Trên thực tế, chúng giống miệng phun thủy nhiệt, là một khối nước mặn cực lạnh chìm xuống đáy biển, khiến nước biển xung quanh đóng băng theo. Được phát hiện lần đầu vào thập niên 1960 nhưng phải tới năm 2011, đoàn quay phim BBC của Anh mới ghi lại được hiện tượng kỳ thú này tại đáy biển Nam Cực.
    |
 |
Hiện tượng "ngón tay tử thần" thường xảy ra ở vùng biển Nam Cực và Bắc Cực. Ảnh: Pinterest
|
Đoạn video ghi lại hiện tượng được đoàn làm phim BBC quay dưới nước tại đảo Little Razorback, thuộc quần đảo Ross tại Nam Cực. Toàn bộ quá trình hình thành cột băng brinicle trong video diễn ra rất nhanh, chỉ từ 5 đến 6 tiếng. Quá trình brinicle chạm tới đáy biển, nó tiêu diệt tất cả sinh vật trên đường đi. Khu vực chịu ảnh hưởng có thể rộng tới hàng ki-lô-mét vuông. Trong video, những con nhím và sao biển chậm chạp bị đông cứng ngay khi tiếp xúc với hơi lạnh toát ra từ brinicle.
Theo Bruno Escribano, nhà nghiên cứu ở Trung tâm Toán ứng dụng Basque ở Tây Ban Nha, quá trình hình thành brinicle diễn ra khi nước biển đóng băng ở Nam Cực và Bắc Cực. Muối và các ion khác trong nước bị đẩy ra ngoài tinh thể nước. Phần nước biển bão hòa muối không đóng băng mà vẫn nằm rải rác bên trong khối băng, với nhiệt độ thường ở mức dưới 0 độ C do nước độ mặn cao có nhiệt độ đóng băng thấp hơn nhiệt độ đóng băng của nước biển thông thường. Đến một lúc nào đó, băng bị nứt vỡ, phần nước biển mặn thoát ra ngoài. Vì có mật độ nước cao, phần nước biển cực lạnh chìm xuống dưới đáy đại dương làm đóng băng nước biển xung quanh, dần hình thành cột băng. Khi lớp băng xung quanh brinicle dày lên đến mức nhất định, cột băng này có thể tự duy trì độ lạnh của nó và kéo dài mãi ra dù gặp dòng nước ấm dưới đáy biển.
Các nhà khoa học cho rằng những thành phần có trong khối nước mặn hình thành nên brinicle có thể là nguồn gốc sự sống trên Trái Đất. Mật độ các chất hóa học, acid và chất béo rất cao của nó có thể đã cung cấp năng lượng cần thiết để cho ra đời những nguyên tử phức tạp như ADN.
Một nghiên cứu vào năm 2013 trên tạp chí của Hiệp hội Hóa học Mỹ đã ví brinicle như "vườn hóa học đảo ngược". Cách chúng mọc có nhiều điểm giống với núi lửa bùn và miệng phun thủy nhiệt. Theo các nhà nghiên cứu, sự phóng thích muối từ băng biển có thể tạo ra điều kiện phù hợp để khởi nguồn sự sống.
QUANG HUY (tổng hợp)