Không ngẫu nhiên mà bài diễn văn dài tới hơn một tiếng rưỡi đồng hồ của Tổng thống Mỹ thứ 47 ngày 4-3 trước hai viện Quốc hội nước này đã thu hút sự chú ý sâu rộng đến như thế. Theo đánh giá của báo Pháp Le Figaro, đó là một diễn ngôn rất đúng với phong cách quen thuộc vốn có của ông Donald Trump-táo tợn, mâu thuẫn, nhưng lại rất hiệu quả. Không ít độc giả của ấn phẩm Pháp này bày tỏ mong ước rằng giá như ở châu Âu cũng có được một vị nguyên thủ quốc gia mạnh mẽ và cá tính như vậy.

leftcenterrightdel

Ông Trump ký các sắc lệnh hành pháp ngay sau lễ nhậm chức tại Washington vào ngày 20-1. Ảnh: REUTERS  

 

Với Tổng thống Donald Trump, mọi thứ đều có thể thay đổi, kể cả cách đánh giá bạn, thù và những mối quan hệ mang tính đồng minh truyền thống, chỉ trừ quyết tâm “ngồi lên trên đầu thiên hạ” là bất di bất dịch. Ngay khi vừa mở đầu bài diễn văn trước Quốc hội Mỹ ngày 4-3, ông Donald Trump đã tuyên bố: “Lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại có đông người Mỹ tin rằng đất nước chúng ta đang chuyển dịch theo hướng đúng đắn đông hơn là không đúng”. Tất nhiên, điều này đã bị nhiều nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ đối lập la ó, nhưng việc đó không hề khiến đương kim Tổng thống Mỹ thay đổi khẩu khí. Ông đã nhắc lại cho cả những người ủng hộ lẫn những ai đang ở thế đối lập với ông những nguyên nhân đã đưa ông trở lại chính trường và giúp ông giành được chiến thắng trong cuộc đua lần thứ hai vào Nhà Trắng. Và ông khẳng định, trong hơn một tháng rưỡi qua kể từ lúc quay về Nhà Trắng, ông đã làm được nhiều việc hơn những người khác trong nhiều năm. Rồi ông nhấn mạnh: “Mọi sự mới đang bắt đầu thôi đấy nhé!”.

Ông Donald Trump đã kêu gọi Quốc hội Mỹ coi việc chuyển giới cho trẻ em là một tội ác hình sự. Ông đã đưa ra hàng loạt cam kết mới quan trọng. Thí dụ, sẽ áp đặt các mức thuế quan mới nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ, điều hiển nhiên sẽ khởi đầu một cuộc chiến tranh thương mại quốc tế mới. Ông cũng khẳng định sẽ thúc đẩy sản xuất nội địa và hỗ trợ người lao động. Ông cũng đề xuất hệ thống thị thực "thẻ vàng" trị giá 5 triệu USD cho những ai muốn trở thành công dân Mỹ, nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn dòng người nhập cư và bảo đảm an ninh biên giới... Tổng thống Donald Trump đã thông báo những kết quả ấn tượng trong hoạt động của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do siêu tỷ phú Elon Musk đứng đầu. Hướng tới tương lai đầy tham vọng trong lĩnh vực khám phá không gian, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ "cắm cờ trên sao Hỏa và xa hơn nữa"... Ông tuyên bố sẽ giành về quần đảo Greenland “bằng cách này hay cách khác”...

Đặc biệt, khác với người tiền nhiệm, ông Donald Trump không hề có một nhận xét công khai mang tính tiêu cực nào về nước Nga mà chỉ hướng sự chú ý tới một điều là nước Nga đã gửi tín hiệu mạnh mẽ về việc sẵn sàng cho hòa bình. Ông cũng chia sẻ rằng ông đã nhận được thư từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong đó bày tỏ sẵn sàng đàm phán hòa bình và ký thỏa thuận về khoáng sản và an ninh. Ở thời điểm hiện nay, như chính lời Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhận xét, Washington cho rằng những gì đang diễn ra trên lãnh thổ Ukraine chỉ là một cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa hai cường quốc hạt nhân là Nga và Mỹ. Và đã tới lúc cần phải chấm dứt cuộc chiến tranh đã lâm vào ngõ cụt này... Tất nhiên, một kế hoạch khả thi nhằm chấm dứt chiến sự thì cho đến giờ vẫn có vẻ như chưa bên nào đưa ra được. Phải nói thêm rằng, mới đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tái khẳng định rằng Moscow sẽ không nhân nhượng bất cứ điều gì liên quan tới những mục tiêu mà chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine cần đạt được.

Hiện chiến lược của Ukraine và những đồng minh của Kiev ở trên đồi Capitol và một số quốc gia khác vẫn tiếp tục ở dạng giản đơn: Hãy cứ cho chúng tôi vũ khí theo kiểu cần bao nhiêu được bấy nhiêu! Tuy nhiên, nếu Mỹ nói riêng và phương Tây nói chung hành xử theo kiểu này thì trên lãnh thổ Ukraine sẽ khó mà mau chóng chấm dứt chiến sự và sẽ vẫn tiếp tục có nhiều nghìn người nữa phải ngã xuống trong các trận huyết chiến tương tàn.

Nhìn vào những tuyên bố và quyết định của chính quyền nhiệm kỳ mới của Tổng thống Donald Trump, có thể thấy nước Mỹ đang đi theo con đường tìm kiếm những hiệu quả thực chất và thực tế hơn, với mục tiêu tối thượng là lợi ích và lợi nhuận, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều xung đột bột phát trong các mối quan hệ quốc tế, đặc biệt trong cách xử lý những điểm nóng và các mối quan hệ thương mại. Khác với người tiền nhiệm, Tổng thống Donald Trump có vẻ như hiểu rõ hơn những căn nguyên đích thực đã dẫn tới quan điểm hiện nay của Moscow trong vấn đề xung đột ở Ukraine và vì thế, sẽ bằng nhiều cách để buộc Kiev phải chấp nhận tìm kiếm hòa bình thông qua con đường đàm phán với những điều kiện chủ chốt được đặt ra từ bên đang có ưu thế hơn trên chiến trường. Ở thời điểm hiện nay, như nhiều nhà quan sát ngay cả ở phương Tây nhận định, người Nga đang ở thế thượng phong trong các giao tranh quân sự ở Ukraine... Còn về kinh tế thì rõ ràng là một cuộc chiến tranh thương mại ở quy mô lớn đang xuất hiện giữa Mỹ với không chỉ Trung Quốc mà với ngay cả những quốc gia vốn là đồng minh gần gũi của Washington...

Một lời đã nói ra ở tầm nguyên thủ quốc gia tại siêu cường hàng đầu thế giới thì luôn là “tứ mã nan truy”. Nhìn theo cách đó, trên trường quốc tế sắp tới sẽ có nhiều sự căng thẳng mới xuất hiện. Và cũng có thể sẽ có những điểm nóng phải nguội bớt đi do những quyết định lạ thường được đưa ra trong Nhà Trắng từ đương kim Tổng thống Donald Trump.

HỒNG THANH QUANG