Về mặt ngữ âm, ngữ nghĩa câu ca dao này thể hiện rõ ràng và sâu sắc, nói những chú chim có tiếng hót thánh thót, rảnh rang gọi là những chú chim khôn, thông minh. Từ đó ví von, khuyên nhủ mọi người cách ăn nói nhẹ nhàng, thanh lịch.
Theo Giáo sư Nguyễn Lân giải thích trong cuốn "Từ điển thành ngữ, tục ngữ Việt Nam", Nhà xuất bản Văn học, năm 2016, “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/ Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe” khuyên người ta nên nói năng dịu dàng, thanh lịch.
    |
 |
| Ảnh minh họa/baodantoc.vn |
Giao tiếp chính là chìa khóa của cuộc sống nên cách ăn nói khéo léo, tinh tế cũng là một nghệ thuật. Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta có cơ hội được tiếp xúc với nhiều người và mỗi người có một tính cách khác nhau. Người khôn ngoan luôn biết cách dung hòa cuộc trò chuyện, kể cả trong những trường hợp tức giận vẫn giữ bản lĩnh, bình tĩnh và lựa chọn lời nói dễ nghe, khiến người đối diện dễ hiểu, dễ tiếp nhận.
Câu ca dao “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/ Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe” là điểm tựa, thước đo để đánh giá một cá nhân, đề cao lời ăn tiếng nói của con người trong giao tiếp, là chuẩn mực đúng đắn cần học hỏi và noi theo.
Ngược lại, câu ca dao có ý chê bai những kẻ không biết kiềm chế cảm xúc, ngôn từ trong lời nói, nói năng thô tục, chói tai và khiếm nhã, ăn nói lung tung, nói quá khoa trương, sáo rỗng, khen lấy khen để nhưng không thành tâm, mang đến cho người nghe cảm giác giả tạo. Vì vậy, khi muốn nói gì, mỗi người cần phải suy nghĩ thấu đáo, cân nhắc kỹ lưỡng.
VĂN TUẤN