Mì rau củ của nữ nông dân trẻ

Ít người biết, đằng sau thành công đó là quyết định đầu tư mạo hiểm, bán nhà, bán xe, vay mượn khắp nơi cùng những ngày tháng dầm mưa dãi nắng trên cánh đồng quê hương như một nông dân thực thụ của Đặng Thị Tâm...

Chị Đặng Thị Tâm, Giám đốc Công ty Cổ phần An An Agri.

Tìm tới công ty, chúng tôi được mọi người giới thiệu: Chị Tâm đang ở ngoài ruộng kiểm tra tiến độ làm vụ rau mới. Nếu không ai giới thiệu thì chắc chúng tôi không biết được người phụ nữ dáng dấp nhỏ bé, chân tay lấm lem bùn đất, gương mặt đang lấm tấm mồ hôi này là chủ một thương hiệu mì rau củ. Dẫn chúng tôi đi thăm đồng, chị kể, sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Kinh tế Nghệ An, vào làm việc tại một công ty ở thành phố Vinh, nhiều lần, trên những chuyến xe về thăm quê, chị Tâm thấy rau đổ đống hai bên đường, bán với giá rẻ mạt 500 đồng/kg nhưng không ai mua. Cũng có thời điểm, cả cánh đồng rau mất trắng bởi chìm trong mưa lũ, gió bão. Năm này qua năm khác, những người nông dân ở quê chị vẫn bám vào sinh kế bấp bênh ấy. Chị ấp ủ sẽ làm một điều gì đó nâng cao giá trị rau củ tại quê nhà. Năm 2015, chị Tâm bỏ việc ở thành phố Vinh, về quê khởi nghiệp làm nông dân thực sự với những dự án trồng rau sạch, rau an toàn.

Lúc đó, chị làm “liều”, khởi nghiệp cùng rau củ trong khi không có hiểu biết gì về nông nghiệp và đồng ruộng. Chị liên tiếp gặp thất bại. Lúc thì rau không đạt tiêu chuẩn, bị phía đối tác hủy hợp đồng, lúc thì do thiên tai, bão lũ.... Giữa lúc lao đao, có một số đối tác Nhật Bản đặt hàng 27 tấn tinh bột rau cho chị nhưng đang trong hoàn cảnh trắng tay, không đủ công nghệ, vùng nguyên liệu nên chị đành từ chối trong tiếc nuối. Tuy nhiên, phía đối tác Nhật Bản vẫn tin tưởng, động viên chị: “Tâm hãy làm một điều gì đó từ chính quê bạn, và hãy tự kiếm tiền từ đó. Không nhất định là những sản phẩm tươi, mà hãy mang sự tươi mới từ trong những sản phẩm gói, hộp”.

Được gợi ý từ các đối tác Nhật Bản, chị quyết định chuyển sang hướng chế biến nông sản, đưa rau củ tươi ngon của xứ Nghệ vào những sợi mì theo tiêu chuẩn của nông nghiệp hữu cơ. Chị Tâm muốn làm ra một sản phẩm mì rau khác biệt và tinh tế, tạo nên một văn hóa ăn thanh sạch. Làm thế nào để rau đưa vào trong sợi mì giống như việc người ta được ăn cọng rau tươi vừa mới hái vào sáng sớm trong vườn? Câu hỏi đó luôn lởn vởn trong đầu chị. Chị quyết bán nhà, bán xe, vay mượn nơi này, nơi kia, dốc hết toàn bộ vốn liếng để tiếp tục biến ước mơ thành hiện thực.

Chị vùi đầu tìm hiểu về nông nghiệp hữu cơ và xây dựng hơn 5ha cánh đồng rau phục vụ chế biến. Ngày ngày, chị lầm lũi trên cánh đồng cùng những người nông dân, cuốc đất, trồng rau củ. Hai bàn tay với những ngón tay thon dài của chị vốn không thông thuộc việc đồng áng nay đã xuất hiện những nốt chai sần. Chị ra đồng từ sáng sớm và khi thôn xóm lên đèn vẫn lụi cụi ngoài cánh đồng rau. Không có chuyên môn về làm mì sợi, chị Tâm tìm đến những nghệ nhân để nhờ chỉ dạy. Không có phòng thí nghiệm nghiên cứu, chị vận dụng các mối quan hệ để mượn hoặc có khi phải thuê. Chị tận dụng triệt để thời gian và công năng để nghiên cứu, tính toán các thành phần mì rau ở phòng thí nghiệm.

Có thời điểm 10 ngày liên tục, chị ngồi miệt mài ở phòng thí nghiệm, thời gian ngủ chỉ khoảng vài ba giờ một ngày. Sau khi tính toán hết thành phần, chị Tâm mượn bạn một chiếc máy làm mì sợi thử. Chẳng hề dễ dàng! Mẻ thì khô, mẻ thì nhão. Có những mẻ mì ban đầu đã rất ổn, tưởng chừng như đã thành công nhưng được vài ba ngày sau lại mục rữa. Quá trình làm đi làm lại ấy phải đến hàng trăm lần. Thông qua một số mối quan hệ, chị tìm đến một số chuyên gia làm mì sợi ở Nhật Bản, Trung Quốc... để nhờ tư vấn thêm.

Các sản phầm mì rau củ Anpaso của Công ty Cổ phần An An Agri được chế biến theo tiêu chuẩn hữu cơ.

Mì rau của chị Tâm trải qua bao khó khăn mới thành công bởi phải đạt các tiêu chí: Không dầu chiên, không chất phụ gia, không chất bảo quản, giữ được vị rau trọn vẹn và tinh tế, tốt cho sức khỏe, đạt tiêu chuẩn hữu cơ và hướng đến thị trường xuất khẩu. Từ khâu chọn nguyên liệu, quá trình ủ bột, cán bột, tách sợi, mỗi công đoạn đều thực hiện rất tỉ mỉ kết hợp giữa phương pháp thủ công và công nghệ hiện đại, chú trọng vệ sinh an toàn thực phẩm. Mỗi loại mì đều có một quy trình làm khác biệt, phù hợp với tính chất từng loại rau củ. Đối với mì rau An An phải sử dụng quy trình tách nước chậm, hướng dẫn từ chuyên gia Nhật Bản để giữ được yếu tố “tròn vị” và dinh dưỡng của rau, đồng thời tăng thời gian bảo quản.

Trong một lần xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm, một doanh nhân Nhật Bản rất ngạc nhiên bởi người làm ra sợi mì này là một cô gái còn rất trẻ. Sau khi đến thăm xưởng, nhìn tận mắt chị Tâm làm ra sợi mì thì vị doanh nhân ấy mới tin và nói: “Người nông dân Việt Nam nên làm như thế này!”. Lời khen tặng của vị doanh nhân Nhật Bản đã tiếp thêm động lực, niềm tin để chị Tâm phát triển mì rau thành sản phẩm chủ lực của công ty. Chị kêu gọi đầu tư, dốc vốn liếng vào nhà xưởng, dây chuyền sản xuất hiện đại để mở rộng chế biến.

Năm 2016, mì rau củ Anpaso của Công ty Cổ phần An An Agri ra mắt. Hiện nay, Công ty Cổ phần An An Agri có 30 loại mì rau củ: Cải bó xôi, mầm lúa mạch, sâm cát, củ cải đỏ, nghệ, mè đen... Mì rau củ Anpaso đã hoàn tất hồ sơ và tiêu chí để có được chứng nhận hữu cơ USDA, tiêu chuẩn hữu cơ khắt khe nhất của Mỹ. Tuy nhiên, hiện nay do tình hình dịch Covid-19 nên việc tiến hành thẩm định để công nhận tiêu chuẩn này đang bị gác lại. Anpaso là thương hiệu mì rau củ theo tiêu chuẩn hữu cơ đầu tiên của tỉnh Nghệ An và vùng Bắc miền Trung, tạo công ăn việc làm ổn định cho 40 lao động và 80 lao động theo thời vụ, chủ yếu là phụ nữ. Hơn hết, với thương hiệu mì rau củ Anpaso, chị Đặng Thị Tâm đã mở ra một hướng đi về sản xuất gắn với chế biến tại quê nhà, nâng cao giá trị của đất đai, đồng ruộng.

Sắp tới, Công ty Cổ phần An An Agri sẽ mở rộng sản xuất, nhu cầu lớn về vùng nguyên liệu cũng như lao động. Hiện nay, vùng rau nguyên liệu đang được thuê của Nhà nước, liên kết với nông dân được ký kết từng năm một nên rất bấp bênh. Trong giai đoạn 1, công ty của chị Tâm cần ít nhất 50ha đất cho vườn rau, vườn thực nghiệm và nhà xưởng. Nếu được mở rộng, mì Anpaso của công ty chị sẽ tạo được thêm 300 việc làm cho lao động địa phương. Nông dân trồng rau nguyên liệu cũng sẽ được lợi gấp 3 lần so với trồng lúa trên một đơn vị diện tích. Chị Đặng Thị Tâm chia sẻ: “Trải qua chặng đường dài, tôi mới tìm ra hương vị của mì rau trên chính quê hương xứ Nghệ. Tôi tin rằng, bất cứ điều gì được sinh ra từ cội nguồn chắc chắn đều bền vững!”.

Bài và ảnh: HOÀNG HOA LÊ