bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân”. Chính phủ nhanh chóng triển khai nhiều biện pháp phòng, chống dịch bệnh, đồng thời bảo đảm sự tôn trọng các quyền con người, đặc biệt là quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, quyền được tiếp cận thông tin, quyền an sinh xã hội...

Đơn cử như để bảo đảm cơ hội điều trị cho tất cả mọi người, Việt Nam đã quyết định bổ sung Covid-19 vào danh mục các bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm. Theo đó, những người nhiễm bệnh sẽ được khám và điều trị miễn phí. Trong bối cảnh ở nhiều quốc gia trên thế giới, bệnh nhân phải tự chi trả mọi chi phí điều trị Covid-19, đây là nỗ lực đáng ghi nhận của Việt Nam nhằm bảo vệ người dân trước hiểm họa của đại dịch.

Cũng chính nhờ chủ trương “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong cuộc chiến với Covid-19 mà những“chuyến bay thần kỳ vào tâm dịch” đến nhiều nơi trên thế giới để đưa các công dân Việt Nam về nước, nhất là các đối tượng dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi..., đã được thực hiện. Trong điều kiện đầy khó khăn, nguy hiểm, việc làm này không chỉ bảo đảm quyền tự do đi lại cho người dân mà còn làm nổi rõ tinh thần nhân văn của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đối với những người con xa xứ và với người nước ngoài ở Việt Nam.

Với các nhóm dễ bị tổn thương bởi đại dịch, Việt Nam đã thông qua nhiều biện pháp trợ giúp như các gói an sinh xã hội với tổng kinh phí hơn 62 nghìn tỷ đồng cho hơn 20 triệu người thuộc đối tượng nghèo, khuyết tật, người già, người lao động bị mất việc làm, không có thu nhập hoặc bị giảm thu nhập... Thủ tướng Chính phủ còn yêu cầu phải giảm giá các dịch vụ, hàng hóa thiết yếu như điện, thực phẩm... để giảm gánh nặng chi tiêu với người tiêu dùng.

Những nỗ lực vì con người của Việt Nam trong đại dịch đã nhận được nhiều đánh giá tích cực của thế giới. Phát biểu trên đài BBC (Anh), nhà báo David Hutt chuyên về chính trị Đông Nam Á nhận xét: “Đảng Cộng sản Việt Nam đã hành động trách nhiệm và đặt người dân lên làm mối quan tâm hàng đầu”. Trang The

Diplomat (Mỹ) thì viết: “Chính phủ Việt Nam luôn quan tâm, đặt sinh mạng, sức khỏe và cuộc sống của người dân lên hàng đầu”. Còn trang Liberationnews.org (Mỹ) thì đánh giá: “Một chính phủ xã hội chủ nghĩa đặt người dân lên trên lợi ích kinh tế”...

Hơn một năm trôi qua là khoảng thời gian đủ để có thể khẳng định Việt Nam đã ứng phó thành công với đại dịch Covid-19. Trong khó khăn, Việt Nam vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng GDP trong năm 2020 ở mức 2,91%, thuộc nhóm cao nhất thế giới, đồng thời đặt mục tiêu tăng trưởng trong năm 2021 ở mức 6,5%. Thành tựu đó là cơ sở để bảo đảm cho người dân Việt Nam những giá trị cốt lõi của quyền con người-quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.

TƯỜNG LINH