Sức hút của rap

Phóng viên (PV): Thưa nhạc sĩ Hồ Hoài Anh, thời gian gần đây, đặc biệt là qua hai cuộc thi King of Rap và Rap Việt vừa qua, có thể thấy nhạc rap đang có một lượng khán giả lớn. Anh nghĩ sức hút nào khiến nhạc rap trở nên được yêu thích như vậy?

Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh: Nhạc rap vào Việt Nam đến nay được khoảng 10 năm nhưng trước đây nó chỉ phổ biến ở một nhóm người. Với đại chúng, rap vẫn là một dòng nhạc mới mẻ với thị trường và thậm chí với nhiều nghệ sĩ. Những nghệ sĩ theo đuổi rap dù không nhiều nhưng đang tăng dần và vẫn âm thầm hoạt động, cống hiến. Thị trường âm nhạc nước ta, mà phổ biến là nhạc pop thời gian gần đây nhìn chung đã bão hòa, dường như chưa thỏa mãn khán giả, đặt ra đòi hỏi những “món ăn” âm nhạc mới lạ, đáp ứng được nhu cầu ngày càng phong phú của công chúng. Và món mới nếu chỉ na ná như những gì đã có thì chắc chắn khán giả cũng không mặn mà. Vậy nên có thể nói, rap được yêu thích bởi nó tiếp cận số đông khán giả vào đúng thời điểm mọi thứ chín muồi, đủ cả thiên thời, địa lợi, nhân hòa: Sau thành công của một số nghệ sĩ rap mà khán giả đã biết như Sơn Tùng MTP, Đen Vâu, Binz... đã hình thành nhóm khán giả lớn hơn thích rap, nó như một đòn bẩy nhẹ. Rồi khi xuất hiện những chương trình mang tính giải trí, chuyên môn sâu như Rap Việt, King of Rap thì mọi thứ có điều kiện để bùng nổ. Trước đây, nhạc như rap không có những chương trình, điều kiện để tỏa sáng thì giờ đây có những nhà sản xuất đầu tư rất lớn vào các chương trình, phát sóng trên các kênh truyền hình lớn, truyền thông rộng rãi... Khi tôi tiếp xúc với các nghệ sĩ rap mới hiểu rằng, trong giới rap còn rất nhiều bạn trẻ tài năng ngoài những tên tuổi mà chúng ta đã biết đến, chỉ là các bạn chưa có cơ hội để tỏa sáng mà thôi. Có thể nói giai đoạn này, nhạc rap được tổng hòa các yếu tố để đến với công chúng thuận lợi. Nếu là trước đây vài năm, có thể những chương trình nhạc rap chưa chắc đã được yêu thích như bây giờ.

Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh. Ảnh do nhân vật cung cấp

PV: Có một điều khiến khán giả khá chú ý và yêu thích, cảm thấy gần gũi, đó là việc kết hợp rap với cải lương, opera, hay sáng tác lời từ những câu chuyện dân gian, văn học quen thuộc. Anh nghĩ sao về việc này?

Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh: Tôi đã từng kết hợp rap với nhiều thể loại trong chương trình King of Rap. Thực ra đó là một ý tưởng và việc thực hiện cũng không phải quá khó. Tôi luôn cho rằng, âm nhạc không có giới hạn, đặc biệt, rap dễ dàng kết hợp với bất cứ thể loại nào, lời rap ra sao bởi nó không đòi hỏi phải có giai điệu, chỉ cần nghệ sĩ đủ khéo léo và có trình độ.

Trên thế giới, việc kết hợp như vậy cũng phổ biến và có thể pha trộn rất nhiều thể loại nhưng vẫn rất hay. Sự kết hợp bao giờ cũng tạo ra được những hiệu ứng kỳ lạ, nếu nó được trao vào những bàn tay tài năng. Giống như trong nấu ăn, gia vị Việt Nam kết hợp với gia vị phương Tây, và một chút của châu Phi chẳng hạn, một đầu bếp giỏi sẽ biết kết hợp để tạo ra được món ngon, tất nhiên cũng còn phụ thuộc vào khẩu vị từng người, nhưng chắc chắn đó là một món ăn đặc biệt. Ở Việt Nam, công chúng thường nghe nhạc trữ tình và pop nên khi xuất hiện dòng nhạc mới với sự kết hợp truyền thống và hiện đại phù hợp thì thấy hấp dẫn; hoặc nhiều người thường nghe nhạc phương Tây, đến khi có chương trình về nhạc rap hoặc gặp ca khúc của một số ca sĩ Việt gần đây phảng phất màu sắc quốc tế thì họ cũng chấp nhận, dần quan tâm. Tức là âm nhạc mới như rap ở Việt Nam, khi hướng đến những giá trị nhân văn, đáp ứng được công chúng đã tìm được thêm nhiều khán giả mà trước đây có thể chưa thích.

PV: Mặc dù có lượng khán giả lớn nhưng có một thực tế là những thể loại âm nhạc mới ở Việt Nam vẫn chưa được phần đông công chúng ghi nhận và đánh giá cao?

Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh: Tôi biết, đâu đó vẫn có cái nhìn tiêu cực với các bạn rapper, thậm chí là ánh mắt không mấy thiện cảm. Trong quá trình tiếp xúc, làm việc, tôi nhận thấy các bạn rất hướng thiện, nghiêm túc và dành hết đam mê cho thế giới riêng, nhưng chưa có sân chơi và vị trí xứng đáng. Tôi cũng hy vọng rap và nghệ sĩ rap sẽ được ghi nhận đúng vị trí và sự cống hiến của mình.

Nhạc rap ngày càng thu hút sự quan tâm yêu thích của nghệ sĩ và khán giả. Ảnh: RAP VIÊT

Không riêng gì rap, ở góc độ một nghệ sĩ, tôi thấy những năm gần đây, âm nhạc nước ta có sự thay đổi khá nhanh và tích cực. Bên cạnh những dòng nhạc đi cùng năm tháng, bất hủ thì cũng không thể phủ nhận rằng âm nhạc những năm gần đây phát triển rất đa dạng. Các sản phẩm âm nhạc được tung ra có sự đầu tư hơn, phong phú hơn về thể loại. Cùng với đó, nhiều nghệ sĩ thế hệ trẻ dù ở lĩnh vực giải trí hay nghệ sĩ theo dòng nhạc kén khán giả đều rất chịu khó tìm tòi hướng đi mới, ít nhất là không giẫm vào lối đi của người khác và được khán giả yêu thích. Hay ví như trước đây, chúng ta hoàn toàn không có hoặc rất ít những nghệ sĩ vừa hát vừa sáng tác, sản xuất âm nhạc. Thường thì ca sĩ nhận bài hát của nhạc sĩ phù hợp, thuê một người làm nhạc, phát hành. Nhưng giả sử nhạc sĩ Hồ Hoài Anh sáng tác 10 ca khúc cho 10 ca sĩ khác nhau, dù thế nào thì phong cách của nhạc sĩ cũng khiến vài bài hao hao nhau. Bây giờ đã có rất nhiều nghệ sĩ tự làm hết các khâu, tự sáng tác, tự hát, định hình phong cách, cá tính rất riêng. Việc này có một điểm rất hay là thể hiện được cái tôi nghệ sĩ rõ ràng hơn, và chắc chắn sẽ tránh được những cái hao hao giống nhau. Tôi nghĩ những nỗ lực sáng tạo, cống hiến của nghệ sĩ, đó mới là những điều đáng mừng của âm nhạc trong đời sống.

PV: Những thể loại âm nhạc mới ở Việt Nam có khán giả chủ yếu là giới trẻ. Anh có nghĩ cần định hướng để âm nhạc phát huy được những giá trị tích cực, tránh những sản phẩm không phù hợp với thuần phong mỹ tục, ảnh hưởng không tốt tới giới trẻ?

Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh: Trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là nghệ thuật, trong đó có âm nhạc, chúng ta luôn mong hướng đến những giá trị chân-thiện-mỹ, phù hợp thuần phong mỹ tục. Tuy nhiên, với rap chẳng hạn, đó là nơi thể hiện tất cả hỉ, nộ, ái, ố của con người, mà con người bên cạnh niềm vui còn có nỗi buồn, bên cạnh cái đẹp cũng có cái xấu. Trong giới này, có những cái mà tôi vẫn nói là rất “khù khoằm” và cũng chính những cái đó mới tạo nên đặc trưng của nhạc rap. Âm nhạc luôn không có biên giới và rap mang lại được tất cả cảm xúc của con người nên nó dễ chạm vào trái tim của người nghe. Khi tôi tiếp xúc với các bạn rapper, trong tác phẩm của mình, nhiều bạn ban đầu thường chú tâm hơn đến việc thể hiện cuộc sống cá nhân. Tôi đã khuyên các bạn hãy nhìn rộng ra xung quanh và quan tâm tới các khía cạnh cuộc sống nhiều hơn, có lẽ ít nhiều các bạn ấy sẽ biết cách định hướng âm nhạc và mở rộng tầm nhìn hơn.

Tôi nghĩ, việc định hướng chỉ có ý nghĩa một phần, bởi bản chất những sản phẩm nghệ thuật, kể cả âm nhạc khi ra thị trường sẽ được thanh lọc và những giá trị không phù hợp ắt sẽ bị đào thải, không chỉ rap mà với dòng nhạc nào cũng vậy. Tất nhiên, để có sự thanh lọc tốt thì khán giả cũng cần được giáo dục thẩm mỹ từ sớm để biết được cái gì là tốt, đẹp, cái gì chưa đẹp.

PV: Trân trọng cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

DƯƠNG THU (thực hiện)