Theo “Từ điển tiếng Việt”, Viện Ngôn ngữ học, năm 2021, trang 1.148, “tha” nghĩa là giữ bằng miệng, bằng mỏ mà mang đi (loài vật); trang 702, “lâu” nghĩa là kéo dài trong thời gian hoặc đòi hỏi một thời gian được coi là dài mới kết thúc. Như vậy, ở lớp nghĩa thứ nhất, câu tục ngữ nói về hoạt động thực tế của những con kiến nhỏ bé cần mẫn, kiên trì kiếm mồi, xây tổ. Những con kiến thật nhỏ bé, mỗi lần tha mồi cũng chỉ được một chút ít nhỏ nhoi. Nhưng ngày qua ngày, những con kiến vẫn kiên trì với công việc tha mồi, dần dần cũng đầy ắp tổ.
Mượn hình ảnh thực tế của những con kiến cần mẫn với công việc thường ngày, ông cha ta muốn nhắn nhủ lời khuyên sâu sắc rằng, công việc dù khó khăn nhưng nếu có đủ sự nhẫn nại, bền bỉ, từng bước thực hiện từ những hành động nhỏ bé, tích lũy dần dần, cuối cùng cũng sẽ đạt được thành quả xứng đáng.
Đường đời gập ghềnh, không phải lúc nào cũng có thể đạt được thành công ngay lập tức. Đôi khi phải đối mặt với những khó khăn, thử thách kéo dài. Khi đó, đức tính kiên trì sẽ giúp mỗi người vượt qua mọi trở ngại để tiến đến mục tiêu. Từ những hành động nhỏ nếu được thực hiện một cách đều đặn và liên tục, sẽ tạo ra sức mạnh to lớn theo thời gian.
Câu tục ngữ cũng là một lời động viên, khích lệ chúng ta không nên nản lòng trước những khó khăn ban đầu. Thành công không đến một cách dễ dàng, mà đòi hỏi một quá trình nỗ lực và tích lũy không ngừng. Sự bền bỉ, nhẫn nại trong từng bước đi nhỏ sẽ là chìa khóa dẫn đến thành công.
VĂN TUẤN