Từ ngày 10 đến 12-9, tại Saint Petersburg đã tổ chức cuộc gặp của các đại diện cao cấp BRICS và BRICS+ phụ trách về các vấn đề an ninh. Theo lời Tổng thống Nga Vladimir Putin khi tiếp xúc với những người tham dự hội nghị ngày 12-9, ý tưởng thành lập tổ chức quốc tế mới đã xuất hiện ở chính “kinh đô phương Bắc” của nước Nga đầu thế kỷ 21, với sự tham gia của các nhà lãnh đạo Nga, Trung Quốc và Ấn Độ. Sau khi Brazil gia nhập “đội hình cốt cán” tháng 6-2006 thì nó được đặt tên là BRIC (ghép chữ cái đầu tiếng Anh tên của 4 quốc gia). Tên gọi BRICS xuất hiện sau khi có thêm các quốc gia khác (Nam Phi, Iran, Ai Cập, Ethiopia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất) được kết nạp. Hiện nay, các nước BRICS chiếm 30% diện tích và 45% dân số trên trái đất. Hội nghị thượng đỉnh BRICS được tiến hành hằng năm, với các quốc gia thành viên luân phiên làm chủ nhà. 

leftcenterrightdel
 Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới đã khai mạc tại thành phố Nizhny Novgorod của LB Nga. Ảnh: dailynewsegypt.com

Năm nay, quyền Chủ tịch BRICS thuộc về Moscow. Tính đến trung tuần tháng 9, BRICS đã tiến hành được khoảng 150 hoạt động trong số 200 hoạt động được lên kế hoạch từ đầu năm. Và tới trung tuần tháng 10, tại Kazan sẽ diễn ra sự kiện chính của tổ chức này trong năm nay, đó là Hội nghị thượng đỉnh với sự tham gia của 33 đoàn đại biểu đến từ các quốc gia, có ít nhất 26 nguyên thủ quốc gia, trong đó có nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdorgan và tất nhiên, nguyên thủ quốc gia của nước chủ nhà là Tổng thống Vladimir Putin... Ban tổ chức dự đoán số lượng khách chính thức tới Kazan vào dịp đó là khoảng 20.000 người.

Cũng theo đánh giá của Tổng thống Nga, BRICS hiện là hình mẫu của một thế giới đa phương, “nơi ngự trị các nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, sự tự lựa chọn độc lập con đường phát triển và bảo đảm trên thực tế nguyên tắc căn bản của Hiến chương Liên hợp quốc-quyền bình đẳng của tất cả quốc gia”.

Theo lời của Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Nga Sergei Shoigu, những người tham dự cuộc gặp của các đại diện cao cấp BRICS và BRICS+ phụ trách về các vấn đề an ninh đã thống nhất với nhau trong việc tìm kiếm những giải pháp nhằm đạt được một thế giới đa cực và lối thoát ra khỏi sự bá quyền của những quốc gia hiện đang áp đặt tư tưởng hiếu chiến của mình cho các nước khác. Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp với những người tham dự hội nghị này ngày 12-9, đã thông báo: “Hiện đang ở giai đoạn kết thúc việc thống nhất quyết định thành lập trong BRICS hội đồng đấu tranh chống lại việc tài trợ chủ nghĩa khủng bố và rửa tiền”. Ông Putin cũng cho biết, tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Kazan, các vị nguyên thủ quốc gia sẽ “thảo luận kỹ lưỡng những triển vọng mở rộng quan hệ đối tác mọi mặt của các nước thành viên, cũng như thông qua hàng loạt thỏa thuận trong nhiều lĩnh vực và hướng hợp tác khác nhau...”.

Cũng theo lời Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 12-9, hiện nay có 34 quốc gia đang đệ đơn xin gia nhập BRICS, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ, Belarus, Kazakhstan, Thái Lan, Malaysia... Cần phải thấy rằng một quốc gia thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) như Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn có mặt trong BRICS là điều không hẳn dễ chịu đối với phương Tây. Từ nhiều năm nay, Ankara đã tỏ ra mệt mỏi khi mãi vẫn không được chấp nhận trở thành thành viên của Liên minh châu Âu (EU). Có lẽ xin gia nhập BRICS đã được Ankara chọn như một phương án tối ưu để có thể đạt được những lợi ích từ việc hợp tác kinh tế quốc tế mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là xứng đáng với mình. Noi gương Thổ Nhĩ Kỳ, Serbia cũng đã bày tỏ ý muốn xin gia nhập BRICS thay vì cố gắng “chạy chọt” một cách quá lao tâm khổ tứ vào EU.

Về nguyên tắc mà nói, BRICS rất muốn ngày càng đông đảo đội ngũ. Tổng thống Nga Putin ngày 12-9 cũng cho biết, mới đây đã tiến hành một cuộc họp với sự tham gia của đại diện các nước hiện chưa là thành viên chính thức của BRICS nhưng vẫn rất quan tâm tới việc hợp tác chặt chẽ với các hoạt động của tổ chức này. Ông Putin nhấn mạnh: “Đó là sáng kiến từ phía Nga và chúng tôi rất mừng vì được các đối tác ủng hộ...”.

Việc xem xét kết nạp thành viên mới được coi là một trong những vấn đề then chốt tại Hội nghị thượng đỉnh tháng 10 tới. Sau khi kết nạp cấp tập một số thành viên mới năm 2023, BRICS đã quyết định tạm dừng mở rộng một thời gian. Theo lời Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov, hiện BRICS đang xây dựng bộ tiêu chuẩn mới cho các nước thành viên. Dự kiến, bộ tiêu chuẩn đó cùng với danh sách các ứng cử viên có triển vọng nhất sẽ được đệ trình tại Hội nghị thượng đỉnh Kazan sắp tới. 

HỒNG THANH QUANG