Phóng viên (PV): Mùa mưa bão năm nay vô cùng nguy hiểm với liên tục những cơn bão lớn, gây thiệt hại nặng nề về tính mạng và tài sản của nhân dân, đặc biệt, nhiều cán bộ, chiến sĩ LLVT đã hy sinh trong quá trình làm nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn. Ở góc độ cá nhân, đồng chí có thể chia sẻ suy nghĩ, tình cảm của mình trước sự hy sinh ấy?

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ: Đó là những cán bộ có nhiều năm xông pha, lăn lộn nơi bão lũ. Các đồng chí đã thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn rất tốt. Khi tôi tới, nhân dân các địa phương vùng lũ đều đánh giá cao và họ nói rằng: “Ở đâu nhân dân gặp khó khăn, gian khổ, thiên tai thì ở đó có bộ đội giúp dân. Chỉ có quân đội mới làm được như thế!”.

Khi vào Khánh Hòa, Phú Yên, nói chuyện với người dân, bà con bảo: “Quân đội các chú tốt quá! Các chú đúng là Bộ đội Cụ Hồ!”. Có cụ già hơn 80 tuổi, tôi gặp ở Phú Yên, cụ bảo: “Tôi sống ở biển từ thời cha ông đến bây giờ, tôi hiểu cái nguy hiểm của biển cả. Vậy mà khi sự cố xảy ra, dù sóng to gió lớn, các chú luôn có mặt cứu giúp người dân”. Nói chuyện với tôi mà cụ ròng ròng nước mắt.

Sự mất mát của chúng ta quá lớn! Sự hy sinh của cán bộ, chiến sĩ đã để lại niềm thương tiếc khôn nguôi trong lòng đồng bào cả nước. Họ bảo, các đồng chí ấy chính là con em của họ!

PV: Nhằm làm giảm thiểu thiệt hại do bão lũ, Cục Cứu hộ-Cứu nạn đã có những biện pháp gì, nhất là việc ứng biến khi sự cố thiên tai xảy ra?

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ.

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ: Trong thời gian vừa qua, tình hình thiên tai diễn biến hết sức bất thường và cực đoan. Ngay từ đầu năm, các hiện tượng thời tiết như mưa đá, sạt lở đất ở khu vực phía Bắc liên tục diễn ra. Đặc biệt, trong tháng 10 vừa qua, thời tiết diễn biến cực đoan, với sự ảnh hưởng trực tiếp của cơn bão số 7, số 8 và gần đây nhất là cơn bão số 9. Tính bất thường của những cơn bão này là mưa cục bộ với một tần suất rất lớn, gây ngập trên diện rộng.

Trước tình hình đó, ngay từ đầu năm, thực hiện chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu và Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, Cục Cứu hộ-Cứu nạn đã chủ động tham mưu giúp Quân ủy Trung ương chỉ đạo các đơn vị trong toàn quân thực hiện tốt một số công tác. Thứ nhất, duy trì nghiêm chế độ ứng trực 24/24 giờ; chủ động nắm chắc tình hình và kịp thời tham mưu, đề xuất xử lý các tình huống; đặc biệt, coi trọng công tác phối hợp với các lực lượng trên địa bàn để tổ chức huấn luyện, diễn tập theo kế hoạch, phương án đã được chuẩn bị, nhằm mục đích nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy hiệp đồng, khả năng phối hợp giữa các lực lượng, đồng thời rèn luyện khả năng cơ động lực lượng, phương tiện của quân đội trong ứng phó khi tình huống nghiêm trọng xảy ra, kể cả thiên tai, cháy, nổ, cháy rừng và các sự cố khác. Thứ hai, coi trọng công tác huấn luyện, đào tạo nguồn nhân lực để nâng cao năng lực toàn diện cho các lực lượng đủ khả năng ứng phó trong điều kiện khó khăn, khắc nghiệt nhất của thời tiết, khí hậu, địa hình. Thứ ba, cục tham mưu cho thủ trưởng Bộ Quốc phòng quan tâm và đầu tư các trang thiết bị chuyên dụng phù hợp với đơn vị chuyên trách làm nhiệm vụ theo từng loại hình, tình huống thiên tai, sự cố. Việc thứ tư là phát huy và thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ”. Vừa qua, chúng ta thực hiện rất tốt phương châm này. Đặc biệt, các đơn vị trên địa bàn Quân khu 4, Quân khu 5 đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng để tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương các chủ trương, giải pháp để thực hiện tốt công tác điều hành, chỉ huy, chỉ đạo ứng phó với các tình huống kịp thời và nhạy bén. Phương châm “4 tại chỗ” đã thể hiện hiệu quả thiết thực.

Cùng đó, cần đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền để nâng cao nhận thức, trách nhiệm cả cộng đồng. Đặc biệt là đối với cấp ủy, chính quyền địa phương và người dân để tất cả nhận rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác phòng ngừa, chủ động ứng phó với các loại hình thiên tai, tai nạn, sự cố, tìm kiếm cứu nạn. Từ đó, có kiến thức cơ bản chủ động phòng ngừa và ứng phó kịp thời hiệu quả khi tình huống xảy ra, nhằm mục đích cuối cùng là bảo đảm an toàn tính mạng người dân.

Cuối cùng, là chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời cơ động lực lượng, phương tiện để xử lý các tình huống. Khi có tình huống thiên tai xảy ra, quân đội luôn luôn là lực lượng nòng cốt trong ứng phó với các loại hình thiên tai. Nội dung này cũng đã được quy định tại Luật Phòng, chống thiên tai.

PV: Đồng chí có thể đánh giá tầm quan trọng của phương châm “4 tại chỗ” và chúng ta cần chú ý những vấn đề gì để phương châm này phát huy hiệu quả hơn nữa trong hoạt động phòng, chống thiên tai và cứu hộ, cứu nạn?

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ: “4 tại chỗ” bao gồm: Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần kỹ thuật tại chỗ. Để phương châm này đáp ứng tốt hơn công tác ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, theo tôi cần tập trung mấy việc. Thứ nhất, ở khâu chỉ huy tại chỗ, phải có cơ quan chủ trì, phối hợp để khi tình huống xảy ra thì chỉ huy bảo đảm thống nhất các lực lượng, bảo đảm thông suốt công tác điều hành từ Trung ương đến cơ sở. Thứ hai, về phương tiện tại chỗ, cần phải có sự huy động và được đăng ký trước. Vừa qua, cơ bản các địa phương đã thực hiện tốt công tác này, nhưng vẫn có địa phương chưa chuẩn bị  tốt việc đăng ký trước các nguồn lực tại chỗ. Việc trưng thu, trưng dụng và đăng ký trang thiết bị tại chỗ đã được luật quy định.

leftcenterrightdel
Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam hành quân về giúp dân vùng lũ Phước Sơn. Ảnh: Huỳnh Chín.

Việc thứ ba rất quan trọng, đó là rà soát, xây dựng, điều chỉnh, bổ sung các kế hoạch, phương án sát với thực tế địa bàn, vùng miền. Trên cơ sở đánh giá được tình hình thực tế và dự kiến những tình huống để xác định kế hoạch, tổ chức ứng phó khi tình huống xảy ra.

Việc cuối cùng tôi muốn nói tới là giáo dục nhận thức để tăng cường ý thức của người dân, để làm sao các cấp, các ngành vào cuộc một cách quyết liệt hơn nữa trong công tác phòng, chống thiên tai.

PV: Để thực hiện tốt hơn nữa công tác cứu hộ, cứu nạn, theo đồng chí, chúng ta có cần xây dựng những lực lượng chuyên nghiệp?

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ: Hiện tại, chúng ta đã có đội tìm kiếm cứu nạn trên biển của Quân chủng Hải quân, đội máy bay tìm kiếm cứu nạn của Quân chủng Phòng không-Không quân, đội công binh cứu sập của Binh chủng Công binh, đội ứng phó với sự cố môi trường của Binh chủng Hóa học và đội chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn. Chúng ta còn có hai đơn vị chuyên trách ứng phó sự cố tràn dầu ở khu vực miền Bắc và miền Trung. Cùng đó là các trung tâm ứng phó sự cố phóng xạ nằm ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam do Binh chủng Hóa học quản lý. Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng rất quan tâm xây dựng những lực lượng này.

PV: Dự báo diễn biến của tình hình mưa lũ còn rất phức tạp. Cục Cứu hộ-Cứu nạn tiếp tục triển khai những giải pháp gì để giảm thấp nhất những thiệt hại cho nhân dân?

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ: Dự báo trong thời gian tới, do tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, chắc chắn thời tiết còn diễn biến phức tạp.

Trước tình hình đó, Thường vụ Đảng ủy, chỉ huy cục đã tập trung vào một số giải pháp chính để tham mưu cho Quân ủy Trung ương, thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo toàn quân. Thứ nhất, luôn luôn thực hiện nghiêm chế độ ứng trực ở tất cả các cấp và phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng chủ động nắm chắc tình hình, tham mưu đúng, trúng và hiệu quả xử trí các tình huống. Thứ hai, chỉ đạo các đơn vị trong toàn quân tập trung rà soát, điều chỉnh tất cả kế hoạch, phương án cho sát với thực tế địa hình. Trên cơ sở khảo sát, đánh giá địa chất, địa hình và các nguy cơ xảy ra để điều chỉnh lại kế hoạch, phương án phòng ngừa, ứng phó tốt nhất, sát nhất. Thứ ba, tiếp tục tham mưu cho Quân ủy Trung ương, thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu đầu tư mua sắm các trang thiết bị chuyên dụng để trang bị cho các lực lượng chuyên trách, kiêm nhiệm nâng cao năng lực ứng phó với các loại hình thiên tai, sự cố.

Giải pháp nữa là đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền để giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức, trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, đó là nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ chiến đấu của quân đội trong thời bình.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

HẢI ĐĂNG (thực hiện)