Nước bạn Lào vừa long trọng kỷ niệm 50 năm Quốc khánh (2-12-1975 / 2-12-2025). Nhân dịp này, Tổng Bí thư Tô Lâm và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Lào dự lễ kỷ niệm. Chuyến thăm không chỉ mang ý nghĩa chính trị, ngoại giao sâu sắc mà còn tiếp nối, làm sâu đậm hơn tình cảm đoàn kết, hữu nghị đặc biệt, gắn bó, tin cậy giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Lào trong giai đoạn phát triển mới.

leftcenterrightdel
Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh trao lương thực, thực phẩm đến nhân dân Lào sau trận lũ ống lịch sử năm 2023. Ảnh: ĐỨC QUỐC

Trước đó, cuối năm 2024, trong chuyến thăm Việt Nam, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith đã nhấn mạnh mối quan hệ Lào - Việt Nam là biểu tượng “có một không hai” của tình đoàn kết quốc tế, là tài sản chung vô giá của hai dân tộc, được kết tinh bởi 4 chữ “tình”: Tình đồng chí, tình đoàn kết, tình anh em, tình bạn.

Là hai nước láng giềng, cùng tựa lưng vào dãy Trường Sơn hùng vĩ, cùng uống chung dòng nước Mê Công, hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào đã kề vai sát cánh trong các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của mỗi nước. Mối quan hệ đặc biệt, vĩ đại ấy được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kaysone Phomvihane đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp, trở thành di sản vô giá của hai Đảng, hai Nhà nước, hai dân tộc.

Trong dòng chảy bền bỉ của di sản ấy có dấu ấn đậm nét của Lực lượng vũ trang  (LLVT) Quân khu 4, những người lính đứng chân trên dải đất miền Trung, nơi dãy Trường Sơn nối liền Việt Nam với nước bạn Lào, nơi tình nghĩa hai dân tộc được kết nối bằng cả máu xương và nghĩa tình. Với cán bộ, chiến sĩ Quân khu 4 sang làm nhiệm vụ trên đất bạn Lào, có những cung đường đã trở nên quen thuộc. Đó là con đường từ Nghệ An sang Xiangkhouang, nơi sương mù phủ kín mỗi sớm; là tuyến từ Hà Tĩnh sang Bolikhamsai, in dấu bao chuyến quân lương chi viện trong chiến tranh; là những lối mòn vòng vèo dẫn vào Saravane, nơi tiếng khèn Lào dìu dặt hòa cùng tiếng cười trẻ nhỏ. Trên những cung đường ấy, hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ hiện lên không chỉ trong nhiệm vụ quốc tế cao cả mà còn trong vai trò người bạn gần gũi, thủy chung của nhân dân Lào.

Màu áo xanh của bộ đội Việt Nam hòa vào màu xanh cây rừng, tỏa sáng bởi những nghĩa cử thầm lặng. Đó là khi cùng người dân vận chuyển vật liệu, chia nhau từng chai nước giữa nắng gắt, dựng mái bạt che nắng cho cụ già chờ khám bệnh... Những việc làm tưởng chừng nhỏ bé ấy lại trở thành sợi dây gắn kết bền chặt tình cảm giữa hai dân tộc Việt - Lào.

Tại tỉnh Xaisomboun - một địa phương mới được thành lập, còn nhiều khó khăn của Lào, in đậm dấu chân bộ đội Việt Nam. Cán bộ, chiến sĩ Quân khu 4 vượt nắng, thắng mưa, miệt mài mở đường giúp bạn. Trên những cung đường mới mở, đất đá bắn tung, áo đẫm mồ hôi nhưng không ai nản chí. Khi con đường liên bản hoàn thành, người dân kéo đến xem đông vui như đi hội. Nhiều cụ già nắm tay bộ đội Việt Nam, xúc động nói rằng có đường mới, bản làng như mở ra phía trước, việc đi lại không còn vất vả. Niềm vui ấy chính là phần thưởng lớn lao đối với những người lính lặng thầm xây dựng những cây cầu đoàn kết, hữu nghị.

Người ta vẫn nói, xây một ngôi trường là gieo một mùa xuân. Và LLVT Quân khu 4 đã mang nhiều mùa xuân đến với nước bạn Lào. Tại tỉnh Xaisomboun, trường học bản Phà Khẹ vừa được khánh thành. Những học sinh Lào trong bộ đồng phục mới, tay ôm sách giáo khoa, nụ cười trong trẻo như xua đi những mùa nghèo khó đã qua. Mỗi bức tường mới sơn, mỗi ô cửa sổ, mỗi trang sách mở ra một bầu trời hy vọng. Người dân nơi đây không quên hình ảnh bộ đội Việt Nam dầm mình giữa nắng gió, gùi từng bao xi măng, vác từng tấm tôn, dựng từng nhịp cầu con chữ.

Trong niềm vui ngày khai trường, các học sinh bập bõm nói tiếng Việt, hồn nhiên chia sẻ niềm hạnh phúc khi được học trong ngôi trường mới. Các em gọi đó là “ngôi trường hữu nghị”, một cách gọi mộc mạc mà chứa đựng bao yêu thương.

Không chỉ dựng trường, bộ đội Việt Nam còn hỗ trợ làm đường giao thông, xây nhà văn hóa, lắp đặt giếng nước, kéo điện về nhiều bản làng. Mỗi con đường mở ra không chỉ giúp bà con đi lại thuận lợi mà còn mở cánh cửa phát triển kinh tế, thương mại, du lịch cho đất nước Lào. Mỗi nhà văn hóa dựng lên không chỉ là nơi sinh hoạt cộng đồng mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa Lào, nơi tiếng khèn, tiếng hát được truyền lại qua bao thế hệ.

Ở Xiangkhouang, vùng đất từng chịu nhiều đau thương vì bom mìn, những mô hình trồng cỏ nuôi bò, nuôi dê, trồng cây ăn quả đã trở thành niềm hy vọng mới của người dân Lào. Đội ngũ cán bộ kỹ thuật Việt Nam đã kiên trì hướng dẫn người dân Lào chọn giống, cải tạo đất, chăm sóc vật nuôi, phòng, chống dịch bệnh. Tại bản Nậm Giàng, cụm bản Thoong My Xay, tỉnh Bolikhamsai, nhiều nông dân Lào xúc động kể rằng trước kia, bản rất nghèo, quanh năm chỉ dựa vào nương rẫy, thu nhập bấp bênh. Từ khi được bộ đội Quân khu 4 hướng dẫn mô hình trồng và chế biến cà gai leo, đời sống người dân nơi đây đã đổi thay, nhiều gia đình thoát nghèo, dựng được nhà mới, con cái được đến trường. Sự biết ơn được người dân nói ra bằng cả tấm lòng. Họ cảm nhận rằng bộ đội Việt Nam không chỉ mang đến cây giống, kỹ thuật mà còn gieo vào họ niềm tin để thay đổi cách nghĩ, cách làm, hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.

Tại các tỉnh: Khammouane, Bolikhamsai, Savannakhet, nhiều mô hình trồng lúa nước, trồng cao su, phát triển nông sản sạch cũng đang phát huy hiệu quả. Chính quyền địa phương đánh giá, nhờ sự hỗ trợ của LLVT Quân khu 4, tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện.

Cùng với phát triển kinh tế-xã hội, Quân khu 4 còn là điểm tựa vững chắc về y tế cho nhân dân Lào. Mỗi năm, hàng nghìn lượt người dân được khám, chữa bệnh miễn phí, cấp thuốc, tư vấn dinh dưỡng, hướng dẫn phòng bệnh. Ở bản Thoọng Pẹ, tỉnh Bolikhamsai, người dân vẫn kể câu chuyện được thăm khám, chăm sóc tại trạm xá quân dân y kết hợp của Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh). Những bàn tay chai sần, những đôi mắt trẻ thơ trong veo, những nụ cười chân thành của các mẹ, các chị đã làm cho mỗi lần khám bệnh thêm thắm đượm nghĩa tình.

Nhiều cụ già người Lào nghẹn ngào chia sẻ rằng, từ chiến tranh đến thời bình, bộ đội Việt Nam lúc nào cũng giúp đỡ họ tận tình. Có những ca cấp cứu được các bác sĩ Quân khu 4 cứu sống trong gang tấc. Ở Xiangkhouang, một chàng trai bị tai nạn lao động nặng đã được phẫu thuật kịp thời. Khi tỉnh lại, lời đầu tiên anh nói là hai từ "cảm ơn" trong nước mắt. Sau mỗi chuyến công tác, quân y Quân khu 4 còn tổ chức tập huấn, chuyển giao kỹ thuật cho cán bộ y tế địa phương, giúp nhân dân không chỉ chữa bệnh hôm nay mà còn chủ động bảo vệ sức khỏe ngày mai.

Trong kháng chiến chống ngoại xâm, từ mảnh đất Quân khu 4, hàng vạn lượt bộ đội đã vượt Trường Sơn sang Lào giúp bạn. Ngày nay, trong hòa bình, thế hệ trẻ tiếp bước cha anh bằng những công trình hữu nghị, những việc làm nghĩa tình, bằng tấm lòng son sắt. Tình đoàn kết, hữu nghị Việt-Lào được nuôi dưỡng từ những điều giản dị trong cuộc sống hằng ngày, từ bữa cơm bên bếp lửa, chuyến đi bộ vượt suối cùng dân bản, đêm văn nghệ chung tiếng khèn, tiếng đàn và cả những giọt mồ hôi thầm lặng trên mỗi công trình.

Chiều cuối năm, từ cột mốc biên giới Việt-Lào, ngước nhìn dãy Trường Sơn trập trùng, những cánh rừng xanh thẳm hiện lên như biểu tượng sống động của tình đoàn kết bền chặt giữa hai dân tộc anh em. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, tình nghĩa ấy vẫn trong lành như dòng nước nguồn, vẫn ấm áp như nhịp đập con tim gửi từ Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị đến Vientiane, Savannakhet , Houaphanh. Những con đường, lớp học, mô hình kinh tế, trạm y tế do LLVT Quân khu 4 góp phần xây dựng hôm nay sẽ còn mãi, là minh chứng sinh động cho tình hữu nghị Việt-Lào.

Giữa buổi chiều tím biên cương, giai điệu bài hát truyền thống về tình hữu nghị Việt-Lào do nhạc sĩ Humphan Latthanavong lấy cảm hứng từ tình yêu đôi lứa và tình cảm hai dân tộc lại vang lên tha thiết giữa núi rừng Trường Sơn. Tình cảm ấy không chỉ sâu đậm mà còn bền chặt, sáng trong, vẹn nguyên qua bao thế hệ, như một bản trường ca hữu nghị mà Quân khu 4 đã góp phần viết nên bằng trái tim người lính, bằng nghĩa tình thủy chung của hai dân tộc Việt Nam-Lào.

VĂN TUẤN - DUY THÀNH