Phóng viên (PV): Triển lãm "80 năm Hành trình Độc lập-Tự do- Hạnh phúc" nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh dành một khu vực riêng để trưng bày và sắp đặt các tác phẩm, sản phẩm của 12 ngành CNVH. Theo đồng chí, CNVH nước ta đã đạt được thành tựu gì?

NSND Vương Duy Biên: Tại triển lãm, không gian trưng bày “Sáng tạo để kiến thiết” với thành tựu 12 ngành CNVH gồm: Điện ảnh; thời trang; nghệ thuật biểu diễn; xuất bản; thủ công mỹ nghệ; quảng cáo; kiến trúc; thiết kế; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; truyền hình và phát thanh; du lịch văn hóa; phần mềm và các trò chơi giải trí đã phác họa cơ bản bức tranh phát triển của CNVH Việt Nam. Qua đó, tôn vinh, quảng bá những giá trị văn hóa dân tộc cũng như nâng tầm vị thế đất nước. Đây là lần đầu tiên trong một triển lãm quy mô lớn cấp quốc gia, dành riêng một phân khu cho CNVH. Điều đó không chỉ tạo được điểm nhấn về thành tựu mà còn thể hiện vị thế, vai trò của văn hóa cũng như sự quan tâm, coi trọng của Đảng, Nhà nước cho phát triển CNVH.

leftcenterrightdel
 NSND Vương Duy Biên.

CNVH được hiểu là ngành công nghiệp qua việc khai thác vốn văn hóa, cùng sự sáng tạo, cơ sở hạ tầng và công nghệ... sản xuất ra sản phẩm mang tính văn hóa để thu về nguồn lợi kinh tế và nhiều lợi ích khác. Trên thế giới, phát triển CNVH đang diễn ra mạnh mẽ, là xu thế và trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia.

Việt Nam là quốc gia được đánh giá có nhiều tiềm năng khai thác và phát triển CNVH. Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và có nhiều chủ trương với mục tiêu cụ thể để xây dựng, phát triển CNVH. Chiến lược phát triển các ngành CNVH Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 khẳng định: “Các ngành CNVH là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi nhằm thu hút tối đa nguồn lực từ các doanh nghiệp và xã hội để phát triển các ngành CNVH”. Phát triển có trọng tâm, trọng điểm ngành CNVH và dịch vụ văn hóa trên cơ sở xác định và phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam cũng là nhiệm vụ được Đại hội XIII của Đảng đề ra.

Sau thời gian triển khai thực hiện, có thể nói, các ngành CNVH đã có những bước tiến mới, từng bước trở thành ngành kinh tế dịch vụ có đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

PV: Thưa đồng chí, Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển CNVH, nhưng các chuyên gia đánh giá là chưa phát huy được hết tiềm năng, lợi thế và đang đứng trước nhiều thách thức?

NSND Vương Duy Biên: Việt Nam với truyền thống văn hóa lịch sử lâu đời, phong phú, đa dạng; được thiên nhiên ưu đãi nhiều danh thắng... là nguồn vốn quý để khai thác, sáng tạo, phát triển CNVH. Và như đã nói ở trên, Đảng, Nhà nước có tầm nhìn phát triển CNVH quốc gia bằng những nghị quyết, chiến lược cụ thể. Tuy vậy, nhận thức của các địa phương, đơn vị, cộng đồng về CNVH và vai trò, tầm quan trọng của CNVH chưa đầy đủ. Nguồn nhân lực cho ngành CNVH chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển toàn diện. Thiếu chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư, tham gia CNVH... Vì thế, chưa tạo điều kiện thực sự thuận lợi cho sự phát triển của các ngành CNVH trong bối cảnh hiện nay.

leftcenterrightdel

Các hoạt động diễn ra tại không gian trưng bày các tác phẩm, sản phẩm của 12 ngành công nghiệp văn hóa. 

PV: Việc ra đời Hiệp hội Phát triển CNVH Việt Nam mới đây có ý nghĩa như thế nào, thưa đồng chí?

NSND Vương Duy Biên: Sau một thời gian vận động thành lập, Hiệp hội Phát triển CNVH Việt Nam được thành lập theo Quyết định số 541/QĐ-BNV ngày 30-5-2025 của Bộ Nội vụ; tiến hành Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 và chính thức ra mắt ngày 11-7-2025.

Đảng ta, từ khi ra đời và lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của dân tộc luôn coi trọng vai trò của văn hóa. “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”, văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu và động lực của sự phát triển xã hội. Đã có nhiều nghị quyết quan trọng, các chủ trương, chính sách, pháp luật cho phát triển văn hóa, các ngành CNVH. Đây là điều kiện thuận lợi cho chúng ta phát triển CNVH, nhất là, nếu có thể huy động các nguồn lực trong và ngoài nước tham gia.

Hiệp hội Phát triển CNVH Việt Nam ra đời là nơi gặp gỡ, giao lưu, quy tụ các chuyên gia, nhà quản lý, các nghệ sĩ sáng tạo trong lĩnh vực văn hóa; kết nối các tổ chức, cá nhân có uy tín, năng lực, nhất là sự đồng hành của các tập đoàn kinh tế, du lịch, giải trí để chung tay phát triển CNVH Việt Nam; cùng với đó đề xuất kiến nghị xây dựng chính sách, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức... cho phát triển CNVH.

Được định vị là đầu mối quốc gia trong phát triển CNVH một cách chuyên nghiệp, hội nhập và bền vững, Hiệp hội xác định tôn chỉ hoạt động là “Kết nối nguồn lực-Lan tỏa chính sách-Phát triển thị trường-Thúc đẩy sáng tạo”. Sắp tới, Hiệp hội tiến hành ký kết hợp tác với đối tác Hàn Quốc về dự án thời trang lớn diễn ra vào cuối tháng 10. Chúng tôi mong sẽ kết nối, xúc tiến nhiều sự kiện văn hóa mang tầm quốc tế ở Việt Nam.

PV: CNVH nước ta dù đã có những thành tựu nhất định, tuy nhiên, để phát huy được tiềm lực, phát triển xứng tầm, chúng ta cần quan tâm đến vấn đề gì?

NSND Vương Duy Biên: Phát triển CNVH không chỉ là yêu cầu nội tại trong quá trình hội nhập và phát triển mà còn là chiến lược lâu dài nhằm biến văn hóa thành nguồn lực nội sinh, yếu tố thúc đẩy phát triển đất nước bền vững.

Chúng ta đã có chiến lược phát triển CNVH và phải được thể chế bằng các chính sách cụ thể để tạo điều kiện cho những đơn vị, doanh nghiệp, huy động được các nguồn lực trong xã hội tham gia CNVH. Chẳng hạn, cụ thể là bằng ưu đãi về thuế đối với các doanh nghiệp tham gia phát triển CNVH.

leftcenterrightdel
Phiên đấu giá tác phẩm mỹ thuật tại triển lãm vào sáng 28-8. 

Từ sản phẩm văn hóa tới CNVH là sự phát triển thay đổi về quy mô, tính chất hiện đại hóa, đáp ứng thị trường. Nếu trước đây, nghệ sĩ thường tự làm từ sáng tạo tới đưa sản phẩm ra thị trường thì CNVH phân công từng khâu. Nghệ sĩ tập trung sáng tạo, các khâu sau sẽ có người khác làm. Càng chuyên môn hóa sâu, tính chuyên nghiệp càng cao. Quá trình lan tỏa các tác phẩm, xây dựng thành thương hiệu đó cần có chiến lược và ứng dụng hiệu quả công nghệ mới.

Tôi cho rằng, “sáng tạo-bản sắc-lan tỏa” là nói đến đầy đủ quá trình của CNVH. Trong đó, cốt lõi của CNVH là sáng tạo. Nếu thiếu sáng tạo, thiếu những tác phẩm chất lượng thì dù công nghệ có phát triển như thế nào cũng không thể hình thành một nền CNVH đích thực. Ngoài nhân lực sáng tạo-nghệ sĩ và quản lý thì hiện nay, nhiều đơn vị, địa phương đang rất có nhu cầu về nhân lực cho CNVH nhưng chưa rõ bắt đầu từ đâu, như thế nào, đào tạo ra sao. Trên cơ sở kế thừa kinh nghiệm của các nước, để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển, phù hợp với thực tế đất nước, chúng ta cần phải có được nhận thức chung toàn xã hội, cơ chế tạo điều kiện chung, có tiềm lực để sản xuất ra những sản phẩm tốt hơn, nhanh hơn, nhiều hơn và mang bản sắc Việt Nam.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

DƯƠNG THU (thực hiện)