Các ứng cử viên hàng đầu trong danh sách đề cử đều là những vườn quốc gia nổi tiếng ở khu vực châu Á, gồm: Fuji-Hakone-Izu (Nhật Bản), Vườn quốc gia Chitwan (Nepal), Minneriya (Sri Lanka), Kinabalu và Taman Negara (Malaysia) và “người đồng hương”-Vườn quốc gia Cát Tiên.

“Oscar của ngành du lịch” ra đời năm 1993, là giải thưởng uy tín được công nhận trên toàn thế giới. Giải thưởng được tổ chức thường niên nhằm vinh danh những điểm đến nổi bật, các cơ quan quản lý du lịch, những nhà cung cấp dịch vụ du lịch chất lượng... Vườn quốc gia Cúc Phương nhận được giải thưởng Vườn quốc gia hàng đầu châu Á đầu tiên vào năm 2019. Từ đó đến nay, Vườn liên tiếp nhận tổng cộng 6 giải thưởng danh giá này.

leftcenterrightdel
 Vườn quốc gia Cúc Phương nổi tiếng với nhiều cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Ảnh: TRẦN NGỌC

Vườn quốc gia Cúc Phương nằm trên địa bàn 3 tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa, được công nhận là vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam, từ ngày 7-7-1962. Vườn có diện tích 22.408ha, sở hữu hệ sinh thái đa dạng và phong phú, với 2.234 loài thực vật bậc cao và rêu, 122 loài bò sát và lưỡng cư, 66 loài cá, gần 2.000 loài côn trùng, 135 loài thú, 336 loài chim cư trú. Đặc biệt, các nhà khoa học đã phát hiện thêm nhiều loài thực vật mới cho khoa học trong đó có loài lan rất hiếm, chỉ phân bố trong một vùng rất hẹp tại Cúc Phương. Về động vật, có những loài rất quý hiếm và có nguy cơ bị tuyệt chủng cao như: Voọc mông trắng (từng bị coi là tuyệt chủng trong khoảng 50 năm, được tái phát hiện vào đầu thập niên 1990 tại Cúc Phương và được chọn làm biểu tượng của Vườn quốc gia Cúc Phương), báo gấm, sơn dương, cá niếc hang, sóc bụng đỏ đuôi hoe...

Cùng các loài thú quý hiếm, Vườn quốc gia Cúc Phương còn nổi danh với thế giới các loài bướm. Nơi đây có khoảng 400 loài bướm, như: Bướm phượng, bướm khế, hồ điệp... với đủ màu sắc và kích cỡ, nhưng phổ biến nhất là bướm trắng. Khoảng thời gian từ tháng 4 đến cuối tháng 5, khi đến với Vườn quốc gia Cúc Phương, du khách dễ dàng bắt gặp những “thảm” bướm trắng muốt vô cùng đẹp mắt.

Vườn quốc gia Cúc Phương không chỉ sở hữu hệ sinh thái đa dạng mà còn có rất nhiều thứ để khám phá. Thuộc địa hình Caxtơ nửa che phủ, Vườn có nhiều hang động đẹp như: Động Sơn Cung, động Phò Mã giáng hay hang Đắng, hang Con Moong, nơi còn lưu giữ những dấu tích của người tiền sử. Cùng với đó, trong Vườn còn có những địa điểm hấp dẫn khác như: Đỉnh Mây Bạc, hồ Yên Quang, Bảo tàng Cúc Phương, Vườn thực vật...

Ngoài vẻ đẹp vốn có, hiệu quả bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học là yếu tố quan trọng để Vườn quốc gia Cúc Phương liên tiếp giành được giải thưởng của WTA. Nhiều năm qua, Ban Quản lý Vườn đã có những sản phẩm nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường, dịch vụ du lịch sinh thái nhằm nâng cao nhận thức, phát triển sinh kế cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế nhanh, xanh, bền vững. Vườn quốc gia Cúc Phương có những chương trình cứu hộ linh trưởng nguy cấp, chương trình bảo tồn rùa, thú ăn thịt và tê tê cùng nhiều loại động vật quý hiếm khác. Trong đó, công tác cứu hộ và chăm sóc linh trưởng nổi tiếng khắp thế giới. Vườn còn là nơi cứu hộ và bảo tồn rùa chuyên biệt duy nhất tại Việt Nam. Ngoài ra, chương trình đang cứu hộ, nuôi dưỡng nhiều loài thú ăn thịt nhỏ quý hiếm như cầy vằn, mèo rừng, cầy mực, rái cá...

Khi đến với Vườn quốc gia Cúc Phương, du khách sẽ được trải nghiệm rất nhiều hoạt động lý thú, bổ ích. Đó là tour dành cho học sinh tiểu học hoặc trung học cơ sở tìm hiểu về công tác bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ môi trường; chăm sóc cứu hộ các loài động vật hoang dã... Vào mùa khô, từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm, hoạt động cắm trại trong rừng được rất nhiều du khách lựa chọn. Từ giữa năm 2024, Ban Quản lý Vườn quốc gia Cúc Phương đã đưa vào hoạt động tour xem đom đóm và động vật hoang dã ban đêm. Tham gia tour này, du khách sẽ được hòa mình vào khung cảnh đầy mê hoặc của hàng triệu cánh đom đóm lấp lánh. Qua ánh đèn pin, du khách có thể bắt gặp những loài động vật như hươu sao, nai... cùng nhiều loài côn trùng đa dạng. Đặc biệt, du khách sẽ được quan sát, tìm hiểu những tập tính hoạt động về đêm của các loài động vật quý hiếm như tê tê, cầy vằn, cầy mực, mèo rừng, rái cá và culi...

Với liên tiếp 6 giải thưởng “Oscar của ngành du lịch”, Vườn quốc gia Cúc Phương đã chứng minh hướng đi hiệu quả trong việc bảo vệ hệ sinh thái đa dạng. Cùng với đó là việc khai thác tài nguyên sẵn có nhằm góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức, hành vi của cộng đồng về vấn đề bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên cũng như bảo tồn, chăm sóc các loài động vật hoang dã, quý hiếm.

NGỌC HÂN