Từ khi ánh hoàng hôn buông xuống đến tận khuya, nhịp sống trên các tuyến đường, khu phố trong lấp lánh, rực rỡ ánh đèn, sôi động hoạt động vui chơi, giải trí, mua bán hàng hóa. Nhiều tuyến đường, phố đi bộ, quán xá hoạt động mở ra những nguồn lực phát triển kinh tế đêm hòa quyện với bản sắc văn hóa đa dạng, tạo nên nét đặc sắc, trở thành một động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thành phố của những đêm không ngủ

Nói một cách dễ hiểu, kinh tế đêm bao gồm tất cả mọi hoạt động về dịch vụ kinh tế, văn hóa, giải trí... diễn ra từ 18 giờ ngày hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau. Trên thế giới, những “thủ phủ du lịch” nổi tiếng như: Paris (Pháp), New York (Mỹ), London (Anh), Sydney (Úc), Tokyo (Nhật Bản), Gangnam (Hàn Quốc), Bangkok (Thái Lan)... đều có các hoạt động kinh doanh về đêm sôi động như: Rạp chiếu phim, nhà hát, nhà hàng, quán bar, karaoke, các tuyến phố ẩm thực song hành cùng những loại hình nghệ thuật đa màu sắc, đã tạo ra nhiều trải nghiệm du lịch thú vị, sinh động đem lại giá trị kinh tế cao.

 Ở TP Hồ Chí Minh xưa kia, người ta đã thấy kinh tế đêm manh nha từ nhiều khu vực quanh chợ Bến Thành, Bến Nghé, chợ Bình Tây, Bình Điền... Đó là khi nhóm người lao động đi làm khuya, các hàng quán phục vụ ăn uống như mì, hủ tiếu gõ, bún phở, cà phê... cũng mọc lên theo nhu cầu của thực khách. Ngày nay, kinh tế đêm ở thành phố không còn chắp vá, tự phát ở một số điểm như trước đây mà đã hình thành quy mô lớn, trở thành bộ phận kinh tế quan trọng, tạo nên nét văn hóa về đêm sôi động. Khi phần lớn người dân thành phố chìm vào giấc ngủ thì những tuyến phố ẩm thực, khu vui chơi dọc hai bên những dòng kênh, khu phố trung tâm, chợ truyền thống vẫn tấp nập người vào ra; cảnh mua bán, những tiết mục xiếc, hát biểu diễn đường phố vang động diễn ra kéo dài đến rạng sáng hôm sau...

Với lợi thế có các dòng sông, kênh thơ mộng chảy qua những dãy nhà cao tầng nguy nga, tráng lệ, những năm qua, TP Hồ Chí Minh liên tục đầu tư cải tạo chỉnh trang đô thị, mở ra nhiều quảng trường, công viên nằm sát bờ sông xanh, sạch, đẹp, hấp dẫn người dân và du khách tới thể dục, thư giãn, ngắm nhìn cảnh sắc phố phường khi ánh đèn đêm bừng sáng. Trên sông Sài Gòn lúc nào cũng nhộn nhịp các dịch vụ du thuyền đưa du khách đi tham quan, thưởng thức những món ăn ẩm thực và âm nhạc... Anh Đỗ Hoàng Minh Thế (sinh năm 1997, tại Hà Nội) người vừa trải nghiệm du lịch trên tàu Saigon Princess, biểu tượng sang trọng 5 sao trên dòng sông Sài Gòn, chia sẻ: “Tôi đã có một buổi tối ý nghĩa, lãng mạn cùng gia đình trên tàu. Tàu có lộ trình từ cảng Sài Gòn-Bến Nhà Rồng-bến Bạch Đằng-Landmark 81-cảng Khánh Hội-Bến Nghé-cảng Sài Gòn. Từ đây, chúng tôi được ngắm nhìn các tòa nhà chọc trời lung linh ánh điện, những cây cầu vượt sông hiện đại... Thật thú vị và hạnh phúc khi được cùng những người mình yêu thương chụp những bức hình đẹp làm kỷ niệm...”.

Mỗi buổi tối, các con phố đi bộ như Nguyễn Huệ, Bùi Viện tại quận 1 lại khoác lên mình vẻ đẹp lung linh, nhộn nhịp người qua lại. Nơi này đã trở thành địa chỉ quen thuộc của người dân và du khách. Tại đây, du khách được trải nghiệm vô số quán bar, nhà hàng, các show diễn nghệ thuật, tham quan vẻ đẹp về đêm với tour xe buýt hai tầng.

leftcenterrightdel

Phố đi bộ Nguyễn Huệ-Lê Lợi (quận 1, TP Hồ Chí Minh) rực rỡ sắc màu về đêm. Ảnh: HOÀNG MẾN 

Nói đến kinh tế đêm, ẩm thực đêm phải nói ngay đến những tuyến phố ẩm thực như Nguyễn Thượng Hiền (quận 3), Phan Xích Long (quận Phú Nhuận), Hồ Thị Kỷ (quận 10), Sky Garden (quận 7)... Những địa danh này đã trở thành điểm nhấn cho Thành phố mang tên Bác, góp phần làm phong phú thêm lựa chọn của khách hàng tận hưởng dịch vụ đêm. Trong số những địa điểm nổi bật về kinh tế đêm, quận Phú Nhuận nổi lên như một điểm sáng, nổi tiếng có rất nhiều hệ thống nhà hàng, quán ăn mở đến khuya với đa dạng các thương hiệu lừng danh trong và ngoài nước. Đặc biệt tại khu vực sầm uất ở đường Phan Xích Long đã thu hút nhiều khách hàng đến ăn uống, tụ tập vào buổi tối và đêm khuya, phục vụ cho đối tượng khách hàng trẻ tuổi như sinh viên, người đi làm và cả những người muốn tìm kiếm không gian làm việc hoặc thư giãn vào buổi tối.

Nhiều quán cà phê, quán ăn còn tổ chức các sự kiện âm nhạc, talk show, tạo nên không gian giải trí về đêm cho du khách, thực khách. Hiện nay, đã có 177 nhà hàng, quán ăn, quán cà phê và các điểm giải trí tham gia hoạt động về đêm trên tuyến đường Phan Xích Long. Tại phố ẩm thực Hồ Thị Kỷ, con hẻm chợ chiều dài chỉ khoảng 300m nhưng nơi này luôn sôi động. Khi ngày tắt nắng, phố ẩm thực Hồ Thị Kỷ lại tấp nập người dân và du khách đến khám phá ẩm thực với đủ món ăn đa sắc màu văn hóa trong và ngoài nước như: Thịt xiên nướng (Campuchia), shashimi (Nhật Bản), chả cá (Hàn Quốc), bánh xèo, bánh ướt, phá lấu...

Hiệu quả từ mô hình kinh tế đêm

Nhiều chuyên gia nhận định, kinh tế đêm là cách làm hay, tạo sức hút giữ chân du khách, thúc đẩy chi tiêu của họ trong thời gian lưu trú. Kinh tế đêm cũng tạo nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người lao động và tận dụng tối đa tài nguyên, nguồn lực kích cầu du lịch.

Thực tế cho thấy, mô hình kinh tế đêm đã đạt nhiều hiệu quả tích cực, đóng góp vào sự phát triển chung của thành phố. Theo Sở Du lịch TP Hồ Chí Minh, 9 tháng năm 2024, khách quốc tế đến thành phố đạt hơn 4 triệu lượt, tăng 12,4% so với cùng kỳ năm 2023, đạt 66,9% so với kế hoạch năm; còn đối với khách du lịch nội địa, ước đạt 27,353 triệu lượt, tăng 1,3% so với cùng kỳ năm 2023, đạt 72% so với kế hoạch năm 2024. Tổng doanh thu ngành du lịch đạt hơn 140.398 tỷ đồng, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm 2023 và đạt 73,9% so với kế hoạch năm 2024.

Tiềm năng phát triển của ngành du lịch TP Hồ Chí Minh là rất lớn, trong đó các hoạt động lễ hội đóng vai trò quan trọng. Chẳng hạn như "Lễ hội sông nước TP Hồ Chí Minh lần thứ 2, năm 2024" được tổ chức với nhiều hoạt động diễn ra vào ban đêm, sau 10 ngày tổ chức đã tạo doanh thu từ du lịch và dịch vụ đạt khoảng 4.250 tỷ đồng.

Bà Đinh Tố Hoa, Phó trưởng phòng Công nghệ-Thông tin du lịch, Sở Du lịch TP Hồ Chí Minh cho biết, thành phố cần có các cơ chế và chính sách phù hợp để phát triển du lịch giải trí, ẩm thực, dịch vụ về đêm. Đầu tiên là tháo gỡ rào cản về sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân; điều chỉnh các quy định về khu vực hoạt động, sản phẩm ưu tiên, thời gian hoạt động, giấy phép và tiêu chuẩn cho các doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Mỗi quận, huyện trên địa bàn thành phố cũng cần nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển kinh tế đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn ở địa phương mình.

Các chuyên gia kinh tế cũng lưu ý rằng, phát triển du lịch gắn với kinh tế đêm cần chú ý đến môi trường văn hóa, văn minh. Bởi hiện nay, một số dịch vụ vui chơi, giải trí ban đêm có âm thanh hoạt động công suất cao, các hoạt động diễn ra suốt đêm, đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến du khách và người dân địa phương ở các khu vực xung quanh. Đồng thời, thành phố cần chú trọng bảo đảm an ninh, trật tự, kinh doanh lành mạnh, không để phát sinh tình trạng chặt chém, ép giá, đe dọa, giữ gìn vệ sinh môi trường, duy trì an toàn giao thông, an ninh, trật tự xã hội.

Ông Phạm Minh Hùng, Phó chủ tịch UBND phường 1 (quận 10) cho biết, thời gian qua, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm tại phố ẩm thực Hồ Thị Kỷ đã tạo sự chuyển biến rõ nét, đặc biệt là trong nhận thức của người dân; không để phát sinh các gian hàng ẩm thực tự phát; sắp xếp các điểm giữ xe, vệ sinh môi trường, phòng, chống cháy nổ, bảo đảm trật tự đô thị, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Cùng với phố ẩm thực Hồ Thị Kỷ, sự phát triển kinh tế đêm tại phố ẩm thực Phan Xích Long cũng đạt những kết quả tích cực. Tuyến đường Phan Xích Long nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ và đánh giá cao từ các doanh nghiệp, hộ kinh doanh về việc góp phần cải thiện điều kiện kinh doanh, tạo cơ hội việc làm mới, thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, đặc biệt là trong các ngành dịch vụ như ẩm thực, giải trí, bán lẻ. Các nhà hàng, quán ăn và quán cà phê ghi nhận mức doanh thu tăng 20-30% so với trước khi triển khai đề án kinh tế đêm.

Tiến sĩ Lê Bá Chí Nhân, chuyên gia kinh tế cấp cao của TP Hồ Chí Minh cho biết: Ẩm thực là một trong những trọng tâm để thành phố triển khai các hoạt động kinh tế đêm. Hiện nay, thành phố đã và đang tập trung phát triển các tuyến phố ẩm thực để tạo ra sự phong phú trong trải nghiệm của du khách. Những con phố ẩm thực mới được ra mắt, sẽ tạo không gian giải trí, tham quan, vui chơi, mua sắm cho người dân và du khách...

Bài và ảnh: THÁI PHƯƠNG