Bánh mì kẹp, bún chả, phở, món cuốn, cà phê trứng, cà phê sữa... là những món ăn, thức uống của Việt Nam đặc sắc làm say lòng nhiều thực khách nước ngoài trong những năm gần đây. Thực tế, ẩm thực Việt đang trở thành một trong những yếu tố quan trọng thu hút khách quốc tế. Nền ẩm thực Việt Nam sở hữu hơn 3.000 món ăn mang tính đặc trưng cao. Những năm gần đây, Việt Nam dần tạo dấu ấn trên “bản đồ ẩm thực” thế giới. Chúng ta từng nhiều lần nhận các giải thưởng danh giá như: “Điểm đến ẩm thực tốt nhất châu Á 2022” của Giải thưởng Ẩm thực thế giới (thuộc hệ thống World Travel Awards); Hà Nội được vinh danh là "Thành phố ẩm thực hàng đầu thế giới" và "Thành phố ẩm thực hàng đầu châu Á" năm 2024; TasteAtlas xếp Việt Nam thứ 22 trong tốp 100 nền ẩm thực tuyệt vời nhất thế giới năm 2023; phở bò lọt tốp 100 món ăn ngon nhất thế giới năm 2025.
    |
 |
Bánh mì - món ăn Việt làm say lòng du khách quốc tế. Ảnh: VÂN ANH
|
Những dữ kiện này cho thấy tiềm năng ẩm thực Việt Nam là rất lớn. Nếu được nâng tầm thành thương hiệu quốc gia, ẩm thực sẽ trở thành động lực mạnh mẽ cho ngành du lịch. Tuy vậy, vị thế ẩm thực Việt trên “bản đồ” thế giới vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Khi nhắc đến ẩm thực châu Á, du khách thường nhớ tới Nhật Bản, Ấn Độ, Trung Quốc; ở Đông Nam Á là Thái Lan.
Theo các nhà nghiên cứu và chuyên gia du lịch, nguyên nhân là chúng ta chưa hình thành một ngành công nghiệp chế biến thực phẩm đủ lớn và có bản sắc rõ nét. Nhiều món ăn Việt nổi tiếng thế giới vẫn mang tính rời rạc, chưa kết nối thành một nền ẩm thực phong cách Việt. Du khách yêu thích một số món cụ thể, nhưng chưa hình dung trọn vẹn về ẩm thực Việt Nam.
|
 |
Bún chả - món ăn Việt làm say lòng du khách quốc tế. Ảnh: VÂN ANH
|
Hoạt động quảng bá, truyền thông về ẩm thực cũng chưa được đầu tư tương xứng. Phần lớn món ăn nổi tiếng được lan tỏa nhờ thực khách và đầu bếp quốc tế giới thiệu, thay vì từ những chiến dịch truyền thông quy mô, đồng bộ. Vì vậy, để thay đổi, các chuyên gia cho rằng cần nhận diện rõ cơ hội và thách thức, coi văn hóa ẩm thực là “mỏ vàng” để phát triển du lịch và quảng bá hình ảnh đất nước. Theo đầu bếp Dương Văn Phương, Phó chủ tịch Hội Đầu bếp Hoàng gia Việt Nam, cần xây dựng hồ sơ cho các món ăn tiêu biểu để UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể. Điều này vừa bảo tồn, lưu truyền, vừa khẳng định thương hiệu quốc tế của món ăn Việt. Cùng với đó, cần đẩy mạnh quảng bá trên nền tảng số, mạng xã hội; tạo cơ chế khuyến khích cá nhân, doanh nghiệp mở nhà hàng, quán ăn Việt ở nước ngoài, qua đó trực tiếp lan tỏa văn hóa ẩm thực.
Thực tế, thời gian qua, nhiều cá nhân, tổ chức đã góp phần quảng bá, tôn vinh ẩm thực Việt. Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam đang triển khai đề án “Xây dựng và phát triển văn hóa ẩm thực Việt Nam thành thương hiệu quốc gia” với các hoạt động như: Xây dựng “Tổng tập 1.000 món ẩm thực tiêu biểu Việt Nam”, chuyển đổi số cơ sở dữ liệu thành “Bản đồ trực tuyến ẩm thực Việt Nam” và “Bảo tàng trực tuyến ẩm thực Việt Nam”.
Những hoạt động này có ý nghĩa thiết thực, nhưng để ẩm thực Việt thực sự tỏa sáng trên trường quốc tế, cần có nỗ lực đồng bộ, lâu dài. Quan trọng hơn, việc xây dựng thương hiệu ẩm thực Việt phải được coi là nhiệm vụ chung của cả ngành du lịch, chứ không chỉ của một số tổ chức, cá nhân mang tính đơn lẻ, tự phát.
MINH LONG