Trong vòng hai của cuộc bầu cử tổng thống, theo những số liệu chính thống, bà Sandu đã dẫn trước ứng cử viên được Đảng Xã hội truyền thống thân Nga ủng hộ là ông Alexandr Stoianoglo, cựu trưởng công tố viên, với tỷ lệ 55,33% - 44,67%.

Đó đã là một cuộc bầu cử căng thẳng và gây nên nhiều tranh cãi. Những người ủng hộ bà Sandu đều phải công nhận, chiến thắng của bà đã phải trả một giá đắt. Còn phe đối lập thì nhất quán khẳng định rằng đã xảy ra khá nhiều gian dối trong việc bỏ phiếu cho bà Sandu. Trong thực tế, ở trong nước, bà Sandu chỉ nhận được khoảng 47,67% sự ủng hộ, phần còn lại là từ những người Moldova sống ở ngoài lãnh thổ đất nước. Còn ông Stoianoglo đã nhận được 44,76% tổng số phiếu nói chung và khoảng 51,33% số phiếu từ những cử tri hiện đang cư trú tại Moldova. Điều đáng chú ý là, trong suốt quá trình thống kê số phiếu bầu, ông Stoianoglo luôn dẫn trước về tỷ lệ phiếu bầu và chỉ ở trong giai đoạn cuối cùng, ông mới bắt đầu bị tụt lại đằng sau so với bà Sandu. Trong vòng 2 bầu cử ngày 3-11, ông Stoianoglo giành được chiến thắng ở 19 khu vực, còn bà Sandu chỉ thắng ở 17 khu vực với kết quả còn tệ hơn so với ở vòng 1. Tuy nhiên, tại các điểm bỏ phiếu ở nước ngoài, bà Sandu lại nhận được sự ủng hộ của 82,83% số cử tri hải ngoại.

leftcenterrightdel

 Tổng thống Moldova Maia Sandu. Ảnh: DailyWrap.

 

Công bằng mà nói, những gì diễn ra ở Moldova đã có thể không trở thành một trong những tâm điểm cần chú ý tới trong bản tin thời sự châu Âu nếu không phản ánh mức độ đối đầu vẫn đang ngày càng sâu sắc giữa phương Tây với Moscow. Vị trí địa chính trị nhạy cảm của Moldova đang khiến cho đất nước xinh đẹp này càng ngày càng bị cuốn theo những vòng sóng dễ biến thành bão tố trong quá trình Đông tiến của Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Nữ Tổng thống Sandu từ lâu đã được coi là biểu tượng của những lực lượng muốn “châu Âu hóa” Moldova và đoạn tuyệt với những quan hệ từng như ruột thịt dưới thời Xô viết với Moscow. Chính bà đã nộp đơn của Moldova xin gia nhập EU vào năm 2022. Các cuộc đàm phán gia nhập EU đã bắt đầu vào tháng 6 vừa qua. Bà Sandu cũng là chính trị gia có vẻ như muốn đẩy sâu hơn đất nước mình vào vòng tay của quốc gia láng giềng có nhiều gắn bó trong lịch sử chưa quá xa là Romania, một thành viên của EU và NATO. Và đây cũng là một trong những lý do chính khiến các mâu thuẫn nội tại trong lòng xã hội Moldova tiếp tục tồn tại và thậm chí ngày càng trở nên gay cấn hơn. Những cuộc thăm dò xã hội cho thấy, chỉ có những người dân ở thủ đô Chisinau và một số thành phố lớn tại Moldova ủng hộ gia nhập EU. Trong khi đó, đa phần cử tri tại các vùng nông thôn và các khu vực Transnistria và Gagauzia lại phản đối ý tưởng này. Theo nhiều nhà quan sát, chiến thắng của bà Sandu không hẳn đã phản ánh đúng tâm trạng của đa số công dân Moldova mà đã chỉ đạt được nhờ những thủ pháp hành chính mang tính lách các kẽ hở của luật pháp. Và vì thế, rất không dễ có được sự đồng thuận chung của xã hội đối với vai trò nguyên thủ quốc gia của bà Sandu. Không ngẫu nhiên mà cho tới hôm nay, phe đối lập ở Moldova vẫn tiếp tục duy trì thái độ không hoàn toàn đồng tình với kết quả bỏ phiếu đã công bố.

Dễ hiểu là Moscow hoàn toàn không thích thú vì kết quả bầu cử tổng thống ở Moldova như đã diễn ra. Theo Người phát ngôn của Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, không thể công nhận bà Sandu là Tổng thống Moldova được vì rất nhiều công dân Moldova đã không bỏ phiếu cho bà. Các công dân Moldova hiện đang kiếm tìm sinh kế trên lãnh thổ Nga chẳng hạn (lên tới hàng trăm nghìn người), đã không thể có cơ hội bỏ phiếu vì tại Nga chỉ có hai điểm bầu cử dành cho họ. Trong khi đó ở Italy thì lại có tới 60 điểm bỏ phiếu dành cho công dân Moldova đang cư trú ở đó.

Về phần mình, chính quyền Moldova cũng tỏ ra không hữu hảo với thái độ của Moscow và cho rằng, Điện Kremlin đã can thiệp vào công việc nội bộ của Moldova. Đại diện Bộ Ngoại giao Moldova tuyên bố rằng, những bình luận về kết quả trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua ở Moldova chứng tỏ Moscow muốn tác động lên dư luận ở nước cộng hòa này và đó là sự tiếp nối chính sách muốn “chọc gậy bánh xe” vào Moldova. Tất nhiên, Moscow đã bác bỏ những lời buộc tội như thế từ phía Chisinau.

Bất luận trường hợp nào, trong thời gian tới, nữ Tổng thống Sandu sẽ phải đối mặt với những sự phản kháng từ bộ phận công dân Moldova đã không bỏ phiếu cho bà. Những nguyện vọng và yêu cầu của họ đối với tương lai của Moldova hoàn toàn không phải là không hữu lý. Thí dụ, bà sẽ không dễ để hạn chế quyền tự trị của vùng Gagauzia, nơi đã có tới 97% số dân chống lại việc tái bỏ phiếu cho bà... Về lâu dài, nếu không có một chính sách đối ngoại mềm mỏng và hợp tình hợp lý, Moldova rất dễ bị dồn vào những tình huống không lấy gì làm dễ chịu như quốc gia láng giềng Ukraine từng phải chịu...

HỒNG THANH QUANG