Muốn nói gì thì nói, chỉ riêng sự xuất hiện của bà Abe Akie trong Điện Kremlin cũng có thể được coi là tín hiệu tốt về việc có vẻ như cả Tokyo lẫn Moscow ít nhất là không chống lại việc khôi phục đối thoại nhằm cải thiện quan hệ giữa hai nước. Đó là nhận định của lãnh đạo Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản thuộc Viện Trung Quốc và châu Á đương đại Liên bang Nga, ông Valery Kistanov khi trả lời hãng tin Nga RIA Novosti ngay trong ngày 29-5. Những năm gần đây, Tokyo đã tham gia rất tích cực vào các biện pháp trừng phạt tập thể của phương Tây đối với Nga và hòa đồng với tất cả những bên cố gắng gây sức ép đối với Moscow vì lý do chiến sự ở Ukraine. Tuy nhiên, xem ra, gió đã ít nhiều đổi chiều sau khi ông Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ. Ông Trump dường như đang có vẻ nghiêng về phía Moscow hơn trong những tìm kiếm ngừng bắn trên chiến trường Ukraine.

leftcenterrightdel
 Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Andrey Rudenko. Ảnh: TASS 

Việc để bà Abe Akie sang Moscow gặp gỡ nguyên thủ Nga đã được thiết kế một cách tự nhiên dù không có thông tin chính xác là theo kênh nào, vì ai cũng nhớ rằng, chính trong giai đoạn ông Abe Shinzo làm Thủ tướng Nhật Bản, giữa lãnh đạo hai nước đã thiết lập được những mối quan hệ cá nhân khá thân thiện và gần gũi (ông Abe Shinzo cũng đã xây dựng được mối quan hệ gần gũi cả với ông Trump trong nhiệm kỳ đầu của ông này trong Nhà Trắng). Năm 2019, chính ông Abe Shinzo đã kêu gọi Tổng thống Putin ký hiệp ước hòa bình liên quan tới phần phía Nam của quần đảo Kuril. Và ông Putin đã hồi đáp rằng nước Nga sẽ tiến tới thực hiện phần việc này. Trong thời gian làm Thủ tướng Nhật Bản, giữa ông Shinzo Abe và Tổng thống Putin đã có 27 cuộc gặp trực tiếp. Ngược lại, với Thủ tướng Nhật Bản đương nhiệm hiện nay-ông Ishiba Shigeru, cho tới nay chưa có lần gặp gỡ trực tiếp nào với Tổng thống Putin! Thậm chí hai người còn chưa một lần nói chuyện với nhau qua điện thoại.

Ngày 29-5, khi tiếp đón bà Abe Akie, Tổng thống Putin đã thể hiện sự trang trọng và chu đáo tới mức không ít người ở cả hai nước phải trầm trồ. Bởi, bà Abe Akie không phải là chính khách. Mặt khác, bà cũng đã tuyên bố với báo chí rằng bà không đề cập tới các vấn đề chính trị trong cuộc trò chuyện tại Điện Kremlin... Mặc dù chỉ tới Nga với tư cách cá nhân, nhưng trước Tổng thống Putin, bà Abe Aikie vẫn bày tỏ mong muốn được góp tay và phát triển quan hệ văn hóa giữa hai nước. Với bà, nước Nga luôn là một quốc gia láng giềng vĩ đại. Trước đó, khi còn chưa đặt chân tới Moscow, bà Abe Akie cũng đã trình bày với ông Putin những quan điểm chính trị của mình. Bà đã nói rằng, sau khi bùng nổ chiến sự ở Ukraine, ông Abe Shinzo đã cố gắng tìm kiếm cơ hội để gặp trực tiếp Tổng thống Nga. Tiếc thay, ông đã bất ngờ bị ám sát nên không thực hiện được mong muốn này.

Về phần mình, ông Putin tất nhiên biết rất rõ mục đích tới Moscow của bà Abe Akie. Dù không nói trắng ra điều này nhưng ông cũng đã thẳng thắn tuyên bố rằng, mặc dầu ước mơ của ông Abe Shinzo trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản là ký hòa ước với Nga nhưng hiện nay, thời thế đã đổi thay quá lớn nên việc đó sẽ không còn thực hiện được nữa.

Như tiếng vọng từ những gì đã vang lên trong Điện Kremlin, ngay lập tức sau đó, đại diện nội các đương nhiệm của Nhật Bản đã đưa ra tuyên bố Chính phủ Nhật không trao đổi ý kiến gì trước với bà Abe Akie. Vì thế, họ không thể bình luận về sự kiện trên. Xem ra, như thường lệ, rạn gương thì dễ chứ hàn gắn lại những vết rạn không bao giờ là việc đơn giản.

Rõ ràng, nước Nga trong thời điểm hiện tại không chỉ trở nên quyết liệt hơn đối với châu Âu mà với tất cả những ai đã và đang đứng về phía “tập thể Tây phương” chơi xấu mình trong ván cờ địa chính trị toàn cầu liên quan tới cuộc xung đột, hay như thuật ngữ mà các nhà lãnh đạo Nga mới đây đã sử dụng, cuộc chiến tranh với Ukraine. Nhật Bản có tên trong danh sách những đối thủ không khoan nhượng đối với Moscow trong giai đoạn hiện nay và sắp tới...

Nhấn mạnh hơn thái độ không hòa dịu của Tổng thống Putin trong quan hệ với Nhật Bản, ngày 4-6, Bộ Ngoại giao Nga đã gửi công hàm phản đối tới Đại sứ quán Nhật Bản tại Moscow liên quan tới việc lực lượng quân sự Nhật Bản tiến hành bắn tập trận ở vùng biển gần biên giới với Nga từ ngày 23-5 mà không thông báo trước cho các tàu di chuyển qua khu vực đó. Theo Moscow, đó là những việc làm trái với luật pháp quốc tế và dứt khoát không thể chấp nhận được.

Trong quan hệ quốc tế hiện nay giữa Nga và “tập thể Tây phương”, trong đó có Nhật Bản, càng ngày càng ít cơ hội để có thể “chín bỏ làm mười”. Một khi đã rõ lòng nhau thì chuyện dù bé cũng có thể xé thành to. Trong con mắt của Điện Kremlin, ân trả oán đền, ai cũng phải lãnh đủ vì những hành động không thiện chí của mình trong quá khứ. Triển vọng này không thể khiến những ai mong muốn hòa dịu và hòa bình cảm thấy bớt đi lo lắng về tương lai trên trường quốc tế.

HỒNG THANH QUANG