QĐND - Hai cuộc triển lãm tranh, tượng “Đến với Trường Sa” và tranh biếm họa “Hướng về Biển Đông” trưng bày vào cuối tháng 6, đầu tháng 7 tại Nhà triển lãm 16 Ngô Quyền Hà Nội – do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức đã gây ấn tượng mạnh với người xem. Nhiều họa sĩ, nhà điêu khắc đã tới Trường Sa bằng các chuyến đi trong những năm gần đây (do Hội Mỹ Thuật Việt Nam phối hợp với Bộ tư lệnh Hải quân tổ chức) đã mang trời, mây, sóng nước Biển Đông thật đẹp, nhưng cũng thật dữ dội, hoành tráng vào các sáng tác của mình. Các họa sĩ, nhà điêu khắc đi thực tế Trường Sa là: Lê Dũng Cường, Ngân Chài, Phạm Ngọc Doanh, Nguyễn Đăng Dũng, Đào Châu Hải, Trần Nguyên Hiếu, Đặng Công Ngoãn, Đặng Công Ngoạn, Bùi Anh Hùng, Trần Vũ Hoàng, Đỗ Đức Khải, Bùi Tuyết Mai, Ngô Thành Nhân, Nguyễn Hải Nghiêm, Trịnh Bá Quát, Lý Trực Sơn, Trần Quang Thái, Đoàn Văn Thân, Đào Hoa Vinh (Hà Nội); Dương Đình Chiến, Lê Đàn, Lê Phương Đông, Nguyễn Phú Hậu, Trần Mai, Quốc Khánh, Phan Oánh, Hồ Minh Quân, Siu Quý, Lâm Thanh, Ca Lê Thắng, Nguyễn Đức Thọ (TP Hồ Chí Minh); Lê Văn Nhường (Thừa Thiên-Huế). Hành trình dài trên biển, say sóng, sống cùng với người dân và các chiến sĩ ngoài đảo xa, những nắng gió, bão giông trên Biển Đông… đã làm các nghệ sĩ cảm nhận, sâu sắc cuộc sống gian khổ vất vả của những con người ở nơi đầu sóng ngọn gió cùng sự hy sinh lớn lao của họ trong cuộc sống để bảo vệ chủ quyền Tổ quốc. Ngoài việc ghi chép tài liệu, ký họa, chụp ảnh để làm tư liệu sáng tác, các nghệ sĩ còn giúp các chiến sĩ, các cháu thiếu nhi trên đảo vẽ tranh, viết báo tường về cuộc sống của mình, cùng tổ chức triển lãm. Những hoạt động này góp phần làm phong phú cuộc sống tinh thần, tạo sự hiểu biết, yêu quý nhau và nhiều xúc cảm sáng tác.

Tác phẩm "Dưới cây phong ba" (Sơn dầu của Đỗ Đức Khải).

Triển lãm tranh, tượng “Đến với Trường Sa” giới thiệu 62 tác phẩm của 30 tác giả, gồm tranh sơn dầu, acrylic, giấy dó, màu nước, bút sắt, ký họa chì, khắc gỗ, tác phẩm điêu khắc.

Từ thực tế sinh động, bằng cách phát hiện riêng, với bút pháp hiện thực, lãng mạn, biển, đảo Trường Sa hiện ra thật đẹp qua tác phẩm: “Nắng Trường Sa” “Dưới cây phong ba ” (sơn dầu) của Đỗ Đức Khải; “Mưa trên đảo lớn” (sơn dầu) “Trường Sa”, “Đảo An Bang” (màu nước) của Bùi Anh Hùng; “Chùa Trường Sa”, “Cầu cảng Trường Sa” của Đoàn Văn Thân, Nguyễn Phúc Hậu với “Quê đảo” (khắc gỗ). Có bức tranh mang tính ẩn dụ, tượng trưng như “Bảo vệ chủ quyền thiêng liêng”(sơn dầu) của Lê Đàm; “Biển Đông dậy sóng” của Lâm Thanh, “Biển nghiêng” (sơn dầu) của Trần Nguyên Hiếu, “Nắng gió Trường Sa” (sơn dầu) của Lê Văn Nhường; “Trường Sa”, “Cây phong ba” (sơn dầu) của Ca Lê Thắng; “Biển Đông” (giấy gió) của Lý Trực Sơn.

Tác phẩm "Mẹ ơi con khỏe" (Sơn dầu của Lê Đức Thọ).

Nhiều bức tranh thể hiện sự lớn mạnh của lực lượng hải quân của ta, tinh thần cảnh giác bảo vệ lãnh thổ, chủ quyền Việt Nam: Lê Phương Đông với “Cô Lin đảo thép”; Lê Dũng Cường với “Nhà giàn DK1” (sơn dầu); Đặng Kông Ngoãn với “Bình minh trên đảo đá Tây A” (sơn dầu); Đặng Kông Ngoạn với “Nhà giàn DK1-7” (sơn dầu); Phan Oánh với “Đảo Gạc Ma”. Nhiều họa sĩ đã thành công trong việc thể hiện hình tượng chiến sĩ hải quân súng chắc trong tay, nét mặt rắn rỏi. Họa sĩ Ngân Chài vẽ bức “Đê chắn sóng” (sơn dầu) bằng bút pháp khỏe khoắn thể hiện đê chắn sóng hay chính là hình tượng những chàng trai Việt vạm vỡ, sẵn sàng đối phó với hiểm nguy. Nhiều tác phẩm khác như: “Người gác ngọn đèn biển” (sơn dầu) của Trịnh Bá Quát; “Chẳng kẻ thù nào ngăn nổi bước ta đi” (sơn dầu) của Nguyễn Đăng Dũng; “Lính biển” (sơn dầu) của Đoàn Văn Thân; “Sức mạnh Hải quân Việt Nam” (sơn dầu) của Trần Quang Thái; “Vững vàng giữa biển khơi” (acrylic) của Phạm Ngọc Doanh, “Biển trời này là của chúng ta” (khắc gỗ) của Lê Phương Đông; “Sóng” (sắt hàn) của Đào Châu Hải, “Tuần tra đảo đêm” (acrylic) của Ngô Thành Nhân; “Tuần tra trên đảo Thổ Chu ” (sơn dầu) của Phan Oánh; “Mẹ ơi con khỏe” (sơn dầu) của Nguyễn Đức Thọ; “Thư từ Trường Sa” (sơn dầu) của Hồ Minh Quân; “Trên đảo Sinh Tồn” (sơn dầu) của Đặng Kông Ngoạn v.v.. đã thể hiện những hoạt động trong lao động, sinh hoạt, sẵn sàng chiến đấu của quân dân trên đảo Trường Sa... Họa sĩ Phạm Ngọc Doanh thay mặt cho đoàn nghệ sĩ đã đến Trường Sa phát biểu: “Đoàn chúng tôi đã đến Trường Sa, 10 ngày đi biển với hành trình 2000 cây số đến 3 điểm trong quần đảo, biển của chúng ta thật rộng lớn, con người thật bé nhỏ, bão giông ở biển thật khủng khiếp. Các chiến sĩ hải quân của ta rất dũng cảm, rất anh hùng, mặc dù vất vả nhưng trong cuộc sống đời thường các anh rất vui vẻ, lạc quan. Cảnh vật con người ở Trường Sa mang đến cho chúng tôi nhiều cảm xúc để thể hiện tác phẩm, tuy vậy mới chỉ dừng ở những bước đầu, cần có thời gian để sáng tác các tác phẩm sâu hơn…”.

Tác phẩm "Bình minh trên đảo Đá Tây" (Sơn dầu của Đặng Kông Ngoãn)

Triển lãm tranh biến họa là sáng kiến của Câu lạc bộ Tranh biếm họa của Hội Mỹ thuật Việt Nam. Triển lãm trưng bày 80 tác phẩm của 35 tác giả (chọn lọc trong số 198 tranh của 48 họa sĩ). Với ngôn ngữ đặc trưng của biếm họa điển hình hóa, tượng trưng hóa, cách điệu, dí dỏm, hài hước… các họa sĩ như: Lý Trực Dũng, Phạm Tấn Phú, Tín Nhượng, Trần Quyết Thắng, Duy Liên, Hà Huy Chương, Chu Đức Tiến, Phạm Quang Huynh, Hữu Sim, Hoàng Công Văn, Đỗ Kích, Lê Anh Tân, Hữu Lộc, Văn Thọ, Xuân Diệp, Trương Vũ Trung, Diệp Thanh, Đặng Thiện Châm và các họa sĩ có bút danh: Nốp, Nhốp, Đức, Pháp Y Hoa Đà, DAD, CUB, Ba Tê, Zĩn, Còm, LEO, VIP, Choai, Nhím, B.Ba. Với bút pháp sắc sảo, tinh tế, sự va đập của màu sắc, đường nét giản dị của ngôn ngữ đồ họa, các tranh biếm họa thể hiện sự tôn vinh truyền thống yêu nước, bảo vệ Tổ quốc của dân tộc Việt Nam trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc.

Hai cuộc hội thảo của hai triển lãm trên đã thu hút đông đảo đại diện nhiều cơ quan, ban, ngành tới dự. Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, các tác phẩm cần được tuyên truyền quảng bá nhiều hơn nữa, đặc biệt tranh biếm họa gọn nhẹ có thể bày nơi công cộng. Lãnh đạo Hội Mỹ thuật Việt Nam ủng hộ việc tổ chức trại sáng tác về đề tài biển và hải đảo, tuyển chọn các tác phẩm tốt bổ sung cho bộ sưu tập tác phẩm về đề tài chiến tranh cách mạng và lực lượng vũ trang, vận động sự ủng hộ để in 2 cuốn sách bao gồm các tác phẩm trong hai triển lãm này.

Thể hiện tình yêu đối với biển, đảo qua các tác phẩm chủ đề: “Đến với Trường Sa” và “Hướng về Biển Đông” chính là lòng yêu nước và thái độ chính trị của giới tạo hình Việt Nam trước các vấn đề nóng bỏng của đất nước, dân tộc. Hy vọng những cảm xúc đó được nuôi dưỡng, thăng hoa để giúp các nghệ sĩ có nhiều tác phẩm mang tính tư tưởng cao, sâu sắc về ý tưởng và đẹp về nghệ thuật.

Th.s TRẦN THỊ QUỲNH NHƯ