Phóng viên (PV): Đồng chí giới thiệu vài nét chính về quân trang, quân phục của quân nhân cách mạng Việt Nam từ trước đến nay? Đặc trưng nhất quán của quân trang Bộ đội Cụ Hồ là gì?
Đại tá Vũ Hữu Duyên: Ngay từ khi thành lập, do điều kiện đất nước còn khó khăn và do bản chất của quân đội cách mạng Việt Nam "từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, hy sinh", bộ quần áo của cán bộ, chiến sĩ được tận dụng trang phục thường dùng của các tầng lớp nhân dân. Quân trang của quân đội nước ta đã nhiều lần được thay đổi, phát triển nhưng chủ yếu là sửa đổi từng chủng loại, quân, binh chủng... theo yêu cầu nhiệm vụ từng thời kỳ trong lịch sử xây dựng và trưởng thành của Quân đội ta. Đến mãi sau này, kinh tế đất nước phát triển, điều kiện trang bị cho quân đội cũng tốt hơn, chúng ta có K82 bảo đảm cho sĩ quan với áo mùa đông kiểu dáng áo vest, cổ hai ve bên trong có áo lót chít gấu dài tay, cổ đứng thắt caravat; áo mùa hè kiểu chít gấu ngắn tay, thay kiểu áo bỏ trong quần... Quân phục K82 đã đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội chính quy trong suốt gần 30 năm.
Yêu cầu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong thời kỳ mới đặt ra những yêu cầu mới cho quân đội, trong đó quân trang cho bộ đội là nội dung quan trọng. Thực hiện chủ trương của Bộ Quốc phòng, năm 2005, Tổng cục Hậu cần giao cho Cục Quân nhu chủ trì nghiên cứu, cải tiến quân trang sĩ quan đáp ứng yêu cầu mang mặc đẹp, chính quy, đồng thời quân trang mới phải có kiểu dáng, màu sắc đẹp, tôn vinh trang phục truyền thống của bộ đội, gần gũi với nhân dân, hòa đồng với chiến sĩ, hòa nhập với màu sắc quân đội các nước trong khu vực. Quân trang phải thuận tiện trong sử dụng, phù hợp khí hậu, đáp ứng về thời gian dài không lạc hậu, bảo đảm tính đồng bộ giữa các trang phục, lễ phục. Quân trang phải do quân đội làm chủ sản xuất, tiết kiệm ngân sách. Và kết quả là tháng 4 năm 2008, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ra quyết định sản xuất, mang mặc thí điểm và trưng bày ở một số đơn vị để lấy ý kiến của cán bộ, chiến sĩ... Kiểu K08 ra đời từ đó. Và trước đó là quân trang K03 cấp phát cho chiến sĩ.
Chúng ta khẳng định quân trang của quân nhân cách mạng Việt Nam khác xa so với quân trang quân đội các nước khác. Quân trang của đội quân "từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, hy sinh" đã bám sát những yêu cầu chủ đạo như: Gần gũi với nhân dân, thể hiện tính chính quy, tôn vinh hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ với nhân dân, bè bạn quốc tế...
PV: Sau thời gian đưa vào sử dụng, hai suất quân trang K03 (dành cho chiến sĩ) và K08 (dành cho sĩ quan, QNCN) đã hoàn thiện chưa, thưa đồng chí?
Đại tá Vũ Hữu Duyên: Hệ thống mẫu quân trang mới của Quân đội nhân dân Việt Nam (K08) được chọn lọc từ gần 1.000 mẫu các loại do các đơn vị gửi đến Ban tổ chức Cuộc thi sáng tạo mẫu do Cục Quân nhu tổ chức. Sau khi được Đảng, Nhà nước, quân đội phê chuẩn và cho phép sản xuất, K08 đã được cấp đồng loạt trong quân đội, đồng thời các đơn vị tiếp tục phối hợp cùng Cục Quân nhu nghiên cứu, hoàn thiện hơn.
K08 có nhiều ưu điểm nổi bật so với quân trang cũ, như: Đồng bộ về chủng loại, màu sắc, kiểu dáng đẹp, bảo đảm tính thống nhất. Màu sắc quân trang K08 đẹp hơn quân trang cũ, kích thước các chi tiết cân đối hài hòa, tôn vinh sĩ quan khi mặc quân phục. Đối với quân phục mùa hè kiểu bỏ áo trong quần gọn, khỏe đẹp... lễ phục mùa đông, mùa hè sang trọng, lịch sử, phù hợp với quân đội các nước trong khu vực và quốc tế. Các loại trang bị đồng bộ như mũ kê-pi, phù hiệu, cấp hiệu, dây lưng được thiết kế phù hợp, hiện đại, cùng với bộ quân phục càng tôn vinh thêm vẻ đẹp uy nghiêm của sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Đặc biệt, từ kết quả thử nghiệm thành công, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo Tổng cục Hậu cần sản xuất hàng loạt và đưa vào sử dụng đồng bộ trong toàn quân năm 2009. Hiện nay, về mặt trang phục, các phụ kiện, phù hiệu, cấp hiệu cơ bản đã ổn định và hội tụ nhiều ưu điểm, tính thống nhất cao và bảo đảm sức khỏe cho bộ đội. Tuy nhiên, việc nghiên cứu để hoàn thiện vẫn được tiếp tục.
PV: Việc hoàn thiện đồng bộ quân trang diễn ra như thế nào, thưa đồng chí?
Đại tá Vũ Hữu Duyên: Viện Nghiên cứu ứng dụng quân nhu được giao nhiệm vụ tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện hai kiểu quân trang K03, K08 và đặc biệt là nghiên cứu gắn logo cho trang phục huấn luyện của các quân binh chủng, các đơn vị chuyên ngành. Hiện nay, chúng ta đã gắn logo cho quân phục biểu diễn, nghi lễ, lực lượng kiểm soát quân sự, cảnh sát biển...; đã và đang nghiên cứu logo cho lực lượng tòa án quân sự, bộ đội biên phòng... Việc gắn logo, màu sắc, kiểu dáng quân phục nhằm phân biệt rõ binh chủng, đơn vị, tạo một nét riêng biệt cho các lực lượng. Ví dụ: Logo tay áo lục quân, phía trên cùng là ngôi sao vàng 5 cánh, bên dưới ngôi sao là hai hàng chữ; dòng thứ nhất là: "Quân đội nhân dân", dòng thứ hai "Việt Nam" màu vàng trên nền xanh ôliu; phía dưới dòng chữ là biểu tượng súng gươm đặt chéo, màu vàng. Dưới cùng của các chi tiết là bông lúa tỏa hai bên hướng từ dưới lên, ở giữa là bánh xe lịch sử ôm lấy biểu tượng súng gươm, màu vàng trên nền màu xanh ôliu; bao quanh các chi tiết là đường viền màu vàng có hình dáng giống hình logo, phía ngoài là đường bo viền màu đỏ. Logo tay áo bộ đội biên phòng thì phía trên cùng là ngôi sao vàng năm cánh, bên dưới ngôi sao là hai hàng chữ, dòng thứ nhất: "Bộ đội Biên phòng Việt Nam", dòng thứ hai: "VIETNAM BORDERGUARD" màu vàng trên nền đỏ; phía dưới dòng chữ là biểu tượng hình tròn màu vàng; bên trong có hình một chiến sĩ mặc áo choàng màu xanh, đang cưỡi ngựa màu nâu, bao quanh là đường viền tròn màu vàng, ngoài đường viền màu vàng có đường viền nét đứt màu xanh ôliu thể hiện đường biên giới; dưới cùng của các chi tiết là bông lúa tỏa hai bên hướng từ dưới lên ở giữa là bánh xe lịch sử ôm lấy biểu tượng hình tròn màu vàng trên nền xanh ôliu; bao quanh các chi tiết là đường viền màu vàng có hình dáng giống hình logo, phía ngoài là đường bo viền màu đỏ... Như vậy, rất dễ dàng nhận biết và phân biệt các đơn vị, các lực lượng với nhau...
PV: Đồng chí cho biết, quân trang, quân phục của quân nhân hiện nay đã đáp ứng những yêu cầu khắt khe của cán bộ, chiến sĩ cả về thẩm mỹ, màu sắc, chất lượng trong thực hiện nhiệm vụ?
Đại tá Vũ Hữu Duyên: Chúng ta đã có một bước đột phá về trang phục, quân phục, như: Quân phục thường dùng, quân phục nghi lễ, quân phục huấn luyện, quân phục chuyên ngành và đã đi vào đời sống tình cảm của nhân dân. Đặc biệt, hình ảnh bộ đội ta mang mặc quân phục diễu duyệt trong các nghi lễ lớn cấp quốc gia đã để lại ấn tượng về sự mạnh mẽ, chính quy trước nhân dân và bạn bè quốc tế. Như vậy về thẩm mỹ màu sắc, kiểu mẫu, chất lượng dệt, nhuộm, may chúng ta đã đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ.
Về chất lượng quân phục hiện nay, ta có: Vải quân phục thường dùng của chiến sĩ Gabadin PC 65/35; vải quần sĩ quan cấp úy, cấp tá Gabadin len 70/30; vải áo sĩ quan Pevi 65/35; quân phục đông Gabadin 50/50... như vậy về chất lượng vải đã bảo đảm. Tuy nhiên, với việc in quân phục dã chiến lâu nay chúng ta vẫn thường in theo công nghệ pigment. Công nghệ này có nhược điểm là tạo thêm một lớp màng binder và bột màu, làm cho vải dày hơn, cứng và độ thoáng khí thấp, gây nóng, bí mồ hôi khi gặp thời tiết nắng nóng. Viện đang nghiên cứu và triển khai công nghệ in nhuộm để khắc phục tình trạng trên.
PV: Đồng chí có nhận xét gì trong quá trình nghiên cứu, kiểm định chất lượng các kiểu quân phục của cán bộ, chiến sĩ toàn quân đang sử dụng?
Đại tá Vũ Hữu Duyên: Chúng tôi đã khảo sát, nghiên cứu hầu hết các lực lượng, đơn vị, vùng miền, cả những nơi thời tiết khắc nhiệt nhất. Chung quy lại, hầu hết quân phục bộ đội hiện nay đều bảo đảm tốt về chất lượng, màu sắc đẹp, tinh xảo về đường kim, mũi chỉ... Bộ đội bảo đảm được yếu tố chính quy, màu sắc đồng đều, bền màu cao, bền ma sát, bền màu về nước biển; sử dụng thuận lợi, thoáng mát và hợp vệ sinh; giặt, phơi, bảo quản dễ dàng, hạn chế tối đa nhăn nhúm. Quá trình sử dụng tiện lợi với mọi nhiệm vụ, bảo đảm vệ sinh, dễ sử dụng và bảo quản. Đặc biệt, cả về màu sắc, kiểu dáng đã thể hiện rõ tính chính quy, mang nét đẹp văn hóa truyền thống rất riêng của bộ đội Cụ Hồ và bộ quân phục hôm nay thể hiện được sự gần gũi, thân thiện với mọi tầng lớp nhân dân...
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
VĂN HẠNH (thực hiện)