Xin được bắt đầu câu chuyện về Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến bằng những tháng ngày cam go mà cha mẹ ông đã trải qua tại tuyến lửa Vĩnh Linh trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Chính tại nơi đây, cậu bé Hoàng Hữu Chiến cất tiếng khóc chào đời trong hầm địa đạo khi bom đạn trút xuống mảnh đất anh hùng. Tuổi thơ lớn lên trên tuyến lửa cùng tấm gương người cha đã thúc giục Hoàng Hữu Chiến ôn luyện và thi đỗ vào Trường Sĩ quan Biên phòng (nay là Học viện Biên phòng). Suốt khóa học, chàng sinh viên khóa 15 ấy luôn là một trong những học viên có thành tích học tập xuất sắc, được giữ lại trường làm giảng viên Khoa Trinh sát, pháp luật.

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến chia sẻ, tấm gương giản dị, liêm khiết và hết lòng vì học trò của các thầy khiến ông thấy mình cần phải phấn đấu rèn luyện hơn nữa. Những bài giảng về công tác biên phòng, nghiệp vụ bảo vệ biên giới của ông dường như đã được chắp cánh thêm từ những bài học thực tiễn và một tinh thần luôn cầu thị. Thời gian này, ông liên tục đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp trường và thực hiện nhiều đề tài khoa học cấp bộ, được ngành giáo dục ghi nhận vì đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo của đất nước.

Năm 2004, ông hoàn thiện cao học ngành luật học, sau đó tiếp tục được cử đi tu nghiệp lớp tham mưu chỉ huy tại Học viện Biên phòng Liên bang Nga. Năm 2012, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ với đề tài: “Quản lý nhà nước về an ninh trật tự khu vực biên giới biển của BĐBP”. Đồng thời, ông cũng không ngừng nghiên cứu, biên soạn tài liệu phục vụ đào tạo đại học và sau đại học, 7 đầu sách khoa học, chủ nhiệm và tham gia 4 đề tài nghiên cứu khoa học, công bố gần 40 bài viết khoa học trên các tạp chí khoa học uy tín...; hướng dẫn nhiều học viên cao học và nghiên cứu sinh. Ông cùng với cấp ủy, chỉ huy Khoa Pháp luật; Khoa Phòng, chống ma túy và tội phạm cùng đội ngũ cán bộ, giảng viên tạo nên nhiều thay đổi lớn, phát triển đồng bộ cả về nhân lực, bộ máy tổ chức, hoạt động giảng dạy, chất lượng chuyên môn cũng như nền nếp sinh hoạt, học tập của học viên.

Người thầy Hoàng Hữu Chiến luôn nhấn mạnh với học viên của mình rằng, cuộc đời của mỗi người chính là sự học tập, rèn luyện không ngừng nghỉ. Ông có một tư duy rất rõ nét: “Trung tâm của đào tạo phải là con người và trung tâm của nghiên cứu khoa học phải sát thực tiễn, có tính khả thi cao”. Bản thân ông đã lần lượt đi thực tế tại nhiều địa phương như: Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Trị... trải qua chỉ huy các cấp để tìm hiểu thực tiễn, bám sát địa bàn, gần gũi anh em và tự nghiên cứu, tự tìm tòi, rút ra những vấn đề có tính lý luận khoa học nhằm phục vụ công tác giảng dạy cũng như tổng kết thực tiễn, lý luận hóa các vấn đề. 

Năm 2018, ông về Bộ tư lệnh BĐBP đảm nhiệm cương vị Phó tham mưu trưởng và vinh dự được phong học hàm Phó giáo sư ngành khoa học quân sự. Tiếp đó, ông được phong quân hàm Thiếu tướng và tới năm 2021 được bổ nhiệm giữ chức vụ Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng BĐBP. Với phương pháp làm việc khoa học, chính xác và tận tụy, ông được tín nhiệm giao nhiều nhiệm vụ quan trọng như: Tham gia thành viên cơ quan thường trực Ban soạn thảo “Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia”, Dự án “Luật Biên phòng Việt Nam”, Dự án “Luật Dân quân tự vệ”, thành viên Ban soạn thảo sửa đổi các nghị định liên quan đến biên giới, biển, đảo và BĐBP... Đầy trách nhiệm và cầu thị, dù tham gia ở vai trò gì, nội dung gì, Thiếu tướng, PGS, TS Hoàng Hữu Chiến cũng phối hợp chặt chẽ, ăn ý với các thành viên và các cơ quan chức năng, thường xuyên khảo sát, lấy ý kiến các bộ, ngành, chính quyền, nhân dân các tỉnh, thành phố biên giới để hoàn chỉnh những văn bản pháp luật.

leftcenterrightdel

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến kiểm tra khu neo đậu tàu, thuyền tại cảng cá Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. 

Còn nhớ ngày 11-11-2020, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã biểu quyết thông qua Luật Biên phòng Việt Nam với tỷ lệ rất cao và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2022. Trong thời khắc đặc biệt ấy, Thiếu tướng, PGS, TS Hoàng Hữu Chiến lặng đi với những cảm xúc dâng trào... Ít người biết rằng, để có được thành quả đó, ông và các cộng sự đã mất 15 tháng 17 ngày lao tâm khổ tứ, gần như ăn ngủ tại cơ quan để nghiên cứu, soạn thảo dự luật. Song song với đó là tổ chức các hội thảo, tiếp thu những ý kiến đóng góp, khảo sát kỹ lưỡng từng nội hàm, từng câu từ trong các điều luật để chỉnh sửa. Thậm chí chủ động xây dựng luận cứ sắc bén, thuyết phục về mặt pháp lý để tranh biện hiệu quả với một số bộ, ngành, cơ quan.

Khi nhắc đến giai đoạn vô cùng quan trọng và ý nghĩa này, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định: “Luật Biên phòng Việt Nam không chỉ là mong muốn, tâm huyết của BĐBP mà còn là mong muốn của cấp ủy, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc trên biên giới. Quá trình xây dựng dự thảo luật được Bộ Tư pháp, các bộ, ngành, địa phương, Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội đánh giá có chất lượng cao, hồ sơ luật được xây dựng công phu, đúng trình tự, thủ tục, tiến độ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tôi thực sự ghi nhận và đánh giá cao vai trò của Đảng ủy, Bộ tư lệnh BĐBP cũng như cá nhân Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến đối với sự kiện đặc biệt ý nghĩa này”.

Năm 2021, Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến vinh dự trở thành đại biểu Quốc hội khóa XV, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. Dẫu việc quân luôn bận rộn, ông vẫn cố gắng sắp xếp thời gian tiếp xúc cử tri, nghiên cứu, tham mưu những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến vấn đề quân sự, quốc phòng và biên phòng. Tại nghị trường cũng như các phiên thảo luận tổ, Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến tích cực phát huy ưu thế và vai trò phản biện xã hội, tham gia đề xuất ý kiến với Quốc hội, góp phần hoàn thiện và thúc đẩy ban hành văn bản pháp luật, giải quyết nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

Trong dịp gặp gỡ trí thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu người Hải Phòng vào tháng 1-2023, tôi có dịp tiếp kiến Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang (nay là Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương). Biết tôi công tác tại Bộ tư lệnh BĐBP, đồng chí Trần Lưu Quang kể về phiên họp mà ông đã chủ trì bàn về việc tham mưu chính sách đền bù giải phóng mặt bằng phục vụ công tác phân giới cắm mốc trên tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia. Khi đó, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị chỉ bồi thường cho diện tích đất đã được cấp sổ đỏ theo Luật Đất đai. Giữa lúc các cơ quan còn băn khoăn với vấn đề nhạy cảm này, Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến đã đứng lên phát biểu quyết liệt, nhấn mạnh tính chất đất nơi biên cương là xương máu, mồ hôi nước mắt của nhân dân khai hoang lập ấp, vượt qua khí hậu khắc nghiệt và bom đạn tàn dư sau chiến tranh để bảo vệ, giữ gìn. “Tôi đề nghị các cơ quan chức năng tham khảo lại Quyết định số 143/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ những năm trước đây về đền bù giải phóng mặt bằng phục vụ công tác phân giới cắm mốc tuyến Việt Nam-Trung Quốc để áp dụng trên tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia”, ý kiến của Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến lúc bấy giờ đã được các đại biểu đồng tình, ủng hộ. (còn nữa)

Bài và ảnh: ĐẶNG TUỆ LÂM