Trò chuyện với Giáo sư "Văn hóa giao thông"

QĐND - Đầu tháng 3-2013 vừa qua, UBND thành phố Hà Nội đã tổ chức lễ tổng kết và trao giải cuộc thi viết về "An toàn giao thông (ATGT) thủ đô Hà Nội năm 2012". Trong số những người được giải thưởng cuộc thi, có Giáo sư Hoàng Chương, một chuyên gia về nghệ thuật dân tộc-nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng, hiện là Tổng giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam. Ông cũng là Chủ nhiệm Dự án Văn hóa giao thông (VHGT) thuộc Ủy ban ATGT quốc gia, được triển khai từ năm 2009 và đã đạt được những kết quả đáng kể.

Một cảnh trong tiểu phẩm về ATGT do Dự án VHGT đầu tư sáng tác và biểu diễn. Ảnh: Bích Ngọc

Giáo sư Hoàng Chương trao đổi:

- Về giao thông ở Hà Nội trong những năm trước đây thật vô cùng phức tạp, với những cảnh xe cộ các loại chen lấn nhau, bóp còi inh ỏi... Ngày nào phố xá cũng diễn ra những cảnh ùn tắc và những tai nạn giao thông lớn nhỏ liên tục xảy ra, làm cho người dân rất khổ sở và lo lắng khi tham gia giao thông. Nhiều người sáng đi học, đi làm... chiều về tới nhà trọn vẹn, an toàn là mừng lắm!

Người nước ngoài ai cũng khen Hà Nội đẹp, món ăn ngon, con người thân thiện... nhưng họ sợ nhất là qua đường, bởi các ngã tư đường phố luôn luôn diễn ra cảnh tranh cướp đường, vượt đèn đỏ... Người ta nói: Đường phố Hà Nội giống như một cái sân khấu đang diễn ra đủ trò... Thậm chí còn có người nói: Khi về tới nhà mới biết mình còn sống!

Có thể nói, chưa ở đâu vấn đề ATGT phức tạp như ở Hà Nội. Nguyên nhân thì nhiều, trong đó có nguyên nhân chính là thiếu VHGT! Theo tôi, văn hóa là yếu tố hàng đầu, bởi người có văn hóa là người biết tôn trọng pháp luật, kỷ cương trong khi tham gia giao thông.

* Thưa Giáo sư, cũng có ý kiến nhận xét rằng, gần đây đường phố Hà Nội đã đỡ ùn tắc hơn?

- Điều đó có phần đúng! Gần đây giao thông Hà Nội đã dần dần được cải thiện; nạn ùn tắc bớt đi, tai nạn giao thông cũng giảm rõ rệt cả về 3 tiêu chí: Số vụ và số người bị thương, bị chết. Có được sự chuyển biến tích cực này là do lãnh đạo thành phố Hà Nội đã tập trung làm quyết liệt về ATGT, trong đó có những biện pháp đạt hiệu quả rõ rệt, như: Làm cầu vượt, phân luồng, thay đổi giờ làm, giờ học hợp lý...

Một yếu tố quan trọng nữa là nhờ tác động tích cực của Nghị quyết Trung ương 4 mà những hành vi tiêu cực trong ngành giao thông và trong hệ thống người thi hành công vụ cũng giảm đi. Tuy vậy, trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua Hà Nội vẫn xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông. Điều này càng bộc lộ rõ sự thiếu văn hóa trong một bộ phận nhân dân, nhất là thanh niên, khi tham gia giao thông, như: Uống bia-rượu quá mức quy định, không đội mũ bảo hiểm và phóng nhanh, vượt ẩu v.v.. Khi con người còn thiếu ý thức, thiếu văn hóa khi tham gia giao thông thì tai nạn giao thông ắt sẽ xảy ra. Vì vậy, Hà Nội cần phải làm quyết liệt hơn nữa về VHGT, để xứng đáng là Thủ đô ngàn năm văn hiến...

* Nhiều người rất ngạc nhiên khi thấy một chuyên gia về nghệ thuật dân tộc như Giáo sư Hoàng Chương mà lại rất sốt sắng tham gia cuộc thi viết về VHGT cấp... thành phố?

- Tuy là người miền Nam, nhưng tôi sống ở Hà Nội mấy chục năm nay. Đã là công dân Hà Nội thì ai cũng phải có trách nhiệm góp phần xây dựng Hà Nội thành một Thủ đô văn minh, hiện đại. Vì thế mà tôi tham gia viết về ATGT Hà Nội bằng tất cả nhiệt tình và trách nhiệm của một công dân Hà Nội. Mặt khác, hiện nay tôi là Chủ nhiệm Dự án VHGT thuộc Ủy ban ATGT quốc gia, nên càng có trách nhiệm với vấn đề ATGT của thủ đô Hà Nội. Mấy năm qua, chúng tôi đã nhiều lần tổ chức phát động văn nghệ sĩ trí thức, báo chí ở Hà Nội và cả nước viết về VHGT. Ngay cả ông Phạm Quang Nghị, Bí thư Thành ủy Hà Nội cũng có bài viết “Bức xúc tai nạn giao thông” rất hay, rất cụ thể, phê phán rất mạnh mẽ những hiện tượng thiếu văn hóa trong nhiều người tham gia giao thông. Chúng tôi đã in bài viết này trong quyển “Văn hóa giao thông” do Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam ấn hành, được dư luận đánh giá cao.

* Sắp tới, Giáo sư có tiếp tục tham gia cuộc thi viết về ATGT ở thủ đô Hà Nội năm 2013?

- Dĩ nhiên là tôi phải tham gia, vì đây là nghĩa vụ của một công dân thủ đô Hà Nội, đồng thời cũng là trách nhiệm của Chủ nhiệm Dự án VHGT của cả nước. Kết quả cuộc thi vừa rồi sẽ tạo tiền đề và niềm tin cho những cuộc thi sắp tới chắc chắn sẽ đông người tham gia hơn và có nhiều bài viết hay hơn. Tôi mong sao các địa phương khác trong cả nước cũng nên tổ chức những cuộc thi viết về ATGT như Hà Nội đang làm, bởi nội hàm của cuộc thi còn sâu rộng hơn ý nghĩa giải thưởng, nó tạo nên một "phong trào" nhận thức về ATGT và VHGT trong cộng đồng xã hội.

* Xin cảm ơn Giáo sư và xin chúc Dự án VHGT hiện nay do Giáo sư làm Chủ nhiệm tiếp tục đạt được những kết quả tốt hơn nữa trong thời gian tới!

VĂN HIẾN (thực hiện)