- Đến nay, tôi vẫn không thể nào quên những lời chia sẻ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi ấy - ông Tăng Bá Hoành tâm sự.
Ngày 22-12-1944, ở trên vùng núi, trời mùa đông lạnh buốt, dưới lá cờ đỏ sao vàng, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân ra đời tại khu rừng giữa hai tổng Hoàng Hoa Thám và Trần Hưng Đại (nay thuộc xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng). Sau buổi lễ thành lập, mặc dù nhân dân và các đoàn thể đem tới rất nhiều quà nhưng theo yêu cầu của số đông, cả Đội cùng nhau tổ chức một bữa cơm nhạt không rau, không muối để nêu cao tinh thần khắc phục khó khăn của những người chiến sĩ cách mạng, quyết tâm đánh thắng trận đầu như lãnh tụ Hồ Chí Minh đã chỉ thị. Bữa cơm hôm ấy, bát ăn cơm không có, đũa tự kiếm bằng que, cơm được xới ra lá cây để mọi người và cả các đội viên, đại biểu dùng bữa. Bởi bưng bát lá lên không được nên ai nấy đều dùng “chiến thuật” bốc. Dẫu vậy, ai cũng hiểu ý nghĩa thiêng liêng đồng cam cộng khổ nên bữa cơm mang đầy ý nghĩa và thân mật vô cùng.
    |
 |
Bữa cơm đạm bạc của Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân ngay sau khi thành lập. Ảnh tư liệu
|
Theo lời nhà nghiên cứu Tăng Bá Hoành, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nói rằng, ăn cơm nhạt không phải vì khi đó ở căn cứ không có muối, mà ăn như vậy để thể hiện sự quyết tâm vượt mọi khó khăn, nguy hiểm để hoàn thành nhiệm vụ được giao mang ý nghĩa vô cùng lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Thông thường con người phải ăn cơm với muối đã thành quen qua bao nhiêu thế kỷ, nay không có muối đâu dễ nuốt, nhưng phải chấp nhận khó khăn không chỉ hôm nay mà cả mai sau, nhiệm vụ trước dân tộc phải hoàn thành.
Đó còn là bữa cơm mang ý nghĩa chính trị và quân sự. Sau bữa cơm hôm ấy, cạnh đống lửa bập bùng, mỗi đội viên đứng lên giới thiệu bí danh, xuất thân, quê quán, con đường đến với cách mạng. Họ vạch trần những tội ác mà đế quốc thực dân gây ra cho bản thân, gia đình và quê hương. Bữa cơm với những nội dung chính trị sâu sắc đã tác động lớn đến tâm tư, tình cảm, ý chí căm thù giặc của từng đội viên-từng chiến sĩ của Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân-đội quân chủ lực đầu tiên của cách mạng. Đây cũng là hình thức công tác chính trị được vận dụng vào điều kiện cụ thể sau khi thành lập Đội. Các thành viên đều tỏ rõ tinh thần quyết tâm vượt qua gian khổ, thử thách, thậm chí hy sinh cả xương máu để giết giặc, lập chiến công trả thù nhà, đền nợ nước.
- Quyết tâm đã được đền đáp bằng chiến thắng đồn Phai Khắt, trận ra quân đầu tiên sau ngày Đội thành lập-ông Tăng Bá Hoành chia sẻ.
Ngẫm một lúc lâu, ông mới bộc bạch: “Hội Khoa học lịch sử Việt Nam từ khi thành lập đã gặp không ít khó khăn. Tại buổi tổng kết hôm ấy, để động viên tinh thần các hội viên của Hội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nhắc đến bữa cơm ý nghĩa với mong muốn truyền đạt thông điệp rằng, muốn thành công trong sự nghiệp phải có ý chí sắt đá vượt qua mọi khó khăn, thử thách như Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân đã quyết tâm trong bữa cơm ngày đó.
HẠ ANH