Hành trình vượt gian khó
Thắp nén hương tại Cầu tàu 914, nơi từng chứng kiến bao đau thương của những người tù khổ sai, cựu tù chính trị Huỳnh Thiện Hòa, nguyên Chủ tịch UBND huyện Côn Đảo (1991-2000) không giấu được xúc động. Trong ông vẫn nguyên vẹn ký ức về khí phách quật cường, tinh thần đoàn kết và niềm tin sắt đá của những người bị địch giam cầm nơi "địa ngục trần gian". Chính những phẩm chất ấy đã hun đúc ý chí cho nhiều cựu tù tình nguyện ở lại dựng xây Côn Đảo sau ngày giải phóng. “Sự tàn khốc của nhà tù Côn Đảo không có sách vở nào ghi chép cho đủ. Nhưng cũng chính nơi đó, ý chí cách mạng được tôi luyện, tình người được nhân lên. Vì thế, chúng tôi càng thấm thía giá trị của độc lập, tự do và càng muốn góp sức để Côn Đảo hôm nay luôn yên bình, phát triển”, ông Hòa chia sẻ.
Sau năm 1975, nhiều cựu tù như Phan Hoàng Oanh, Châu Văn Mẫn, Nguyễn Thị Ni.. đã lựa chọn ở lại mảnh đất từng giam cầm họ để kiến thiết tương lai. Theo bà Trần Thị Duối-vợ ông Oanh, người phụ nữ đầu tiên theo chồng ra đảo định cư thì đầu năm 1977, Côn Đảo chỉ có khoảng 2.000 người dân, hạ tầng hầu như không có gì, cuộc sống thiếu thốn trăm bề. Giao thông cách trở, việc tiếp tế hoàn toàn phụ thuộc tàu biển. Nhưng bằng tinh thần đoàn kết, bà con cùng nhau tăng gia, sản xuất, cải thiện đời sống, gây dựng đưa Côn Đảo từng bước hồi sinh từ tro tàn chiến tranh.
    |
 |
Du khách tham quan khu vực Cầu tàu 914 (Côn Đảo).
|
Đầu thập niên 1990, Côn Đảo đã có những chuyển biến rõ nét: Nhà cấp 4 mọc lên, trường học và bệnh viện dần được xây dựng. Nhưng điều kiện vẫn vô cùng thiếu thốn: Bác sĩ ít, giáo viên không mặn mà, học sinh thưa thớt. Trước thực trạng đó, ông Huỳnh Thiện Hòa, khi ấy là Chủ tịch UBND huyện đã không quản khó khăn, đi từng nhà vận động con em đến lớp; kết nối với Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) hỗ trợ chuyên môn về y tế; đề xuất mở rộng bến cảng để phát triển kinh tế. Đặc biệt, ông là người đầu tiên đề nghị thiết lập đường bay trực thăng từ đất liền ra đảo để vận chuyển cấp cứu miễn phí-một giải pháp kịp thời, mang tính nhân văn sâu sắc, giúp cứu sống nhiều người dân trên đảo trong tình huống nguy cấp.
Đến năm 2000, khi ông Hòa nghỉ hưu, diện mạo Côn Đảo đã có nhiều khởi sắc: Nhà cửa kiên cố, đường nhựa nối dài từ Bến Đầm đến sân bay Cỏ Ống (nay là Cảng hàng không Côn Đảo), chợ nhộn nhịp, hệ thống nước sinh hoạt được cải thiện. “Tôi sống ở đây mấy chục năm, tận mắt chứng kiến từng bước chuyển mình của vùng đất thiêng này. Côn Đảo bắt đầu "thay da đổi thịt" từ cuối thế kỷ 20”, bà Võ Thị Thanh, cư dân khu dân cư số 7 tâm sự.
Phát triển xanh, bền vững, đậm đà bản sắc
Với tầm nhìn chiến lược, Đề án “Phát triển Côn Đảo đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” do tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (trước đây) xác định rõ mục tiêu đưa Côn Đảo trở thành khu du lịch sinh thái biển, đảo chất lượng cao; là trung tâm bảo tồn di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, giáo dục truyền thống yêu nước, đồng thời thực hiện nhiệm vụ chiến lược về quốc phòng, an ninh.
Hướng tới mục tiêu đó, cấp ủy, chính quyền và nhân dân đặc khu Côn Đảo hôm nay đang tích cực thực hiện mô hình xanh-sạch-đẹp, chú trọng xây dựng môi trường sống hài hòa, bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ di sản. Đến tháng 4-2025, 100% khu dân cư trên đảo đã xây dựng được mô hình “Tự quản an toàn, không tội phạm, không tệ nạn”, với những hoạt động thiết thực như: “Vườn thuốc Nam phủ xanh điểm rác”, “Góc phố xanh”... góp phần lan tỏa lối sống tích cực, văn minh, an toàn trong đời sống người dân.
Từ khi trở thành đặc khu trực thuộc TP Hồ Chí Minh, Côn Đảo càng được quan tâm phát triển theo hướng “xanh hóa toàn diện”. Lãnh đạo TP Hồ Chí Minh xác định Côn Đảo và Cần Giờ là hai địa phương tiên phong trong phát triển giao thông xanh. Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh đang phối hợp với Côn Đảo xây dựng đề án chuyển đổi giao thông, hướng tới du lịch sinh thái, giảm phát thải. Đồng chí Lê Anh Tú, Bí thư Đảng ủy Đặc khu Côn Đảo cho biết: “Cùng với sự quan tâm của lãnh đạo thành phố và sự hỗ trợ của các sở, ban, ngành, chúng tôi đang triển khai đồng bộ các dự án phát triển xanh. Trong đó có những mô hình: "Giỏ lễ xanh", "Trường học không rác thải nhựa", "Chợ đêm không túi ni lông", xử lý rác thành phân bón hữu cơ, xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải... Tất cả nhằm hướng tới phát triển du lịch ở Côn Đảo theo hướng thân thiện, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống cho người dân".
Không dừng ở đó, TP Hồ Chí Minh còn tổ chức các đoàn công tác thăm, tặng quà cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ trên đảo; tri ân cựu tù chính trị, người có công với cách mạng; trao thiết bị học tập tặng các trường học; tổ chức khám, chữa bệnh, tư vấn sức khỏe miễn phí; triển khai chiến dịch truyền thông, quảng bá du lịch gắn với giới thiệu di tích lịch sử, thiên nhiên và văn hóa đặc sắc của đảo ngọc anh hùng.
|
 |
Đông đảo khách du lịch tới Côn Đảo.
|
Từ vùng đất hoang tàn, nhuốm màu máu lửa, Côn Đảo hôm nay đã trở thành “thiên đường du lịch xanh”, là biểu tượng của ý chí vươn lên mạnh mẽ, nơi hội tụ khát vọng hòa bình, phát triển và lòng tri ân sâu sắc. Những dự án, mô hình phát triển xanh, những việc làm nghĩa tình thấm đẫm trách nhiệm, yêu thương đang từng ngày “làm mới” Côn Đảo bằng cách riêng, nhưng đều chung một mục tiêu: Kết nối lịch sử-hiện tại-tương lai trong mạch nguồn vững bền. Và như lời thơ của nhà báo, nhà thơ Xuân Thủy, nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao từng viết trong chuyến công tác tới Côn Đảo: “Ai xây Côn Đảo trần ai/ Ta xây Côn Đảo nên đời thần tiên”...
Bài và ảnh: THANH HUYỀN