Bằng bản năng thi sĩ, một trái tim nhạy cảm, sự dấn thân cho thơ ca, mỗi bài thơ của Trần Quang Quý là những ngẫm ngợi sâu sắc về con người và xã hội thời hiện đại.
Thơ ông là lời tâm sự, day trở, băn khoăn về thân phận con người. Ông luôn khao khát được tự do, sống và viết như cuộc đời, quyết liệt chống lại lối mòn để mang đến cho thơ một hơi thở mới, một đời sống mới.
Nhà thơ TRẦN ANH THÁI chọn và giới thiệu
Gọi sẻ
Này sẻ
này những con đường chạy dọc ấu thơ
những chiếc lông tiềm thức mọc lên đôi cánh mang ước mơ lộng lẫy bầu trời
bầy sẻ nhỏ cắp mùa lên tổ
cắp giai điệu cánh đồng
Chiếc mỏ tí hon gắp những giọt sương, những giọt đêm mặn
chúng đan cả bầu trời, từng sợi bình minh, từng mũi chỉ hoàng hôn thành tổ ấm
hạnh phúc lót bằng đời rơm rạ
những mảnh hồn quê thắp lên cánh vỗ những chân trời
Ta gọi sẻ
gọi những mùa thơm hạt
nhớ mái hiên chiều mẹ ta sàng gạo
dưới tay người rào rạo mắt thời gian
mẹ sàng cả tiếng chim, lăn líu ríu từng chùm lên mặt đất
mẹ sàng những nỗi đời đau đáu mùa gieo hạt
hỡi tiếng chim nhỏ nhoi
ta thương sẻ loài chim không biết hót
cả một đời chiêm chiếp tiếng sẻ thôi
Nhà ta đây chim hãy về, như từng về tíu tít ngọn cau, rúc rích hiên chiều
ôi tiếng chim - mái hiên ấu thơ ta trú ngụ
tiếng chim đã theo ta cả một đời thôn dã
đến bao giờ hỡi sẻ, hót lên?
Viết tặng em trong ngôi nhà chật
Lối về nhỏ căn nhà ta bé nhỏ
Một tiếng guốc khua cũng đủ chật rồi
Em nấu bếp nhìn anh trong mắt ướt
Thế là chiều Hà Nội bớt lang thang
Gió ơi gió
Chiều nay thôi đừng rủ
Cây ơi cây thôi lá rụng im lìm
Cuộc đời thật mỗi ngày reo quanh bếp
Cứ chập chờn ngay cả lúc yêu em
Đâu những tầng lầu sang, ánh đèn cao áp
Mái nhà con vừa khép đủ chúng mình
Ta bỗng thấy thương hơn từng con nhện
Đi suốt đời một mảnh tơ riêng
Em vất vả nhiều hơn đêm ít ngủ
Lo cho anh chi chút lúc lên đường
Một viên thuốc đến dăm ba lần dặn
Ốm đau tan từ một lời thương
Anh nghèo lắm có gì đâu ngoài sách
Có gì đâu gia tài chẳng ngoài em
Ô cửa hẹp mà trời thăm thẳm quá
Một ngôi sao thả lỏng giữa sa mờ
Anh bất chợt nhìn em bất chợt
Ô cửa này rộng mở anh đi.
1985
----------
Tháng Ba
Tháng Ba
Có người vợ cãi chồng, có người chồng bỏ nhà viễn xứ
Tháng Ba khát mong, tháng Ba dài nhớ
Hoa xoan đành rơi tím ngõ quê
Tháng Ba
Ai qua đồng nghe lúa khát mưa
Ai qua chợ nghe rỗng lòng thúng mủng
Ai qua ngõ nghe tiếng chân nhẹ bỗng
Chim sẻ bay nháo nhác đợi mùa
Tháng Ba ta về em bắt ốc mò cua
Gặp ta thẹn thùng giấu mặt
Chiếc nón vờ lật gió
Bước chân đi nghiêng ngả cánh đồng
Tháng Ba
Cha về hưu bán nước bờ sông
Nghe gió thổi vù vù ngang sợi tóc
Mẹ bế cháu mong ngày chóng hết
Đêm một mình ngồi nhẩm một đời không
Tháng Ba của nông dân, tháng Ba tràn sang phố
Gặp những ngọn đèn tuýp xanh nhảy múa
Ta ngoái lại suốt một thời cỏ dại
Tháng Ba ơi, sâu thẳm mắt người.
Đêm ở làng
Tôi lại về dưới mái nhà rêu mốc thả trong mơ
Qua những khu vườn hồi hộp quả
Tiếng chân trâu còn khấp khểnh giấc ngủ lão nông
Cánh đồng hổn hển bầu ngực trễ nải thiếu phụ
Làng cất nhọc nhằn vào bóng tối
Đêm cất làng về thuở nghìn năm.
Những quạt nan vò võ sang canh
Gió cứ ở bờ sông thui thủi sóng
Thao thức trong tôi giọng gà muộn, một ánh lửa khuya nhạt cuối đường
Ước vọng còn xanh quả chuối non
Mẹ lại đốt đèn lần sang bồ thóc
Nghe thấp thỏm cánh đồng chưa hạt!
Bóng tối tự do đi rỗng dưới trời
Tức tưởi những bờ tre rụng tóc
Thương đất, một trái cây chín vội
Rụng bàng hoàng vườn khuya!
Tôi ngủ lẫn tiếng ve lép dần mùa hạ
Mồ hôi làng trằn trọc chảy sang tôi.
Nhưng mẹ vẫn ngồi kia nhóm lửa
Rậm rịch tinh mơ muôn thuở bước chân người
Bài hát tháng Mười
Những cánh đồng châu chấu vừa hát lên cùng gió tháng Mười
Chúng mang hơi thở tháng Mười này sang những tháng Mười khác
Tháng Mười dâng hạt
Rón rén heo may
Sương muối gặt hoàng hôn tóc mẹ
Những giấc người bạc trắng giấc mơ
Tôi đi ngang những mùa cốm thơm thao thiết chân trời
Em đã buộc tôi từng nút thắt ký ức
Trăng hổn hển tuột đêm thiếu nữ
Có tiếng hát của sương khuya và cánh đồng miên man cỏ dại
Thơm ngây ngất làn môi con gái
Tôi gọi tên em giấc mơ tháng Mười
Dọc những con đường thảng thốt heo may
Trên bầu ngực mùa thu đang cốm
Trong khoảnh khắc cất lên những âm điệu cánh đồng mê cảm
Những lẻ mùa lẻ bóng lẻ ngày xưa
Sau vụ gặt những con đường mệt nhoài nằm thở trong rơm rạ
Những chiếc liềm mỏi gặt giờ nằm im trên vách
Chúng vẫn cong lên hình dấu hỏi
Những dấu hỏi ngàn năm mai táng trong thẳm sâu luống đất
Những dấu hỏi bay lên ngái cay mùi tro bếp
Những dấu hỏi ngược về cổ xưa tiền kiếp
Hạt lại gieo. Nhẫn lại. Hạt người.
-----------
Cổ Ngư một lát cắt
Hàng cơm nguội trầm tư đứng ngẩn phố hiện đại
chiều dậy thì khỏa sương Tây Hồ
Cổ Ngư nhớ xưa, nằm se sắt bóng chiều hồn cẩu nhi phơ phất
phong phanh lá vàng thu cởi xuống xiêm y
tôi đi rỗng ngày buồn
nhặt vết nhân gian
rắc trên đường thu se sẽ gió
Trấn Quốc thỉnh một hồi chuông phúc lành
những con sóng vỗ tôi luỗng chiều
em lại về trong thực ảo mùa thu, trong ngọt ngào đắng đót
trong váy áo thanh xuân hừng hực qua đường
tôi muốn hôn lên bầu trời lơ lửng những cặp môi bay ngược quá khứ
những ký ức treo trên vòm lá, rằng mắt em đâu đó còn kia
Cổ Ngư
Cổ Ngư
Cổ Ngư
tiếng nấc những bàn chân còn thảng nhớ con đường
đi mải miết phía ngày không định
khóc trên vai tôi
xào xạc lá bàng rơi.
Minh họa: PHÙNG MINH